Chiến trường ngầm Nga–Ukraine: Tổ chức ám sát liên hoàn, gửi bom thư – Bí mật phơi bày từ Kyiv, Moscow đến Madrid
 

Tờ Telegraph (Anh quốc) có đưa tin, việc một người đàn ông mang quốc tịch Anh bị bắt ở Ukraine vì nghi ngờ đã tiếp tay cho Nga thực hiện các vụ ám sát chính trị đã bị phơi bày ra chớ không phải chỉ là một hành động phản bội đơn độc.

Ross David Cutmore, người đã đến Ukraine vào năm 2024, bị cáo buộc đã cho nhập và phân phối vũ khí được đem ra sử dụng trong vụ ám sát 3 nhân vật nổi tiếng của Ukraine: Demian Hanul cùng với 2 chính trị gia Iryna Farion và Andriy Parubiy.

Telegraph còn đưa tin, vai trò của bị cáo Cutmore đã làm sáng tỏ một khía cạnh phần lớn còn bị che giấu trong cuộc xung đột giữa Nga-Ukraine, một chiến dịch ám sát ngày càng leo thang trải dài từ đường phố Kyiv và Moscow đến vùng ngoại ô thủ đô Madrid của Tây Ban Nha.

Tổ chức giám sát xung đột toàn cầu ACLED (Mỹ) đã ghi nhận có đến 9 vụ ám sát bất thành hoặc thành công của Nga tại Ukraine từ năm 2023 đến tháng 8/2025. Mục tiêu được trải rộng từ các nhân vật theo chủ nghĩa dân tộc đến các sĩ quan tình báo đương nhiệm của Ukraine.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy Ukraine đang thắng thế trong cuộc chiến bí mật này. Trên thực tế, tốc độ và phạm vi trong chiến dịch ám sát của Ukraine đã vượt xa Nga, đặc biệt là kể từ cuối năm 2024.

Trong 8 tháng đầu năm 2025, số vụ ám sát bất thành do Ukraine thực hiện bên trong lãnh thổ Nga đã vượt quá tổng số của cả năm 2022, 2023 và 2024, khi trọng tâm của Kyiv chuyển từ những kẻ tuyên truyền sang những người kiến tạo và điều hành cỗ máy chiến tranh của Moscow.

Một trong những ví dụ nổi bật nhất là vụ ám sát Trung tướng Igor Kirillov vào ngày 17/12/2024. Vị tướng phụ trách vũ khí hạt nhân, hóa học và sinh học của Nga đã bị giết hại bởi một thiết bị được cho kích nổ từ xa, giấu bên trong một chiếc xe tay ga điện.

Trung tướng Nga Igor Kirillov đã tử vong sau khi một thiết bị giấu bên trong xe tay ga điện được cho kích nổ từ xa. (Ảnh: Shutterstock)

Vài ngày trước đó, Mikhail Shatsky, một kỹ sư tham gia sản xuất hỏa tiển và máy bay không người lái của Nga cũng đã bị kẻ lạ mặt bắn chết.

Vào tháng 4/2025, các vụ đánh bom xe cũng đã giết chết hai nhân vật cao cấp có liên quan đến chiến tranh điện tử và lập kế hoạch tác chiến của Nga, bao gồm cả Tướng Yaroslav Moskalik, một nhân vật chủ chốt trong Bộ tổng Tham mưu Lực lượng Vũ trang Nga.

Theo ACLED, những vụ ám sát này rất chính xác và ngày càng tinh vi. Nhiều vụ liên quan đến chất nổ và bom thư với sự giúp đỡ của những người vô tình vận chuyển do không hay biết họ được tuyển mộ qua trực tuyến.

ACLED cũng đã ghi nhận các vụ đánh bom tự sát rõ ràng bên trong nước Nga, bao gồm vụ giết hại Armen Sarkisian, kẻ đã sáng lập ra tiểu đoàn Arbat, và Zaur Gurtsiev, người giám sát vụ ném bom vào thành phố Mariupol, Ukraine. Trong trường hợp thứ hai, người đi giao thiết bị thậm chí có thể không biết mình đang mang theo quả bom trong người.

