Rò rỉ cuộc gọi mật
 

Châu Âu hoài nghi Mỹ

Vào ngày 4/12 theo giờ địa phương, tạp chí Đức Der Spiegel đã công bố bản ghi cuộc điện đàm - được cho đã bị rò rỉ - giữa một số lãnh đạo châu Âu, Tổng thư ký NATO và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Trong cuộc gọi, các lãnh đạo châu Âu bày tỏ bất bình sâu sắc trước việc châu Âu và Ukraine không được tham gia vào “kế hoạch hòa bình 28 điểm” của Mỹ - Nga liên quan đến xung đột Nga - Ukraine, đồng thời cảnh báo ông Zelensky không nên quá tin tưởng vào Mỹ.

Tài liệu cho thấy các lãnh đạo châu Âu đã sử dụng “ngôn ngữ mạnh mẽ” để bày tỏ lo ngại về phương pháp đàm phán gần đây của chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Cuộc điện đàm có sự tham gia của Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz và nhiều lãnh đạo châu Âu khác.

Trong cuộc gọi, Tổng thống Emmanuel Macron tuyên bố: “Mỹ có thể phản bội Ukraine nếu không có bảo đảm an ninh rõ ràng.” Ông cũng chỉ trích các điều khoản trong “kế hoạch 28 điểm” đòi hỏi Ukraine phải nhượng bộ lãnh thổ và cảnh báo người đồng cấp Zelensky đang đối mặt với “mối nguy hiểm lớn”.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz cảnh báo ông Zelensky phải “rất cẩn thận” trong những ngày tới.

Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb — một trong số ít lãnh đạo châu Âu có quan hệ tốt với Tổng thống Trump — cũng cảnh báo: “Chúng ta không thể để ông Zelensky đối mặt với [Mỹ] một mình.”

Tổng thư ký NATO Mark Rutte, người từng nhiều lần công khai ca ngợi Tổng thống Trump, lần này cũng đồng tình với Stubb, nhấn mạnh: “Chúng ta cần bảo vệ [Zelensky].”

Theo Politico, khi được hỏi về báo cáo, một quan chức Điện Elysée nhấn mạnh văn phòng Tổng thống Macron đã công bố một bản tóm tắt riêng về cuộc trao đổi, “trong đó từ [phản bội] không xuất hiện.” Quan chức này cho biết lập trường của ông Macron về đàm phán hòa bình không khác giữa trao đổi riêng tư và phát biểu công khai.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pháp cho biết: “Các cuộc trao đổi với phía Mỹ của chúng tôi đặc biệt sâu rộng. Chắc hẳn các bạn đã thấy Tổng thống Pháp tiếp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Điện Elysée hôm thứ Hai, và ngay sau đó ông đã họp báo cáo với các nhà đàm phán ở Florida và dĩ nhiên là cả Tổng thống Donald Trump.”

Một nhà ngoại giao Ukraine nhận xét: “Chúng tôi cho rằng việc công bố bất kỳ bản ghi chép nào về cuộc trò chuyện giữa các nhà lãnh đạo là không phù hợp, vì điều đó có thể gây tổn hại đến tiến trình ngoại giao — chúng tôi không xác nhận cũng không phủ nhận thông tin trên.”

Ông cũng bổ sung: “Chỉ có Nga được hưởng lợi từ bất kỳ sự chia rẽ nào giữa châu Âu và Mỹ, vì vậy lập trường nhất quán của chúng tôi là duy trì sự thống nhất xuyên Đại Tây Dương.” Văn phòng Tổng thống Zelensky từ chối bình luận.

Kế hoạch hòa bình 28 điểm về Ukraine

Tháng trước, Tổng thống Trump bất ngờ công bố “kế hoạch hòa bình 28 điểm”, gây bất ngờ cho Ukraine và các nước châu Âu. Cuộc gọi giữa các lãnh đạo châu Âu diễn ra ngay sau khi Washington công bố kế hoạch này.

Mặc dù Mỹ và Ukraine sau đó đã đề xuất “kế hoạch 19 điểm”, nhưng các điều khoản chính vẫn chưa được thống nhất, khiến những hồi chuông cảnh báo vang lên tại Ukraine và châu Âu.

Một loạt hoạt động ngoại giao sau đó bùng nổ giữa Mỹ, EU, Nga và Ukraine. Các nhà đàm phán Mỹ và Ukraine đã gặp nhau tại Geneva và Florida, trong khi đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và Jared Kushner đến Moscow vào thứ Ba (2/12) để hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Các cuộc đàm phán tiếp theo, có sự tham dự của quan chức châu Âu, Ukraine và Mỹ, đã đưa ra một bản cập nhật kế hoạch 19 điểm, nhưng Nga chưa đồng ý. Moscow vẫn không nhượng bộ các yêu cầu tối đa của mình, bao gồm: Ukraine phải từ bỏ một số vùng lãnh thổ, hạn chế quy mô quân đội và tổ chức bầu cử mới.

Theo Spiegel, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen, Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre và Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa cũng tham gia cuộc gọi hôm thứ Hai.

Spiegel cho biết cuộc gọi cũng thảo luận về vấn đề tài sản bị đóng băng của Nga. Một số lãnh đạo khẳng định việc tịch thu hàng tỷ USD tài sản của Moscow để tài trợ cho gói viện trợ quân sự và tài chính lớn cho Ukraine là quyết định thuộc thẩm quyền EU, không phải của Mỹ.