Lý do có thể khiến vận tải cơ Thổ Nhĩ Kỳ vỡ rời trên không
 

Máy bay C-130E Thổ Nhĩ Kỳ rơi ở Gruzia có thể do khung thân quá cũ kỹ, nhưng giới chuyên gia cũng không loại trừ khả năng bị phá hoại.

Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ ngày 12/11 xác nhận vận tải cơ C-130E của không quân nước này đã rơi xuống Gruzia, khiến toàn bộ 20 quân nhân trên máy bay thiệt mạng. Đây là sự cố gây thương vong nghiêm trọng nhất đối với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ kể từ năm 2020.

Ankara chưa công bố nguyên nhân dẫn đến sự việc, cho biết các điều tra viên Thổ Nhĩ Kỳ và Gruzia đã bắt đầu khám nghiệm hiện trường tại khu vực Sighnaghi ở vùng Kakheti, giáp biên giới với Azerbaijan.

Video do nhân chứng quay lại cho thấy phần đầu và thân cánh của chiếc C-130E xoay nhiều vòng trên không trung, trong khi dầu liên tục xả ra từ hai đầu cánh. Không rõ phần đuôi máy bay ở đâu.


"Phần đuôi dường như đã bị đứt rời trên không. Nhiên liệu chảy ra từ van ở đầu cánh, có thể là tổ lái trước đó quyết định xả dầu để tìm cách hạ cánh khẩn cấp", Jarrod Phillips, cựu kỹ thuật viên C-130 của không quân Mỹ, cho hay.

Babak Taghvaee, nhà phân tích quốc phòng châu Âu, chỉ ra rằng cánh và hộp cánh, kết cấu chịu lực chính nằm ở vị trí trung tâm thân máy bay, đã tách rời khỏi phần còn lại của chiếc C-130E. "Nhiều khả năng đã xảy ra hư hỏng kết cấu do hiện tượng mỏi kim loại và nứt vỡ ở hộp cánh trung tâm, vốn là nhược điểm đã được biết đến từ lâu trên dòng C-130", Taghvaee cho hay.


"Mỏi kim loại" là hiện tượng kim loại bị yếu đi do liên tục phải chịu áp lực lớn, dẫn đến nứt gãy. Taghvaee cho biết quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có một số máy bay C-130 đời cũ từ những năm 1960, thường xuyên bị đẩy đến giới hạn trong những nhiệm vụ cường độ cao.

Chuyên gia hàng không Tasos Kourbidis cũng đưa ra quan điểm tương tự, lưu ý rằng không quân Mỹ đã ghi nhận tình trạng kết cấu dễ suy yếu trên nhiều phiên bản C-130. Dữ liệu nguồn mở cho thấy máy bay C-130E gặp nạn được xuất xưởng cách đây 57 năm, đưa vào biên chế không quân Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 2010.


Theo dữ liệu từ trang theo dõi hàng không dân sự Flightradar24, máy bay Thổ Nhĩ Kỳ biến mất khỏi màn hình radar chỉ vài phút sau khi cất cánh từ Azerbaijan mà không phát tín hiệu khẩn nguy, làm dấy lên suy đoán rằng đây là sự cố xảy ra đột ngột.

Các chuyên gia cũng nêu giả thuyết sự cố bắt nguồn từ điều kiện thời tiết xấu ở dãy núi Kavkaz hiểm trở, khi các luồng gió mạnh thổi từ trên xuống có thể làm trầm trọng thêm nhược điểm kết cấu trên vận tải cơ C-130.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cũng đề cập kịch bản máy bay bị phá hoại hoặc trúng hỏa lực. "Phân bố mảnh vỡ cho thấy khả năng đã có vụ nổ hoặc va chạm từ vật thể bên ngoài", tờ Eurasian Times dẫn lời tài khoản phân tích dữ liệu nguồn mở Indus Sentinel Grid nhận định.

Vận tải cơ C-130 Hercules do tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ sản xuất, được thiết kế để thực hiện nhiệm vụ vận tải, chuyển quân, cứu thương, có khả năng cất hạ cánh trên đường băng ngắn hoặc dã chiến. Máy bay nặng 34 tấn và có tải trọng khoảng 19 tấn.

Không quân Thổ Nhĩ Kỳ vận hành 19 chiếc C-130B/E trước khi tai nạn xảy ra. Ankara tháng trước thông báo đạt thỏa thuận để mua 12 chiếc C-130J đã qua sử dụng của không quân Anh. Những phi cơ này sẽ được bảo dưỡng và hiện đại hóa ở Anh trước khi bàn giao cho Thổ Nhĩ Kỳ.