Khủng hoảng sinh tồn của chim cánh cụt châu Phi
 

Nghiên cứu mới cho thấy hơn 60.000 chim cánh cụt châu Phi chết đói ngoài khơi Nam Phi do nguồn cá mòi suy giảm nghiêm trọng nhiều năm qua.


Loài chim cánh cụt châu Phi đang đối mặt với tình trạng nguy cấp, với số lượng còn lại chưa đến 10.000 cặp sinh sản. (Nguồn: Minden Pictures)

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí chuyên ngành Ostrich: Journal of African Ornithology cảnh báo tình trạng suy giảm đáng lo ngại của chim cánh cụt châu Phi ngoài khơi Nam Phi, với hơn 60.000 cá thể chết do thiếu thức ăn khi nguồn cá mòi sụt giảm kéo dài.

Theo nhóm nghiên cứu, hơn 95% số chim thuộc hai quần thể sinh sản lớn trên đảo Dassen và đảo Robben đã biến mất trong giai đoạn 2004 đến 2012. Chim trưởng thành có nguy cơ kiệt sức và chết đói trong thời kỳ thay lông kéo dài ba tuần, khi chúng buộc phải ở trên cạn và không thể kiếm ăn. Việc tích trữ mỡ để vượt qua giai đoạn này trở nên bất khả thi khi nguồn cá suy giảm mạnh.

Số lượng cá mòi Sardinops sagax, nguồn thức ăn chính của loài chim này, hiện chỉ còn khoảng 25% so với mức cao nhất được ghi nhận ngoài khơi miền Tây Nam Phi. Các nhà khoa học cho biết biến đổi khí hậu đang tác động rõ rệt tới môi trường biển, làm giảm khả năng sinh sản của cá mòi, trong khi hoạt động khai thác vẫn ở mức cao. Sự suy giảm nguồn thức ăn tiếp tục làm tăng rủi ro đối với quần thể chim cánh cụt trong các giai đoạn sinh lý nhạy cảm.

Tiến sĩ Richard Sherley thuộc Trung tâm Sinh thái và bảo tồn, Đại học Exeter cho biết tình trạng suy giảm chim cánh cụt ngoài khơi Nam Phi không phải hiện tượng đơn lẻ mà đã xuất hiện tại nhiều khu vực khác. Theo ông, số lượng chim cánh cụt châu Phi đã giảm gần 80% trong ba thập kỷ qua.

Năm 2024, chim cánh cụt châu Phi được xếp vào loại cực kỳ nguy cấp, với số lượng còn lại chưa đến 10.000 cặp sinh sản. Trước nguy cơ tuyệt chủng, nhiều biện pháp bảo tồn đã được triển khai như xây dựng tổ nhân tạo, quản lý động vật săn mồi và nuôi dưỡng thủ công chim non cùng chim trưởng thành cần cứu hộ. Nam Phi cũng áp dụng lệnh cấm đánh bắt cá bằng lưới vây thương mại xung quanh sáu đàn chim sinh sản lớn nhất nhằm giảm áp lực lên nguồn cá.

Tiến sĩ Azwianewi Makhado, đồng tác giả nghiên cứu từ Bộ Lâm nghiệp, Thủy sản và Môi trường Nam Phi, bày tỏ kỳ vọng lệnh cấm giúp tăng khả năng tiếp cận con mồi cho chim cánh cụt ở những giai đoạn quan trọng trong vòng đời.

Giáo sư Lorien Pichegru của Đại học Nelson Mandela nhận định kết quả nghiên cứu chỉ ra thực trạng cực kỳ đáng lo ngại và cảnh báo tình trạng quản lý yếu kém kéo dài nhiều thập kỷ đối với trữ lượng cá nhỏ ở Nam Phi cần được xử lý khẩn cấp. Bà nhấn mạnh tình hình không được cải thiện theo thời gian và việc phục hồi nguồn cá là cấp thiết cho chim cánh cụt châu Phi cũng như các loài đặc hữu khác phụ thuộc vào nguồn thức ăn này.