Đằng sau lỗ hổng khiến phi hành đoàn Trung Quốc kẹt lại vũ trụ
 

Phát hiện vết nứt trên cửa sổ tàu Thần Châu-20 buộc Trung Quốc phải kích hoạt kế hoạch dự phòng, hé lộ quy trình ứng phó khẩn cấp được chuẩn bị kỹ lưỡng suốt nhiều năm.


Sự cố trên tàu Thần Châu-20 đã khiến phi hành đoàn phải ở lại thêm 3 ngày trong vũ trụ. Ảnh: Space.

Một vết nứt nhỏ xuất hiện trên cửa sổ tàu vũ trụ đã buộc Trung Quốc kích hoạt quy trình phóng khẩn cấp lần đầu tiên trong lịch sử chương trình không gian có người lái. Sự cố xảy ra ngày 5/11, khi phi hành đoàn Thần Châu-20 tiến hành kiểm tra định kỳ trước khi thực hiện hành trình trở về Trái Đất. Trên rìa cửa sổ khoang cabin, họ phát hiện một điểm bất thường và lập tức gửi hình ảnh về mặt đất.

Trong chương trình của CCTV, Jia Shijin, nhà thiết kế chính của hệ thống tàu vũ trụ có người lái thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ số 5, cho biết hình ảnh đầu tiên không đủ rõ ràng để kết luận. Chỉ sau khi phi hành gia chụp bổ sung ở nhiều góc độ và bộ phận điều khiển sử dụng camera cánh tay robot để chụp bề mặt bên ngoài, các chuyên gia mới xác định đây là một “vết nứt xuyên thấu”, kéo dài từ lớp trong ra lớp ngoài tấm kính.

Cửa sổ tàu vũ trụ gồm 3 lớp, trong đó lớp ngoài cùng là tấm chắn nhiệt chịu ma sát trên 1.000 độ C khi tái nhập khí quyển. Vết nứt đồng nghĩa một mắt xích quan trọng của hệ thống bảo vệ đã bị tổn thương. Chưa đầy 12 giờ sau, bộ chỉ huy quyết định hoãn kế hoạch trở về của Thần Châu-20.

Ông Ji Qiming, trợ lý Giám đốc kiêm người phát ngôn Văn phòng Kỹ thuật Không gian có người lái Trung Quốc, cho biết an toàn là ưu tiên hàng đầu. Theo ông, khi chưa thể chắc chắn về mức độ rủi ro, việc trì hoãn là cần thiết.

Trong những ngày tiếp theo, nhóm chuyên gia rà soát toàn bộ quy trình phát triển và thử nghiệm cửa sổ tàu vũ trụ, đồng thời mô phỏng, thử nghiệm đường hầm gió để xác định kịch bản xấu nhất. Theo phân tích, nếu vết nứt lan rộng, tấm kính có thể bong ra, khiến cabin giảm áp đột ngột trong quá trình tái nhập. Dù khả năng này “rất nhỏ”, nhóm kỹ sư khẳng định không thể loại trừ.

Ngày 8/11, cuộc họp đặc biệt tại kết luận Thần Châu-20 không còn đáp ứng điều kiện an toàn để thực hiện nhiệm vụ trở về có người lái. Từ đây, phương án phóng khẩn cấp được kích hoạt. Trong chiến lược “một đổi một, dự phòng luân phiên” áp dụng từ Thần Châu-12, mỗi tàu vũ trụ phóng lên đều có một tàu dự phòng dưới mặt đất. Lúc này, Thần Châu-22 đang ở trạng thái chờ.


Trung Quốc luôn duy trì chiến lược dự phòng đặc biệt cho các sự cố khẩn cấp trên tàu vũ trụ. Ảnh: THX.

Sau cùng, có 2 lựa chọn được đưa ra gồm cho Thần Châu-20 trở về bằng Thần Châu-21 hoặc Thần Châu-22. Bộ chỉ huy chọn Thần Châu-21 vì cấu hình gần nhất với tàu gặp sự cố, trong khi Thần Châu-22 đã có nhiều cải tiến. Họ cũng quyết định cho Thần Châu-20 trở về trước rồi mới phóng Thần Châu-22, tránh việc phải di dời tàu đang neo đậu và kéo dài thời gian chờ của phi hành đoàn.

Trong khi các kỹ sư tính toán từng phương án, 3 phi hành gia Thần Châu-20 đã kéo dài thời gian ở lại quỹ đạo thêm 3 ngày. Đây cũng là lần đầu tiên có đến 6 người cùng lúc ở trên trạm vũ trụ Trung Quốc.

Trong suốt 20 ngày, công tác đánh giá, mô phỏng và ra quyết định diễn ra liên tục, theo chia sẻ của ông Ji Qiming. Dù chịu áp lực lớn, quá trình triển khai vẫn được duy trì nhờ các phương án dự phòng đã được chuẩn bị từ trước.