Tổng thống Trump trong thế lưỡng nan chính sách thuế
 

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã giảm thuế nhập khẩu đối với cà phê, thịt bò cùng một số loại trái cây như cà chua và chuối, nhưng nỗ lực này có thể chưa đủ để giải quyết thách thức về lạm phát, đồng thời làm khó cho chính sách của Nhà Trắng.
Theo đó, ông Trump đã loại trừ các mặt hàng trên ra khỏi danh sách chịu thuế đối ứng, dù chưa hoàn toàn không còn "dính" thuế của Mỹ. Lý giải cho động thái này, Nhà Trắng cho rằng đó là kết quả của việc Mỹ đã đạt được một số thỏa thuận với các nước.

Lý giải nguyên nhân
Tuy nhiên, thực tế việc dỡ bỏ thuế trên áp dụng cho cả hàng hóa một số nước chưa có thêm cải thiện nào về thỏa thuận thương mại. Không những vậy, có một thực tế khác là giá cả tại Mỹ đã tăng cao thời gian qua. Chính vì thế, giới phân tích cho rằng động thái của Nhà Trắng là nhằm làm giảm sức ép đang gia tăng đối với người dân Mỹ.


Chi phí tiêu dùng tại Mỹ được cho là đang tăng cao

Ảnh: Hoàng Đình

Theo Cơ quan Thống kê lao động Mỹ, lạm phát của nước này trong tháng 9 đã tăng 3% so với cùng kỳ năm trước, tính riêng giá hàng tạp hóa đã tăng 1,4% trong giai đoạn từ tháng 1 - 9 vừa qua, giá tiêu dùng tăng trung bình 1,7% trong nhiệm kỳ thứ 2 của Tổng thống Trump. Chi tiết hơn, sau khi mức thuế áp dụng cho cà chua từ Mexico có hiệu lực từ tháng 7, giá mặt hàng này đã nhanh chóng tăng lên. Tương tự, Brazil, nhà cung cấp cà phê hàng đầu cho Mỹ, đã phải đối mặt với mức thuế 50% kể từ tháng 8. Kết quả là người tiêu dùng xứ cờ hoa từ tháng 9 đã phải tiêu tốn thêm 20% cho cà phê.

CNN dẫn phân tích từ Tổ chức Thuế (Mỹ) đánh giá thuế quan đã khiến cho chi phí tiêu dùng trung bình của mỗi hộ gia đình tại Mỹ tăng thêm 1.200 USD trong năm nay, và mức tăng này trong năm 2026 là 1.600 USD.

Chính Tổng thống Trump cũng đã không thể chối bỏ áp lực từ lạm phát. Khi bị đặt câu hỏi về việc thuế quan khiến giá tiêu dùng tăng, ông Trump thừa nhận: "Trong một số trường hợp, chúng có thể, trong một số trường hợp có tác dụng".

Sức ép lạm phát cũng được xem là nguyên nhân khiến nhiều cử tri đã ủng hộ mạnh mẽ các ứng viên đảng Dân chủ trong một số cuộc bầu cử quan trọng ở cấp địa phương diễn ra hồi đầu tháng 11. Sự thắng lợi của phía Dân chủ trở thành một cảnh báo cho đảng Cộng hòa nói chung, cá nhân Tổng thống Trump nói riêng.

Ông Trump khoe mình là cựu đầu bếp thức ăn nhanh đầu tiên trở thành tổng thống Mỹ

Thách thức còn đó
Thế nhưng, nỗ lực trên của Nhà Trắng được cho là chưa đủ để giải quyết thách thức lạm phát, bởi còn nhiều mặt hàng khác đang tăng giá. Thực tế này đặt ra thế lưỡng nan cho Tổng thống Trump, bởi nếu tiếp tục giảm thuế thêm nhiều mặt hàng thì lại càng thừa nhận lạm phát bắt nguồn từ chính sách thuế - điều mà ông luôn phủ nhận.

Không những vậy, việc giảm thuế của Nhà Trắng gây bất đồng cho chính những người ủng hộ ông Trump. Theo AP, khi bắt đầu đề xuất giảm thuế để tăng nhập khẩu thịt bò, Tổng thống Trump đã bị các chủ trang trại gia súc chỉ trích vì điều này đi ngược lại triết lý "Nước Mỹ trên hết" mà ông vẫn luôn khẳng định. Hay việc Nhà Trắng đang xem xét mở rộng diện giảm thuế cho các mặt hàng mà nước Mỹ không tự chủ hoặc hỗ trợ cho việc sản xuất của Mỹ cũng gây bất đồng. Ví dụ, Hiệp hội Đậu nành Mỹ đã đưa ra một tuyên bố cảm ơn ông Trump vì miễn trừ thuế đối với phân bón được sử dụng trong sản xuất đậu nành, nhưng các ngành công nghiệp khác lại phản đối việc này.

Trong khi đó, tình hình kinh tế Mỹ vẫn còn nhiều thách thức. Trong đánh giá gửi đến Thanh Niên mới đây, Công ty Phân tích Moody's dự báo từ năm 2025 - 2027, tăng trưởng kinh tế của Mỹ đạt mức trung bình dưới 2%, thấp hơn nhiều so với mức gần 3% của năm 2024.

Khi kinh tế khó khăn thì Mỹ khó có thể thúc đẩy thị trường lao động để giảm tỷ lệ thất nghiệp. Báo cáo của Công ty Phân tích Moody's cũng nhấn mạnh: "Tại Mỹ, mức thuế quan cao hơn đang làm tăng chi phí nhập khẩu, khiến chi phí sản xuất và giá tiêu dùng đều tăng, gây áp lực lên tăng trưởng và tác động tiêu cực cho thị trường lao động".

Như thế, các chính sách mà Nhà Trắng tuyên bố giúp thúc đẩy kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người Mỹ khó có thể thuyết phục người dân.

Không những vậy, theo một báo cáo của Văn phòng Ngân sách Quốc hội, dự luật cắt giảm thuế (trong nước) đồng thời tăng chi tiêu khổng lồ của Tổng thống Trump có thể khiến nợ công Mỹ tăng thêm 4.000 tỉ USD. Điều này có nghĩa là các nguồn thu từ tăng thuế nhập khẩu không hề giải quyết được bài toán nợ công vốn đang đè nặng lên nước Mỹ.

VietBF@sưu tập