Những điểm đáng chú ý từ cuộc gặp Tổng thống Mỹ - Ukraine
 

Trong không gian “thân thiện” ở Mar-a-Lago, cuộc đối thoại giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Ukraine hé lộ cả kỳ vọng hòa bình lẫn những thách thức dai dẳng của cuộc xung đột ở Kyiv.Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã rời Thủ đô Kyiv để tới Mar-a-Lago, dinh thự của Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Florida, với hy vọng đạt được sự đồng thuận về một kế hoạch hòa bình sửa đổi gồm 20 điểm nhằm chấm dứt chiến tranh kéo dài gần bốn năm ở Ukraine. Tuy nhiên, sau hơn ba giờ đàm phán, hai lãnh đạo không công bố bất kỳ đột phá lớn nào, và cuộc gặp cho thấy rõ các thách thức còn tồn tại trong nỗ lực đưa chiến tranh đến hồi kết.

Hai bên đều mô tả quá trình đàm phán là “phức tạp” và “còn cần thêm thời gian”. Trong khi đó, ông Trump, sau khi điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin trước khi gặp Tổng thống Zelensky tái khẳng định một số quan điểm có phần nghiêng về phía Moscow. Dù vậy, ông cũng bày tỏ lạc quan hơn so với một số cuộc gặp trước và cho rằng hòa bình “có thể đang rất gần”.

Các đoàn đàm phán Mỹ, Ukraine và châu Âu dự kiến tiếp tục làm việc trong những tuần tới, với khả năng các cuộc họp diễn ra tại Washington. Tổng thống Mỹ cũng nhấn mạnh, ông sẽ có thêm cuộc trao đổi với Tổng thống Putin, trước khi có thể tiến tới bước tiếp theo.

Dưới đây là những điểm đáng chú ý từ cuộc gặp:

Xung đột sẽ kết thúc, hoặc kéo dài vô thời hạn

Ngay từ khi bắt tay Tổng thống Zelensky trên bậc thềm ở Mar-a-Lago, Tổng thống Trump đã khẳng định ông không đặt ra một “hạn chót” nào cho việc chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng đây là thời điểm mà các cuộc đàm phán có thể đạt được tiến triển thật sự, đặc biệt khi lực lượng đàm phán do đặc phái viên Steve Witkoff và ông Jared Kushner dẫn dắt đang tích cực làm việc.

“Tôi nghĩ chúng ta đang ở giai đoạn cuối cùng của các cuộc nói chuyện, và chúng ta sẽ theo dõi xem sao”, Tổng thống Donald Trump nói. “Hoặc là nó kết thúc, hoặc nó sẽ kéo dài trong một thời gian dài”.Tổng thống Donald Trump từng hứa trong chiến dịch tranh cử năm 2024 rằng ông có thể giải quyết xung đột Ukraine chỉ trong một ngày sau khi nhậm chức. Nhưng đến nay, ông thừa nhận công việc này phức tạp hơn dự đoán, một phần vì ông không thể tận dụng mối quan hệ cá nhân với Tổng thống Putin để thúc đẩy một giải pháp nhanh chóng.

Cuộc gặp hôm 28/12, kết thúc mà không có tuyên bố lớn, phản ánh thực tế khó khăn đang tồn tại. Tổng thống Mỹ nói rõ rằng vẫn còn “một hoặc hai vấn đề rất hóc búa” chưa được giải quyết, dù hai bên đã “làm rất tốt” trong các cuộc trao đổi gần đây.

Ông cũng đưa ra một mốc thời gian tương đối thận trọng: “Có thể nó sẽ không xảy ra. Trong vài tuần tới, chúng ta sẽ biết, theo cách này hay cách khác”.

Ảnh hưởng của Tổng thống Putin trong đàm phán

Tổng thống Nga Vladimir Putin không tới Palm Beach tham dự cuộc họp. Ngoại trừ chuyến đi tới Alaska gặp ông Trump vào tháng 8 vừa qua, ông Putin đã nhiều năm không xuất hiện ở Mỹ. Tuy nhiên, sự vắng mặt của ông không đồng nghĩa với việc ảnh hưởng của Moscow không hiện hữu trong các cuộc thảo luận.