Ngay cả ở những vùng lãnh thổ mà Nga đã chiếm đóng phi pháp hơn một thập kỷ qua, tầm ảnh hưởng của Ukraine vẫn rất bền vững. Vụ ám sát Alexander Zakharchenko - một tên thủ lĩnh quân sự ở Donetsk vào năm 2018, là một chứng minh ban đầu cho khả năng hoạt động tình báo của Kyiv tại các khu vực do quân Nga kiểm soát.

Từ năm 2022, ít nhất có 5 vụ ám sát nhân vật cao cấp đã xảy ra ở Luhansk, bao gồm cả vụ ám sát Igor Kornet, Bộ trưởng nội vụ do Nga bổ nhiệm tại vùng lãnh thổ chiếm đóng này.

Vào tháng 12/2024, các nhân viên đặc vụ Ukraine cũng đã giết chết người đứng đầu nhà tù Olenivka ở Donetsk, nơi có hàng chục tù binh chiến tranh Ukraine bị thiệt mạng trong vụ đánh bom hồi năm 2022.

Tướng Nga Yaroslav Moskalik đã bị giết vào tháng 4 năm nay. Ông là một trong hai nhân vật cao cấp bị ám sát bằng bom được cài đặt trong xe. (Ảnh: Shutterstock)

Vòng xoáy bạo lực
Nga đã tìm cách cho đáp trả tương tự. ACLED ghi nhận ít nhất 9 vụ ám sát do phía Nga đã thực hiện từ năm 2023 đến tháng 8/2025, mặc dù nhiều vụ được thực hiện không thành công và phụ thuộc vào các lực lượng ủy nhiệm địa phương.

Vào tháng 7/2025, Đại tá Ivan Voronych thuộc Cơ quan An ninh Ukraine đã bị bắn chết giữa ban ngày ở Kyiv. Vụ ám sát này do một nhóm cực hữu bị nghi ngờ có dính líu với Nga đứng ra nhận trách nhiệm.

Vào tháng 5, nhân vật hoạt động người Ukraine Serhii Sternenko bị bắn bị thương từ một phụ nữ được các tay sai Nga tuyển mộ. Vào tháng 3, Demyan Hanul, một nhân vật hoạt động khác đã bị bắn chết ở Odessa, Ukraine. Những nạn nhân này, cùng với hai chính trị gia Iryna Farion và Andriy Parubiy, đều có liên hệ với nhau do lập trường dân tộc chủ nghĩa hoặc chống Nga của họ.

"Cuộc đấu tay đôi qua các vụ ám sát… đang diễn ra song song với sự đổ vỡ của các quy tắc giao chiến trong chiến tranh thông thường", Nichita Gurcov, chuyên gia phân tích về châu Âu và Trung Á tại ACLED đã nói với Telegraph.

"Nếu không bị giới hạn từ phạm vi chiến trường, hành vi này có thể trở thành một vòng xoáy bạo lực, tạo ra một lối tắt nguy hiểm giúp tránh khỏi quy trình tố tụng chính đáng và không để lại bất cứ cơ hội nào để minh oan cho nạn nhân".

Ông Gurcov cũng nói rằng chiến thuật ám sát ngày càng giống với những chiến thuật được Cơ quan Tình báo Mossad của Israel sử dụng, bao gồm cả việc sử dụng các thiết bị nổ được ngụy trang và nhắm mục tiêu xuyên biên giới.

Theo Telegraph, hồi tháng 5, vụ ám sát Andriy Portnov, một cựu chính trị gia người Ukraine ở Madrid cho thấy chiến tuyến bí mật của cuộc xung đột này hiện đã lan rộng xa đến mức nào. Một năm trước đó, Maxim Kuzminov, một phi công Nga đã đào tẩu sang Ukraine cũng đã bị giết chết ở Alicante (Tây Ban Nha).