VietBF - Biểu tượng bầu trời F-35 rơi vào tình cảnh "thê thảm": Chính Mỹ còn ngại không muốn mua

Mỹ cắt giảm kế hoạch mua F-35A

Không quân Hoa Kỳ (USAF) đã xác nhận kế hoạch cắt giảm đáng kể việc mua sắm tiêm kích thế hệ thứ năm F-35A trong phần còn lại của thập kỷ. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh lực lượng này buộc phải vật lộn với áp lực ngân sách ngày càng tăng từ hàng loạt chương trình cạnh tranh khác.

Một kế hoạch mua sắm máy bay chiến đấu mới được trình lên Quốc hội Mỹ chỉ ra rằng tổng quy mô phi đội tiêm kích sẽ thu hẹp lại, ít nhất là tạm thời, trong khi việc mua sắm F-35 sẽ duy trì ở mức thấp hơn nhiều so với các mức dự kiến trước đây.

USAF từng lên kế hoạch mua sắm F-35 với tốc độ 110 chiếc mỗi năm, trước khi cắt giảm xuống 80, 60 và cuối cùng là 48 chiếc. Việc đội chi nghiêm trọng trong chi phí mua sắm và vận hành của loại tiêm kích này là những yếu tố chính khiến USAF phải giảm mạnh số lượng đặt hàng theo kế hoạch.

USAF hiện dự kiến mua 39 chiếc F-35 trong Năm tài chính 2027, chỉ 18 chiếc vào năm 2028, 32 chiếc vào năm 2029 và 39 chiếc vào năm 2030. Lực lượng này làm rõ rằng các con số này “không đại diện cho mục tiêu mua sắm mà là tổng số máy bay mong muốn mà USAF sở hữu trên đường băng (tổng biên chế thực tế).”

Báo cáo của USAF nêu rõ: “Việc tái đầu tư cho các nền tảng cũ kỹ do lỗi thời thuộc lô sản xuất sớm (ví dụ: F-35), tình trạng khan hiếm phụ tùng (F-35 và F-15E) và các yếu tố khác sẽ thúc đẩy việc mua sắm máy bay vượt mức yêu cầu”.

Báo cáo cũng nhấn mạnh kế hoạch loại biên các máy bay F-35 đời đầu, cụ thể là những chiếc sử dụng phần mềm Technology Refresh 2 (TR-2), đồng thời tập trung hiện đại hóa các máy bay dùng phần mềm TR-3 và TR-4. Những kế hoạch cho "nghỉ hưu" này dự kiến sẽ làm giảm thêm số lượng tiêm kích tàng hình đang hoạt động.

Theo Military Watch, các máy bay F-35 cũ hơn này được đánh giá là có chi phí hiện đại hóa còn tốn kém hơn cả chi phí chế tạo F-35 mới, khiến việc duy trì chúng trong biên chế với khả năng chiến đấu hạn chế trở nên hoàn toàn không hiệu quả về mặt chi phí.
Lý do F-35 không còn được ưu tiên

Ngoài vấn đề F-35 đội chi phí nghiêm trọng, hai yếu tố chính khác được cho là đã ảnh hưởng đến quyết định cắt giảm sâu việc mua sắm F-35 của Không quân.

Thứ nhất là sự chậm trễ nghiêm trọng trong nỗ lực hiện đại hóa tiêm kích này lên tiêu chuẩn Block 4. Các khả năng chiến đấu ở các phiên bản trước Block 4 bị coi là không đủ đáp ứng các yêu cầu của USAF.

Những tiêm kích không được chế tạo theo tiêu chuẩn này sẽ đòi hỏi các gói nâng cấp tốn kém sau này để đạt được năng lực cấp độ Block 4. Điều này tạo ra động lực lớn để hạn chế đơn hàng cho đến khi tiêu chuẩn này được hoàn thiện.

Phần mềm TR-3, vốn là chìa khóa để hỗ trợ Block 4, trước đây được kỳ vọng sẽ sẵn sàng vào đầu những năm 2020, và tiêu chuẩn Block 4 sẽ đạt được vào khoảng năm 2025. Tuy nhiên, vào tháng 2 năm 2025, Giám đốc Thử nghiệm và Đánh giá Tác chiến của Lầu Năm Góc báo cáo rằng việc thử nghiệm vận hành phần mềm TR-3 trên F-35 khó có thể bắt đầu trước năm 2026, và vẫn có khả năng tiếp tục trì hoãn.

Sự chậm trễ càng trở nên tồi tệ hơn bất chấp việc các yêu cầu để đưa máy bay lên chuẩn Block 4 đã bị "giảm nhẹ" đáng kể. Hiện tại, tiêu chuẩn này được kỳ vọng sẽ chỉ có thể đạt được vào đầu những năm 2030.

Yếu tố chính thứ ba được cho là hạn chế sự quan tâm của Không quân Mỹ đối với việc mua sắm F-35 quy mô lớn là việc tiêm kích thế hệ thứ sáu của Trung Quốc dự kiến sẽ nhập biên vào đầu những năm 2030. Khi đó, tiêm kích thế hệ thứ năm cũ hơn (F-35) được dự báo sẽ trở nên gần như lỗi thời.

Việc công bố các đoạn phim cho thấy hai máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu của Trung Quốc đang bay đã trực tiếp dẫn đến sụt giảm giá trị cổ phiếu của nhà thầu chính chế tạo F-35 là Lockheed Martin, do các dự báo rằng sự kiện này sẽ làm giảm nhu cầu đối với F-35.

Chỉ trong vòng ba tháng, Washington đã công bố hỗ trợ trở lại cho chương trình tiêm kích thế hệ thứ sáu F-47 của Không quân, vốn trước đây có nguy cơ cao bị hủy bỏ do thiếu hụt kinh phí.

Máy bay mới này dự kiến có chi phí mua sắm cao gấp bốn lần F-35 và sẽ tiếp tục cạnh tranh ngân sách trực tiếp với F-35. Vẫn còn một khả năng là sự chậm trễ trong việc phát triển F-47 có thể khiến Không quân quan tâm trở lại đến việc mua các biến thể F-35 hiện đại hóa, tích hợp một số công nghệ thế hệ thứ sáu.

Các biến thể này đã được Lockheed Martin quảng bá là có khả năng chiến đấu 'thế hệ 5+' nhằm giảm bớt bất lợi mà các đơn vị tiền tuyến phải đối mặt trước lực lượng không quân Trung Quốc.