Tổng thống Trump cho biết, ông đã trao đổi qua điện thoại với ông Putin hơn một giờ trước khi gặp Tổng thống Zelensky. Cuộc điện đàm diễn ra theo yêu cầu từ phía Mỹ. Tổng thống Mỹ cũng nói ông sẽ tiếp tục nói chuyện với nhà lãnh đạo Nga sau cuộc gặp với Tổng thống Ukraine.

Mối tương tác trước và sau giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ trong tiến trình hòa bình luôn khiến những người ủng hộ Ukraine lo ngại. Trong quá khứ, những cuộc điện đàm tương tự đã dẫn tới kết quả bất lợi hơn cho Kiev. Ví dụ như sau một lần trao đổi với ông Putin vào tháng 10, Tổng thống Trump đã từ chối cung cấp cho Ukraine tên lửa tầm xa mới dù trước đó tỏ ý sẵn lòng.

Lần này, cuộc điện đàm với Tổng thống Nga dường như không làm lu mờ cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ vẫn dành lời khen cho Tổng thống Putin trong cách xử lý nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia - một điểm bế tắc chính trong đàm phán.

“Tổng thống Putin thực sự đang làm việc với Ukraine để mở lại nó”, ông Trump nói. “Đó là một bước tiến lớn”.

Ông Trump khẳng định ông tin Tổng thống Putin nghiêm túc về hòa bình. “Ông ấy muốn thấy điều đó xảy ra. Ông ấy muốn thấy điều đó. Ông ấy nói với tôi rất quả quyết, và tôi tin ông ấy”.

Thách thức “10%” cuối cùng

Trước và sau cuộc gặp, cả Tổng thống Zelensky và các quan chức Mỹ đều nhắc tới con số 90% - ám chỉ phần lớn các điều khoản trong kế hoạch hòa bình đã đạt được đồng thuận. Tuy nhiên, 10% còn lại mới là những vấn đề khó giải quyết nhất.Những điểm bế tắc chủ yếu liên quan tới số phận của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và câu chuyện nhượng đất. Tổng thống Trump gợi ý rằng có thể “chốt” nhượng đất ngay lúc này, trước khi Nga có thể tiến thêm về phía các vùng lãnh thổ khác.

“Một số phần đất đã bị chiếm. Một số phần đất có thể đang chờ mở rộng”. Tổng thống Trump nói. “Và Ukraine có lợi hơn khi đạt được thỏa thuận ngay bây giờ?”.

Trước cuộc gặp, Tổng thống Zelensky có đã thể hiện sự linh hoạt hơn khi nói rằng ông sẵn sàng đưa bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào ra trưng cầu ý dân - phù hợp với quy định hiến pháp Ukraine yêu cầu trưng cầu nếu thay đổi biên giới quốc gia. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh sẽ cần một lệnh ngừng bắn để tiến hành điều này.

Nga, trong khi đó, đã gia tăng các cuộc tấn công tên lửa và máy bay không người lái trước khi các cuộc thảo luận diễn ra và tiếp tục bác bỏ mọi đề nghị về ngừng bắn. Trong cuộc điện đàm, hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nga được cho là “chung quan điểm” rằng một lệnh ngừng bắn tạm thời chỉ kéo dài xung đột, theo trợ lý Kremlin Yuri Ushakov.

Ông Ushakov cũng nói rằng, “với tình hình trên mặt trận”, Ukraine nên sớm quyết định số phận của vùng Donbas - một vùng lãnh thổ mà Moscow coi là trọng tâm trong các yêu cầu lãnh thổ.

Sau cuộc gặp với Tổng thống Zelensky, Tổng thống Trump đã nói rằng, “chúng ta đang đến gần một thỏa thuận” về số phận của Donbas - “một trong những vấn đề lớn".

Cuộc gặp tại Mar-a-Lago không tạo ra bước ngoặt lớn, nhưng phản ánh một thực tế rõ ràng: Hòa bình vẫn ở phía trước, và con đường tới đó còn đầy chông gai. Các bên liên quan, từ Kiev, Washington đến Moscow, sẽ tiếp tục đối mặt với những quyết định khó khăn trong những tuần tới, khi tiến trình đàm phán hòa bình bước sang một giai đoạn quan trọng mới.