Bánh mì treo ở Sài Gòn: "Ai dư thì treo, ai cần thì lấy" và hành động tương tự này cũng thấy xuất hiện ở Đan Mạch
 

Bánh mì treo ở Sài Gòn: "Ai dư thì treo, ai cần thì lấy" và hành động tương tự thấy xuất hiện ở Đan Mạch (Minh họa)
Ở nơi Sài Gòn nhộn nhịp, giữa dòng người hối hả mưu sinh, những "ổ bánh mì treo" lặng lẽ xuất hiện như một cách chia sẻ thật giản dị mà ấm áp. Không rình rang quảng cáo mà đơn giản là ai có dư dả thì "treo" thêm một phần, ai đang cần đến thì cứ việc lấy về ăn miễn phí.

Tại quán bánh mì chay Khôi của anh Lê Hiếu Nghĩa trên đường Lý Thường Kiệt, mỗi sáng đều có cái quầy nhỏ phía trước với thùng "trà đá miễn phí" và hộp đựng "bánh mì treo". Tấm bảng vàng có ghi rõ: "Bánh mì sẻ chia – Ai cần xin mời nhận, ai có lòng xin mời treo thêm".

Khách mua bánh thường nhờ treo thêm 1-2 ổ, thậm chí có sư thầy gửi cả triệu đồng để làm hàng trăm phần tặng cho người nghèo. Mỗi ngày, quán nhận khoảng 30-40 ổ treo, được làm nóng hổi và trao tận tay những người bán vé số, nhặt ve chai như bà Năm 80 tuổi hay ông Bảo 63 tuổi. Anh Nghĩa còn in hóa đơn ký gửi lên từng ổ để minh bạch, bảo đảm cho người nhận yên tâm mà lấy về.

Tương tự, xe bánh mì chay mẹ Nấm của chị Trương Thị Thảo Ly trong hẻm 283 Cách Mạng Tháng Tám cũng là "trạm yêu thương".

Hai năm qua, chị gói hàng chục ổ mỗi sáng, dịp Vu Lan nhận gần 2,000 ổ từ các mạnh thường quân đặt mua. Bà Thái Thị Ngọc 75 tuổi thường ghé lấy bánh cho bữa sáng, thậm chí còn mang về chia sẻ với cháu.

Với chị Ly, đây không chỉ là ciệc thiện nguyện mà là cách "truyền đi tình yêu thương" từ người này sang người khác.

Những ổ bánh mì chay nóng hổi, đầy đủ patê, đồ chua, rau củ không chỉ làm no bụng mà còn mang theo hơi ấm lòng tốt. Người nhận không phải xấu hổ để giải thích, người cho không cần biết tên tuổi, chỉ cần biết có ai đó đang cần một bữa ăn giữa bộn bề cuộc sống.

Điều thú vị là mô hình tương tự này cũng thấy tồn tại ở Đan Mạch, nơi mà những chiếc móc treo bánh mì ("suspended bread" hoặc "bánh mì dư") được đặt bên ngoài tiệm bánh.

Thợ bánh treo lên những ổ còn nóng, chưa bán hết, hoặc khách mang đến phần dư. Bất cứ ai đang cần đều có thể lấy đi mà không cần hỏi han lôi thôi, dựa hoàn toàn vào niềm tin. Khi thấy hết bánh, tiệm lại cho treo lên tiếp, từng mẻ vẫn còn hơi ấm được trao đến tận tay người cần đến.

Không có camera giám sát, không một quy định nào, mà chỉ thấy có một tấm biển nhẹ nhàng: "Nếu bạn cần, hãy lấy đi. Nếu bạn có thể, hãy để lại". Ở đó, bánh mì là biểu tượng của sự đủ đầy, và việc chia sẻ giúp chống lãng phí một cách tự nhiên.

Có lẽ vì thế mà bánh mì treo không chỉ làm no bụng mà còn làm ấm một phần rất mong manh trong con người: cảm giác mình vẫn được tôn trọng, vẫn được xem là một người bình thường giữa cuộc đời bôn ba vất vả này.

Điều đáng suy ngẫm là mô hình ấy tồn tại không phải nhờ sự kiểm tra chặt chẽ, mà nhờ vào niềm tin. Tin rằng người lấy bánh là người đang cần đến. Tin rằng sẽ không có ai tham lam. Tin rằng khi lòng tốt không bị làm nhục, con người tự khắc sẽ biết chừng mực.

Niềm tin ấy không phải lúc nào cũng an toàn. Nhưng nếu vì sợ bị lợi dụng mà chúng ta khóa chặt mọi cánh cửa, thì thứ mất đi không chỉ là vài ổ bánh mì, mà là khả năng tin tưởng lẫn nhau của cả xã hội.

Từ Sài Gòn đến Đan Mạch, dù cách xa về địa lý và văn hóa, những hành động nhỏ này đều nhắc nhở rằng lòng tử tế không cần điều gì lớn lao. Chỉ một ổ bánh mì treo, một ly sữa dư, một chút niềm tin vào con người cũng đủ để làm cho thế giới ấm áp hơn giữa những ngày khó khăn.

Từ Sài Gòn đến Đan Mạch, khoảng cách địa lý rất xa, nhưng cách mà con người đối xử với nhau sẽ lại gặp nhau ở một điểm chung là giữ lại cho nhau phẩm giá tốt đẹp của con người.

Một ổ bánh mì, suy cho cùng, không hề lớn. Nhưng cách mà nó được trao đi lại nói rất nhiều về xã hội mà nó thuộc về. Đó là xã hội luôn tin rằng con người, dù ở hoàn cảnh nào, cũng xứng đáng được đối xử tử tế mà không cần điều kiện tiên quyết nào cả.