'Át chủ bài' hạt nhân mới 'bất khả chiến bại' của Nga: Chuyên gia chỉ rõ nhược điểm nghiêm trọng
 

Tờ Telegraph (Anh) ngày 28/10 đưa tin, trong Chiến tranh Lạnh, quân đội Mỹ từng thử nghiệm việc lắp vũ khí hạt nhân vào tên lửa chạy bằng năng lượng hạt nhân. Thiết kế này có những ưu điểm đáng chú ý: về lý thuyết, một quả bom như vậy có thể bay trong nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần. Nó cũng có thể bay ở độ cao rất thấp, khiến radar khó phát hiện.

Nhưng dự án Pluto này đã bị gác lại vào giữa những năm 1960 vì những rủi ro nghiêm trọng mà nó gây ra. Bằng cách gắn một quả bom hạt nhân vào lò phản ứng hạt nhân, bất kỳ sự cố nào cũng có thể dẫn đến một thảm họa khủng khiếp, có khả năng xảy ra trên lãnh thổ Mỹ.

Tuy nhiên, theo Telegraph, những lo ngại như vậy đã không được chia sẻ ở Moscow, nơi công bố cuộc thử nghiệm thành công đầu tiên trong dự án Pluto của riêng mình vào ngày 26/10: tên lửa Burevestnik.

Trong cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Liên bang Nga Valery Gerasimov đã nói về về việc phát triển một loại vũ khí có "tầm bắn không giới hạn" có thể đánh bại bất kỳ hệ thống phòng thủ tên lửa nào trên thế giới và có sức công phá hạt nhân gấp 20 lần quả bom thả xuống thành phố Hiroshima (Nhật Bản) trong Thế chiến II.

Telegraph nhận định, đây là một sự phô trương sức mạnh hạt nhân của Điện Kremlin.

Với thiết kế mới lạ, loại vũ khí mà NATO gọi là “Skyfall” (nghĩa là "bầu trời sụp đổ") này thực sự đặt ra những thách thức mới cho liên minh.

Hầu hết các hệ thống phòng thủ hạt nhân đều nhắm đến mục tiêu đánh chặn vũ khí đang bay tới ở tầng bình lưu (độ cao khoảng 16 đến 50 km). Mỹ có một mạng lưới hệ thống tên lửa mặt đất ở Alaska và California, hướng lên không gian. Những hệ thống như vậy mặc dù còn xa mới hoàn hảo, nhưng sẽ khiến kho vũ khí gồm khoảng 300 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa của Nga khó có thể tiếp cận mục tiêu nếu chiến tranh hạt nhân nổ ra.

Đây chính là lúc Burevestnik phát huy tác dụng. Tướng Gerasimov cho biết, tên lửa này đã bay được 14.000 km trong lần thử nghiệm đầu tiên, một hành trình kéo dài hơn 15 giờ. Quan trọng hơn, nó có thể bay cách mặt đất chỉ 100 mét, có khả năng len lỏi qua hàng phòng thủ của phương Tây.

Chính lò phản ứng hạt nhân tích hợp của hệ thống cho phép Burevestnik thực hiện những chuyến bay dài, bám sát mặt đất như vậy. Tên lửa hành trình thông thường bị hạn chế bởi việc sử dụng động cơ chạy bằng nhiên liệu. Chúng chỉ có thể bay xa tối đa dựa trên lượng nhiên liệu mang theo và phải tăng độ cao để tận dụng không khí loãng hơn - do đó lọt vào tầm ngắm của radar NATO.

Ngược lại, tên lửa sử dụng năng lượng hạt nhân có thể bay ở tầng đối lưu (từ bề mặt Trái Đất tới độ cao 16 km). Thay vì dùng nhiên liệu, lò phản ứng chỉ đơn giản làm nóng không khí - sau đó đẩy nó ra phía sau tên lửa để tạo lực đẩy.

