Cựu Thủ tướng Nhật Tomiichi Murayama qua đời ở tuổi 101
 

Tin buồn từ Oita: Ông Tomiichi Murayama qua đời, hưởng thọ 101 tuổi
Nguyên Thủ tướng Nhật Bản Tomiichi Murayama đã qua đời ngày 17/10/2025 tại quê nhà ở tỉnh Oita, hưởng thọ 101 tuổi. Ông từng là nhà lãnh đạo xuất thân từ Đảng Xã hội Nhật Bản, giữ chức Thủ tướng từ 6/1994 đến 1/1996—một dấu mốc hiếm hoi trong đời sống chính trị Nhật Bản hiện đại.

Từ phong trào lao động đến vị trí đứng đầu nội các
Sinh năm 1924 tại Oita, ông Murayama xuất thân từ phong trào công đoàn và dần trở thành một gương mặt tiêu biểu của Đảng Xã hội. Trong bối cảnh chính trường tái sắp xếp sau thời kỳ “hệ thống 1955”, ông bất ngờ bước lên cương vị Thủ tướng nhờ thỏa thuận liên minh, đánh dấu một bước ngoặt trong tương quan lực lượng giữa các đảng phái.

Dấu ấn nhiệm kỳ: “Tuyên bố Murayama” và tinh thần hòa giải
Ngày 15/8/1995, Thủ tướng Murayama đưa ra “Tuyên bố Murayama”, bày tỏ hối tiếc sâu sắc và xin lỗi vì chủ nghĩa thực dân và hành vi xâm lược của Nhật Bản trong chiến tranh. Văn kiện này trở thành cột mốc đối ngoại và nền tảng cho con đường hòa giải khu vực, ảnh hưởng lâu dài đến lập trường đối ngoại Nhật trong nhiều thập niên.

Thử thách khắc nghiệt năm 1995: động đất Hanshin và khủng bố sarin
Năm 1995 ghi dấu hai biến cố chấn động: động đất Đại Hanshin–Awaji (Kobe) và vụ tấn công khí sarin trên tàu điện ngầm Tokyo. Dù hứng chịu chỉ trích về tốc độ ứng cứu ban đầu, nội các Murayama đã thúc đẩy cải thiện năng lực phòng chống thiên tai và nhấn mạnh an ninh con người trước các mối đe dọa phi truyền thống.

Liên minh “khó tin” và cách tiếp cận thực dụng
Ông Murayama lãnh đạo một liên minh hiếm có giữa Đảng Xã hội, Đảng Dân chủ Tự do (LDP) và Sakigake—một công thức thỏa hiệp phản ánh thực dụng chính trị nhằm duy trì ổn định. Dưới sự điều hành của ông, Nhật Bản ưu tiên đối ngoại mềm dẻo, trật tự an ninh dựa trên Hiến pháp hòa bình (Điều 9) và ngoại giao đa phương.

Di sản: chủ nghĩa hòa bình, ký ức lịch sử và đối thoại khu vực
Di sản của ông Murayama được gói gọn trong ba điểm:

Hòa bình & Hiến pháp: khẳng định giá trị chủ nghĩa hòa bình làm trụ cột quốc gia.

Đối diện quá khứ: “Tuyên bố Murayama” mở cánh cửa đối thoại lịch sử với các nước láng giềng.

Phong cách dung dị: ưu tiên đồng thuận xã hội, hạn chế đối đầu ý thức hệ.

Vĩnh biệt một thời chính khách hiền hòa
Sự ra đi của ông Tomiichi Murayama khép lại hành trình một thế kỷ gắn với thăng trầm nước Nhật. Hình ảnh vị thủ tướng điềm đạm, coi trách nhiệm lịch sử và hòa giải là di sản để lại cho thế hệ sau, sẽ tiếp tục được nhắc nhớ trong những tranh luận về vai trò của Nhật Bản trong khu vực và thế giới.