Người đàn ông giữ một cục đá nhiều năm vì tưởng là vàng, hóa ra nó còn quý hơn cả vàng
 

Năm 2015, David Hole đi dò kim loại tại Công viên Khu vực Maryborough, gần Melbourne (Úc). Mang theo máy dò, ông phát hiện một vật thể khác thường - một cục đá màu đỏ sậm, cực kỳ nặng, nằm trong lớp đất sét vàng.

Hole mang nó về nhà và thử mọi cách để tách ra, tin chắc rằng bên trong là một cục vàng - bởi Maryborough nằm ngay vùng Goldfields, nơi cơn sốt vàng từng bùng nổ vào thế kỷ 19.

Ông dùng cưa đá, máy mài, khoan, thậm chí ngâm axit. Nhưng ngay cả búa tạ cũng không phá nổi. Và nguyên nhân rất đơn giản: thứ ông cố gắng cưa, đập không vỡ không phải vàng. Mà là… một mảnh thiên thạch cực kỳ hiếm.

Không phá nổi cục đá nhưng vẫn tò mò, Hole mang nó tới Bảo tàng Melbourne để giám định và nhận kết quả bất ngờ.


Cục đá này hóa ra là một thiên thạch cực kỳ cổ xưa và quý hiếm. Ảnh ScienceAlert

“Nhìn là biết không phải đá thường”
“Mặt ngoài của nó có những hõm nhỏ dạng điêu khắc”, nhà địa chất Dermot Henry của Bảo tàng Melbourne kể lại với The Sydney Morning Herald.

“Đó là dấu vết khi thiên thạch lao xuyên khí quyển - lớp ngoài nóng chảy và được ‘chạm trổ’ bởi không khí", ông Henry chia sẻ và cho biết thêm rằng trong suốt 37 năm làm việc, đoán định hàng ngàn hòn đá “nghi là thiên thạch”, nhưng chỉ có 2 trường hợp là thật – và đây là một trong số đó.

“Nhìn thế này mà cầm lên lại quá nặng, thì chắc chắn không phải đá bình thường”, nhà địa chất Bill Birch giải thích.

4,6 tỷ năm tuổi, nặng 17 kg, quý hiếm hơn vàng
Mẫu thiên thạch được đặt tên “Maryborough” theo địa danh nơi phát hiện. Nặng tới 17 kg, và khi cắt bằng lưỡi cưa kim cương, các nhà khoa học thấy nó chứa hàm lượng sắt rất cao, thuộc nhóm thiên thạch chondrite loại H5 – một loại vật chất nguyên thủy hình thành từ thuở Hệ Mặt Trời mới xuất hiện.

Bên trong còn có vô số chondrule – những giọt khoáng kim loại kết tinh tí hon, dấu tích từ thời điểm Hệ Mặt Trời chỉ là một đám bụi và đá chondrite đang xoáy.

“Thiên thạch là cách du hành vũ trụ… rẻ nhất. Chúng cho ta quay ngược thời gian, hiểu về tuổi, thành phần hóa học của Hệ Mặt Trời, thậm chí chứa ‘bụi sao’ còn cổ hơn cả Mặt Trời", ông Henry nói.

Một số thiên thạch cực hiếm còn mang các phân tử hữu cơ, như axit amin – nền móng của sự sống.

Nguồn gốc thiên thạch
Theo phân tích, thiên thạch Maryborough nhiều khả năng đến từ vành đai tiểu hành tinh giữa Sao Hỏa và Sao Mộc. Sau khi bị “hất văng” bởi các va chạm, nó lang thang trong không gian rồi một ngày rơi xuống Trái Đất.

Định tuổi bằng carbon cho thấy nó có thể nằm trên Trái Đất 100–1.000 năm. Nhiều vụ thiên thạch được ghi nhận trong giai đoạn 1889–1951 có thể liên quan đến cú rơi này.

Đây là thiên thạch thứ 17 được tìm thấy ở bang Victoria, và là mẫu chondrite lớn thứ hai, chỉ nhỏ hơn mẫu nặng 55 kg phát hiện năm 2003.

Đây không phải thiên thạch đầu tiên mất nhiều năm mới được mang tới viện bảo tàng. Một trường hợp khác từng làm… chặn cửa suốt 80 năm trước khi được xác nhận là đá vũ trụ.

Những nghiên cứu gần đây thậm chí đã truy nguồn gốc của hơn 90% thiên thạch về vật thể mẹ của chúng ngoài không gian.

Vậy nên, biết đâu ngay trong sân nhà bạn, một hòn đá nặng bất thường, không thể đập vỡ… lại chính là “mỏ vàng” theo nghĩa đen và cả nghĩa bóng.

VietBF@ sưu tập