Gần 50 triệu thùng dầu Nga 'trôi nổi' trên biển: Chuyện gì đang xảy ra?
 

Động thái trừng phạt mới, được Tổng thống Donald Trump công bố tháng trước, nằm trong nỗ lực gia tăng sức ép lên Điện Kremlin giữa chiến sự tại Ukraine. Washington lần đầu tiên đưa hai nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga, Rosneft và Lukoil, vào danh sách đen, nhằm cắt đứt nguồn thu từ xuất khẩu năng lượng của Moscow. Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố ảnh hưởng đã xuất hiện, cụ thể là nhu cầu đối với dầu Nga giảm, trong khi mức chiết khấu ngày càng sâu.

Tuy nhiên, những biến động thực sự chỉ hé lộ trong tuần này, khi các lệnh hạn chế chuẩn bị có hiệu lực. Tại châu Á, đặc biệt là Ấn Độ, các nhà máy lọc dầu đang chạy đua tìm nguồn thay thế, vội vã thuê tàu để nhận dầu từ Trung Đông. Hoạt động dồn dập đến mức cước vận tải trên tuyến Vịnh Ba Tư - Ấn Độ tăng lên gần mức cao nhất trong 5 năm.

Trong khi đó, thương nhân và giới phân tích theo dõi sát từng chuyển động của các tàu chở Urals và ESPO thuộc Rosneft và Lukoil, đặt ra câu hỏi ai sẽ là người dám mua số hàng này khi Mỹ đang siết chặt vòng kiểm soát?

Theo dữ liệu của Kpler, khoảng 50 tàu đang hướng sang châu Á - chủ yếu đến Trung Quốc và Ấn Độ, nhưng nhiều tàu không ghi rõ điểm đến hoặc thậm chí rẽ sang các cảng nhỏ để tránh sự chú ý. Một số tàu nằm rải rác từ biển Baltic đến Biển Đông, cho thấy những trung gian từng đứng sau thương mại dầu Nga giờ đang dè chừng nguy cơ dính lệnh trừng phạt thứ cấp.

Trong bối cảnh đó, Nga vẫn cố giữ cho dòng chảy dầu thô không gián đoạn. Dữ liệu theo dõi tàu cho thấy xuất khẩu dầu bằng đường biển của Moscow vẫn ở mức cao 3,4 triệu thùng/ngày. Giá dầu thế giới cũng chưa phản ứng mạnh, phản ánh kỳ vọng thị trường rằng sự hỗn loạn này sẽ tìm được lối thoát.

Song, rủi ro vẫn tồn tại. Trung Quốc và Ấn Độ, 2 khách hàng lớn nhất của Nga kể từ năm 2022, đều thận trọng hơn bởi lệnh trừng phạt thứ cấp của Mỹ có thể ảnh hưởng đến các ngân hàng, hãng bảo hiểm và doanh nghiệp liên quan đến vận chuyển dầu. Câu hỏi quan trọng nhất lúc này là Mỹ sẽ mạnh tay đến mức nào?.

Một số tín hiệu cho thấy thị trường đã bắt đầu điều chỉnh. Hai tàu chở Urals từng phải quay đầu giữa hành trình, có khả năng do lo ngại dính lệnh cấm, đã đổi hướng và tiếp tục tiến về Ấn Độ trong tuần này. Nhưng chúng khó có thể cập cảng trước thời hạn miễn trừ ngày 21/11. Tàu Spirit 2, chở khoảng 730.000 thùng Urals, đã quay đầu ở kênh đào Suez hồi đầu tháng, trước khi tiếp tục đi về phía nam cuối tuần qua. Tàu Furia cũng có hành trình “gập gềnh” tương tự khi quay đầu tại biển Baltic, mắc kẹt nhiều tuần, rồi mới hướng về Ấn Độ.

Dẫu vậy, không phải tàu nào cũng "gặp may". Ở vùng Viễn Đông Nga, tàu Cindy đã nhận 770.000 thùng ESPO nhưng không có điểm đến rõ ràng. Hiện nó đang hướng về vùng biển giữa Singapore và Malaysia - khu vực được biết đến là điểm nóng cho hoạt động chuyển tải giữa tàu với tàu, nơi dầu Iran và dầu Nga thường được “thay nhãn” để che giấu nguồn gốc.

Cũng theo dữ liệu tàu biển, tàu Fortis, chở 720.000 thùng Urals, từng được kỳ vọng tới cảng Ninh Ba (Trung Quốc) nhưng đã bất ngờ chuyển hướng sang Yeosu, Hàn Quốc, một trung tâm chuyển tải lớn khác. Trước khi đổi lộ trình, Fortis còn thực hiện một vụ chuyển tải hiếm gặp ngoài khơi Ấn Độ, cho thấy thị trường đang vận hành theo những cách ngày càng phức tạp để né tránh các hạn chế mới.

Các nhà phân tích cho rằng sự gián đoạn chỉ là tạm thời, kéo dài vài tháng, trước khi thị trường tìm ra các “đường vòng” mới. Nhưng hình ảnh hàng chục tàu dầu Nga trôi nổi giữa đại dương chờ người mua phản ánh một thực tế không thể chối cãi đó là lệnh trừng phạt của Mỹ đã bắt đầu tác động trực tiếp lên dòng chảy dầu toàn cầu.

Tham khảo BNB