Phương Tây có thể bắn hạ Burevestnik

Năm 2018, Tổng thống Nga Putin đã công bố một video về cách thức một cuộc tấn công bằng tên lửa Burevestnik có thể diễn ra: video cho thấy một tên lửa hoạt hình bay qua châu Âu, rẽ về phía nam xuống Đại Tây Dương, vòng qua Mũi Hảo Vọng, sau đó né tránh hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ rồi phát nổ ở Florida. Theo Fiona Hill - cố vấn cấp cao về Nga của ông Donald Trump lúc bấy giờ, Tổng thống Mỹ đã có những biểu hiện lo lắng khi xem đoạn phim.

Telegraph đưa tin, ngày nay, các nhà phân tích tên lửa phương Tây tỏ ra bình thản hơn. Xét về mối đe dọa đối với các đối thủ của Nga, Burevestnik bị hạn chế bởi tốc độ chậm chạp (khoảng 965 km/h) và việc sử dụng các điểm phóng cố định đã được biết trước.

William Alberque - cộng tác viên cấp cao tại tổ chức tư vấn Diễn đàn Thái Bình Dương có trụ sở tại Honolulu (Mỹ) - cho biết: "Về cơ bản, đây là một chiếc máy bay, thậm chí không phải là máy bay tàng hình".

“Cứ mỗi kilomet nó di chuyển, lại có thêm cơ hội phát hiện ra nó. Và có một lò phản ứng hạt nhân trên đó... nên khả năng phát hiện ra các neutron rơi ra là khá cao.”

Theo chuyên gia này, máy bay chiến đấu cũng như các hệ thống phòng thủ tên lửa trên tàu chiến của phương Tây có thể bắn hạ Burevestnik.

Ông Alberque cho biết thêm, cuộc chiến ở Ukraine đã chứng minh rằng "thời đại của máy bay hành trình cận âm đã kết thúc", xét đến tỷ lệ bị đánh chặn cao. Nếu tên lửa bị bắn hạ trên bầu trời một quốc gia láng giềng hay thậm chí là rơi ngay trong lãnh thổ Nga, phản ứng dữ dội sẽ không có lợi cho Moscow.

Jeffrey Lewis - chuyên gia về không phổ biến vũ khí hạt nhân tại trường Cao đẳng Middlebury (Mỹ) - mô tả loại vũ khí này là "một Chernobyl nhỏ biết bay", ám chỉ nhà máy điện cũ ở Ukraine - nơi đã trở thành biểu tượng về thảm họa hạt nhân sau khi phát nổ vào năm 1986.

“Đây là một diễn biến tồi tệ”, chuyên gia Lewis nói với tờ New York Times. “Đây lại là một vũ khí khoa học viễn tưởng nữa gây bất ổn và khó giải quyết trong lĩnh vực kiểm soát vũ khí.”

"Quân bài mặc cả"

Do tác động của nó trên chiến trường chưa chắc chắn, nhiều nhà phân tích coi Burevestnik giống một mối đe dọa về mặt tâm lý hơn, hoặc thứ gì đó có thể mang lại cho Moscow đòn bẩy trong các thỏa thuận kiểm soát vũ khí trong tương lai.

Tiến sĩ Sidharth Kaushal - nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Quốc phòng Hoàng gia Anh - cho biết: "Như đã chứng minh qua một số lần thử nghiệm thất bại, đây là khí tài rất phức tạp và do đó dễ xảy ra lỗi khi mang tải trọng hạt nhân."

Ông nhận định tên lửa này "có thể được coi là một quân bài mặc cả", khi Moscow hy vọng sẽ đưa nó vào các cuộc đàm phán về hiệp ước New Start - một thỏa thuận giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân được triển khai, dự kiến sẽ hết hạn vào tháng 2 năm sau.

Theo Telegraph, tính đến nay, những người duy nhất được biết đã thiệt mạng vì Burevestnik là 5 nhà khoa học đã tham gia phát triển nó. Tổng thống Nga Putin đã trao tặng huy chương cho gia đình họ sau một vụ nổ trong quá trình thử nghiệm.