Airbus triệu hồi khẩn 6.000 máy bay A320 trên toàn cầu: Nguyên nhân vì đâu?
 

Airbus bất ngờ ra lệnh triệu hồi 6.000 máy bay A320 do nguy cơ lỗi phần mềm liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch. Sự cố gây gián đoạn hàng loạt chuyến bay toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng các hãng lớn từ Mỹ đến châu Âu.


Các phần thân máy bay của dòng máy bay Airbus A320 được nhìn thấy tại cơ sở Airbus ở Montoir-de-Bretagne gần Saint-Nazaire, Pháp, ngày 1/7/2020. Ảnh: Reuters.
Hãng Airbus của châu Âu hôm 28/11 thông báo lệnh sửa chữa khẩn cấp đối với 6.000 máy bay thuộc dòng A320 – đợt triệu hồi lớn nhất trong 55 năm hoạt động của hãng – ảnh hưởng tới hơn một nửa số máy bay A320 đang hoạt động trên toàn cầu, gây nguy cơ gián đoạn nghiêm trọng đúng vào cuối tuần du lịch bận rộn nhất trong năm tại Mỹ và tạo hiệu ứng lan rộng trên khắp thế giới.

Động thái này diễn ra chỉ vài tuần sau khi A320 vượt qua Boeing 737 để trở thành mẫu máy bay được bàn giao nhiều nhất lịch sử. Khi Airbus gửi thông báo kỹ thuật đến hơn 350 hãng khai thác dòng A320, đã có khoảng 3.000 máy bay A320 đang bay trên trời.

Biện pháp sửa chữa chủ yếu là quay lại sử dụng phiên bản phần mềm cũ, tương đối đơn giản nhưng phải hoàn tất trước khi máy bay được phép bay trở lại, ngoại trừ những chuyến bay điều chuyển về trung tâm sửa chữa, theo bản thông báo gửi các hãng hàng không.

Hàng loạt hãng hàng không từ Mỹ, Nam Mỹ, châu Âu đến Ấn Độ đồng loạt cảnh báo nguy cơ hoãn hoặc hủy chuyến.

American Airlines, hãng khai thác A320 lớn nhất thế giới, cho biết 340 trong số 480 máy bay A320 của họ phải sửa khẩn. Họ kỳ vọng có thể hoàn tất trong hôm 29/11, mỗi máy bay cần khoảng 2 giờ để xử lý.

Các hãng khác như Lufthansa (Đức), IndiGo (Ấn Độ) và easyJet (Anh) xác nhận sẽ tạm rút máy bay khỏi khai thác để sửa chữa.

Avianca (Colombia) nói rằng hơn 70% đội bay của hãng – khoảng 100 chiếc – bị ảnh hưởng, gây xáo trộn nghiêm trọng trong 10 ngày và buộc hãng ngừng bán vé tới ngày 8/12.

Hiện có khoảng 11.300 máy bay A320 đang hoạt động, gồm 6.440 chiếc A320 tiêu chuẩn. Trong số 10 hãng bay A320 lớn nhất thế giới có 4 hãng Mỹ: American Airlines, Delta Air Lines, JetBlue và United Airlines. Các hãng Trung Quốc, châu Âu và Ấn Độ cũng là khách hàng lớn của dòng máy bay này.

Với khoảng 2/3 số máy bay bị ảnh hưởng, đợt triệu hồi khiến các máy bay bị ngưng khai thác tạm thời để cài phần mềm cũ. Thời điểm này, ngành sửa chữa máy bay đang quá tải vì hàng trăm chiếc Airbus phải nằm đất chờ bảo dưỡng động cơ kéo dài, cộng thêm tình trạng thiếu hụt nhân lực bảo dưỡng.

Việc sắp xếp lịch sửa chữa trong giai đoạn nhu cầu bay tăng cao khiến nhiều hãng gặp thách thức lớn, theo một nguồn tin trong ngành.

Chuyên gia hàng không Rob Morris đặt câu hỏi liệu các nhà chứa máy bay có đủ chỗ để đáp ứng nhu cầu sửa chữa khẩn cấp hay không.

Một sự cố gần đây dẫn đến cuộc điều tra
Airbus cho biết một sự cố gần đây với máy bay A320 cho thấy bức xạ mặt trời (solar flares) có thể làm hỏng dữ liệu quan trọng đối với hệ thống điều khiển bay.

Các nguồn tin nói rằng sự cố kích hoạt đợt sửa chữa này có liên quan tới chuyến bay JetBlue từ Cancun (Mexico) đến Newark (Mỹ) ngày 30/10, khi nhiều hành khách bị thương sau cú tụt độ cao đột ngột không theo lệnh phi công.

Máy bay sau đó phải hạ cánh khẩn xuống Tampa, Florida, do lỗi điều khiển bay, khiến Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) mở cuộc điều tra.

JetBlue và FAA đều không bình luận.

Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) tối thứ Sáu đã ban hành lệnh bắt buộc sửa chữa khẩn cấp.

Quy mô lớn chưa từng có
Người phát ngôn Airbus cho biết khoảng 6.000 máy bay cần được sửa, thuộc nhiều biến thể khác nhau. Tuy nhiên, hơn 1.000 máy bay trong số đó có thể còn phải thay đổi phần cứng, khiến thời gian nằm đất kéo dài hơn.

Lệnh triệu hồi ngay lập tức tạo hiệu ứng lan rộng: Ở Bắc Âu, một chuyến bay Finnair trễ gần 1 giờ khi tổ bay kiểm tra phiên bản phần mềm. Ở Paris, Air France-KLM hủy 38 chuyến, tương đương 5% tổng số chuyến/ngày. Hãng Volaris (Mexico) cảnh báo gián đoạn trong tối đa 72 giờ.

Dòng A320 ra mắt năm 1984, là máy bay thương mại đầu tiên áp dụng hệ thống điều khiển bay bằng dây (fly-by-wire). A320 cạnh tranh trực tiếp với Boeing 737 MAX, mẫu từng bị cấm bay toàn cầu sau hai vụ tai nạn năm 2018 và 2019.

Nhu cầu đối với dòng máy bay thân hẹp của Airbus và Boeing tăng vọt trong những năm gần đây khi tăng trưởng kinh tế – đặc biệt ở châu Á – đưa hàng chục triệu người bước vào thị trường hàng không.

Bản thông báo của Airbus truy nguồn lỗi về hệ thống ELAC (Elevator and Aileron Computer), bộ xử lý tín hiệu điều khiển từ cần lái của phi công tới cánh nâng phía sau để điều chỉnh góc chúi của máy bay.

Nhà sản xuất ELAC – tập đoàn Thales (Pháp) – nói rằng thiết bị của họ tuân thủ đầy đủ yêu cầu của Airbus và phần mềm gây sự cố không nằm trong phạm vi trách nhiệm của Thales.

VietBF@ sưu tập