Trump lệnh nối lại thử vũ khí hạt nhân sau màn răn đe của Putin: Bước ngoặt nguy hiểm?
 

Moscow — Những lời khoe khoang hạt nhân liên tiếp từ Điện Kremlin dường như đã chạm đến Nhà Trắng, khi Tổng thống Donald Trump thông báo ra lệnh nối lại các cuộc thử nghiệm vũ khí hạt nhân của Mỹ. Trên mạng xã hội, ông viết: vì “các chương trình thử nghiệm của các nước khác”, ông đã chỉ đạo “Bộ Chiến tranh” tiến hành thử nghiệm “trên cơ sở ngang bằng”. Chưa rõ ông ám chỉ thử nổ hạt nhân hay thử hệ thống vũ khí có khả năng mang đầu đạn hạt nhân. Tuyên bố được đưa ra ngay trước cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc; Trump nói quyết định “liên quan tới những nước khác”, không phải Trung Quốc.

“Poseidon” và “Sarmat”: Vũ khí mới trong “vũ điệu răn đe”
Vài giờ trước đó ở Moscow, Tổng thống Vladimir Putin, trong một bệnh viện quân y, tuyên bố đã thử thành công “Poseidon” — ngư lôi hạt nhân chạy bằng năng lượng hạt nhân, tầm hoạt động ước tính hơn 6.000 dặm. Putin nói sức công phá của Poseidon “vượt xa” ICBM tối tân nhất của Nga và “không thể đánh chặn”. Ông cũng nhắc đến ICBM Sarmat (“Satan 2”) sẽ sớm triển khai — một tuyên bố “nhẹ tênh” cho thứ được coi là hệ thống mang vũ khí hạt nhân chết chóc nhất hiện nay.

Burevestnik: Tên lửa hành trình dùng năng lượng hạt nhân
Chỉ vài ngày trước, Putin khoe Burevestnik — tên lửa hành trình nhiên liệu hạt nhân, bay cận âm với thời gian và tầm bắn gần như không giới hạn. Tuy vậy, cộng đồng kỹ thuật hoài nghi tính khả thi của các hệ thống phụ thuộc vào lò phản ứng siêu nhỏ: phức tạp, độc hại, và rủi ro an toàn cao. Dù có triển khai, lộ trình vẫn rất xa.

New START sắp hết hiệu lực: Đồng hồ răn đe đang chạy nhanh
Mỹ và Nga từng giới hạn kho vũ khí theo Hiệp ước New START (có hiệu lực 2011), đặt trần cho số đầu đạn triển khai trên phương tiện liên lục địa. Nhưng hiệp ước sẽ hết hạn tháng 2/2026. Trong khi đối thoại hạt nhân bế tắc, các màn thị uy — từ diễn tập bộ ba hạt nhân đến công bố vũ khí “bất khả chiến bại” — càng làm mỏng đi lằn ranh răn đe.

Từ Ukraine đến bàn đàm phán: Hạt nhân như “đòn gõ cửa” ngoại giao
Điện Kremlin xem lắc kiếm hạt nhân không chỉ là đe dọa quân sự mà còn là dụng cụ ngoại giao rẻ tiền mà hiệu quả nhanh: buộc Washington và phương Tây chú ý, gây sức ép cho các quyết định về Ukraine (như tranh luận cấp Tomahawk tầm xa). Khi tiến trình ngoại giao đình trệ, Moscow càng đẩy thông điệp: Nga bị “khiêu khích” và “bị từ chối” các điều kiện tối đa để kết thúc chiến sự.

Phản ứng của Washington: Từ chế giễu đến lệnh thử nghiệm
Trump trước đó xem nhẹ các tuyên bố thử tên lửa mới, kêu gọi Putin kết thúc chiến tranh “đáng lẽ chỉ kéo dài một tuần”. Song chuỗi động tác — diễn tập bộ ba hạt nhân, công bố Burevestnik, rồi Poseidon — có thể đã đẩy Nhà Trắng tới quyết định nối lại thử nghiệm để “giữ thế cân bằng răn đe”. Cùng lúc, Trump đe hủy thượng đỉnh Budapest và trừng phạt hai tập đoàn dầu lớn nhất của Nga.

Thử nghiệm gì? Vì sao nguy hiểm?
• Mơ hồ chiến lược: Không rõ là thử nổ hạt nhân (có thể phá vỡ chuẩn mực kiềm chế toàn cầu) hay thử hệ vũ khí mang hạt nhân (dù ít gây sốc hơn, vẫn leo thang).
• Hiệu ứng dây chuyền: Nga có cớ tăng nhịp; các cường quốc khác noi theo, bào mòn các ràng buộc quốc tế.
• Sai số thông điệp: “Lời nói lỏng lẻo” trong thời đại mạng xã hội dễ biến thành động tác cứng, khóa chặt lối thoát ngoại giao.

Kịch bản sắp tới: Ba câu hỏi sống còn

Bản chất thử nghiệm của Mỹ là gì? Nếu là thử nổ, trật tự răn đe hậu Chiến tranh Lạnh có thể rạn nứt.

Đường rút ngoại giao: Liệu Washington–Moscow có lập khung trao đổi kiểm soát vũ khí tạm thời trước khi New START hết hạn?

Ukraine và vũ khí tầm xa: Quyết định của phương Tây về tên lửa tầm xa sẽ tác động thế nào tới nhịp răn đe hạt nhân hai bên?

Bước ngoặt của kỷ nguyên bất định
Nếu “vũ khí hóa” thông điệp hạt nhân trở thành chuẩn mực mới, thế giới có thể trượt vào kỷ nguyên nguy hiểm và khó đoán hơn. Điều tưởng như chỉ là đòn bẩy cho Ukraine có thể hóa thành nấc thang leo thang đẩy mọi bên xa rời đối thoại — nơi duy nhất từng giúp kiềm tỏa cơn ác mộng hạt nhân suốt nhiều thập niên.