Loại quả đặc sản của Phú Thọ, "ỏm" thành món ngon nức tiếng, chị em náo nức săn lùng
 

Đây là loại quả đặc sản của Phú Thọ và chỉ có vào mùa đông. Vào thời gian này, trên mạng đang nóng bỏng món ăn được chế biến đặc biệt từ loại quả này.

Cọ ỏm là gì?
Cọ ỏm là gì mà lại được nhiều chị em săn lùng đến vậy?. Cọ ỏm chính là món ăn dân dã làm từ loại quả đặc sản của Phú Thọ: Quả cọ.

Sau khi được luộc/ngâm trong nước nóng theo kỹ thuật riêng (gọi là "ỏm") để loại bỏ vị chát, giúp thịt quả mềm, bùi, béo ngậy, có màu vàng óng và mùi thơm đặc trưng, thường được chấm muối vừng, nước mắm ớt hoặc ăn cùng cơm nóng.

Món này phổ biến ở vùng trung du, đặc biệt là đất Tổ (Phú Thọ), mang hương vị tuổi thơ và trở thành đặc sản độc đáo.

Cách ỏm cọ cũng khá giống cách ỏm trám đen, sau khi rửa sạch cọ không phải đổ vào nồi đun, mà nên chờ nước sôi liu riu rồi để nguội tầm 80 độ thì mới cho cọ vào đảo nhẹ cho quả chìm đều trong nước. Khi dầu cọ từ quả thôi ra, nổi váng lên mặt nước, bám vào thành nồi nghĩa là quả cọ đã chín.

Cọ ngon khi ỏm xong có màu nâm sậm, nhiều váng nổi như váng mỡ bám quanh nồi, lấy tay bóp vào thấy quả mềm, màu vàng ươm. Khi ăn chấm với chút nước mắm hoặc muối vừng, cọ càng dậy lên vị thơm bùi. Ai mới ăn lần đầu sẽ thấy hơi ngái nhưng ăn tiếp sẽ cảm nhận rõ vị thơm ngậy, béo bùi.

Cách làm cọ ỏm?

1. Chọn quả: Chọn quả cọ già, tròn, mập, vỏ đen, dày cùi (cọ nếp thường ngon hơn).


Xát vỏ cọ trước khi làm cọ ỏm. Ảnh minh họa: Tổ Quốc

2. Sơ chế: Rửa sạch, có thể xóc nhẹ để loại bớt vỏ.

Lưu ý: Để có món cọ ỏm đặc sản quê hương, người ta phải làm bong vỏ lụa đen bên ngoài của cọ. Cách nhanh nhất giúp xát vỏ ngoài đó là cho cọ vào rổ tre, thêm vài nắm que tre hoặc nứa chẻ nhỏ vào lẫn rổ cọ, xóc liên hồi. Phần cạnh sắc của chúng sẽ làm cọ bong vỏ nhanh và đều.

3. Ỏm cọ: Luộc hoặc ngâm trong nước sôi khoảng 90°C (không dùng nước sôi 100°C) khoảng 10-20 phút. Nước sôi lăn tăn, có váng dầu nổi lên là cọ chín. Để ỏm cọ bùi, ngon và béo bở phải có bí quyết.

Nếu không sành ỏm thì cọ sẽ bị chát đắng và trơ cứng và bị tách nước. Trước tiên phải đun sôi nước lăn tăn, khi bọt nước xuất hiện từ đáy nồi thì đổ cọ vào, đậy kín chừng 20 phút.

4. Dấu hiệu nhận biết cỏ ỏm ngon: Dấu hiệu nhận biết mẻ cọ ỏm ngon là nước ỏm sẽ loang loáng váng mỡ vàng mỏng từ quả cọ. Lúc này, quả cọ để lộ phần ruột vàng ruộm, lõi dày. Khi ăn cọ mềm bùi, béo ngậy. Nhiều người thích ăn kèm với muối vừng hoặc muối lạc lại càng đưa vị.

Ngoài cọ ỏm, quả cọ còn chế biến được món ăn gì?

1. Dưa cọ

Ngoài cọ ỏm, các bà, các mẹ cũng rất sáng tạo chế biến các món ăn khác từ cọ như món dưa cọ. Cọ khi hái về, tróc bỏ vỏ ngoài, ngâm qua nước chừng 1 giờ sau đó xóc đều với muối hạt, cho vào chum.

Chỉ khoảng 2 đến 3 ngày, cọ ngậm muối, chua dần là có thể ăn được. Mặc dù món này ăn cứng hơn cọ ỏm nhưng vẫn bùi béo, lại xen lẫn vị chua, là món ăn kèm đưa cơm khi thêm món cá kho.


2. Xôi cọ

Từ những trái cọ ỏm thơm ngậy, người dân dùng ngón tay tách nhẹ nhàng từng phần thịt vàng óng để làm xôi cọ. Thịt cọ đã tách đem trộn đều với gạo nếp hương, xóc chút muối rồi cho vào chõ xôi, đun nhỏ lửa, đồ chín.

Khi cùi và tinh dầu quả cọ đã ngấm vào gạo nếp và chuyển sang màu gạch cua, mùi thơm của gạo nếp, mùi ngậy của quả cọ đã bay khắp gian nhà thì cũng là lúc món xôi cọ đã chín.

Khi xôi chín, trộn thêm hành mỡ đã phi thơm vào khiến cho món xôi cọ càng hấp dẫn. Xôi cọ có hương vị rất riêng biệt trộn giữa vị ngậy thơm của quả cọ và gạo nếp. Xôi cọ chấm với muối vừng, đưa nhẹ vào lưỡi cũng đủ thấy rất ngon.

3. Cọ kho cá

Ngoài cọ ỏm, nhiều người còn dùng quả cọ để kho cá, kho thịt, cọ làm cá hết mùi tanh, làm thịt đỡ ngấy, khiến món ăn đậm đà, bùi ngậy hơn. Thưởng thức một miếng cọ, cảm nhận độ dẻo, bùi bùi trong miệng là thấy cả một bầu trời tuổi thơ ùa về.

Vietbf @ Sưu tầm