VietBF - USA Khủng hoảng thẻ báo chí ở Bộ Quốc phòng: Báo chí Mỹ bác quy định “bịt miệng”, cảnh báo nguy cơ vi phạm Tu chính án I

Tối hậu thư từ Lầu Năm Góc và làn sóng phản đối của báo chí
Bộ Quốc phòng Mỹ yêu cầu phóng viên thường trú (beat reporters) ký chấp thuận các quy định mới trước thứ Ba, nếu không phải nộp lại thẻ tác nghiệp vào thứ Tư. Hầu như toàn bộ các tòa soạn lớn tuyên bố không ký, coi đây là nỗ lực hạn chế báo chí chưa từng có tiền lệ.

Hiệp hội phóng viên Lầu Năm Góc: “Bịt miệng nguồn tin, đe dọa báo chí”
Theo Pentagon Press Association (PPA), chính sách do Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth thúc đẩy sẽ bịt miệng nhân viên Pentagon và đe dọa trừng phạt phóng viên khi tiếp cận thông tin chưa được phê duyệt công bố, kể cả khi thông tin không mật. PPA cảnh báo nguy cơ bị trục xuất khỏi Lầu Năm Góc là vấn đề đáng lo ngại với tất cả cơ quan báo chí.

Nội dung chính sách gây tranh cãi
Tháng trước, văn phòng báo chí của Hegseth gửi bộ quy tắc mới yêu cầu phóng viên ký cam kết không thu thập/khai thác “tài liệu trái phép”, kể cả không phân loại mật. Ai không ký có thể mất quyền tiếp cận tòa nhà, vốn là chuẩn mực nhiều thập niên trong đưa tin ở Washington. Dù ngôn ngữ đã được chỉnh sửa sau đối thoại, nhiều tòa soạn và luật sư báo chí vẫn cho rằng chính sách vi phạm Tu chính án thứ Nhất.

Các hãng tin lớn đồng loạt nói “không”
ABC News, CBS News, CNN, NBC News và Fox News ra tuyên bố chung từ chối ký. Ngoài ra, Reuters, AP, The New York Times, The Washington Post, The Atlantic, NPR cũng bác bỏ yêu cầu. Nhiều biên tập viên khẳng định sẽ vẫn đưa tin về quân đội Mỹ, dù có hay không thẻ tác nghiệp.

Đến cả Newsmax cũng phản đối; OANN là bên duy nhất chấp nhận
Kênh bảo thủ Newsmax tuyên bố không ký vì các điều khoản “không cần thiết và phiền hà”. One America News (OANN) là cơ quan truyền thông công khai chấp nhận bộ quy tắc.

Bối cảnh: thu hẹp tiếp cận báo chí suốt năm qua
Theo PPA, dưới thời Hegseth, Lầu Năm Góc đã giảm mạnh họp báo định kỳ, thu hồi không gian làm việc của nhiều hãng tin và hạn chế di chuyển bên trong tòa nhà nếu không có người hộ tống. Các nhà phân tích liên hệ động thái này với thái độ gay gắt của Hegseth với báo chí và bức xúc về rò rỉ thông tin.

Nguy cơ kiện tụng và phản pháo từ giới truyền thông
Một số tòa soạn cân nhắc hành động pháp lý, gọi các yêu cầu mới là “ràng buộc không cần thiết” đối với việc thu thập và công bố tin tức. PPA chỉ ra điểm đặc biệt đáng lo: văn bản bắt phóng viên thừa nhận rằng mọi tiết lộ thông tin “chưa được phép” đều gây hại, kể cả khi không mật – một nhận định bị giới báo chí bác bỏ.

Phản ứng của Hegseth trên mạng xã hội
Hegseth chế giễu lo ngại của báo chí, tóm gọn quy tắc mới thành ba gạch đầu dòng: “báo chí không còn được tự do đi lại”, “phải đeo thẻ rõ ràng”, “không được kêu gọi hành vi phạm pháp”; đồng thời vẫy tay chào tạm biệt một số tòa soạn trên mạng xã hội. Nhiều phóng viên thường trú đáp trả rằng đây là mô tả sai sự thật, nhấn mạnh quy chế tiếp cận lâu năm vốn không đe dọa an ninh quốc gia và đã vận hành tốt qua nhiều chính quyền của cả hai đảng.

Trọng tâm thực sự: quyền được biết của công chúng
Giới phê bình coi tranh chấp này là nỗ lực cản trở giám sát độc lập đối với chính quyền, trong bối cảnh báo chí khẳng định sứ mệnh là cung cấp thông tin đáng tin cậy, độc lập, không bị chi phối bởi cơ quan công quyền. Nhiều tòa soạn kêu gọi Lầu Năm Góc và chính quyền tôn trọng tự do báo chí và quyền được biết của người dân Mỹ.

Tiếp theo là gì?
Hạn chót ký vào thứ Ba và nộp thẻ vào thứ Tư đặt cả hai bên vào thế đọ sức pháp lý–dư luận. Dù kịch bản kiện tụng có thể xảy ra, các cơ quan báo chí khẳng định sẽ tiếp tục theo sát mọi diễn biến quốc phòng – giữ khoảng cách cần thiết với cơ quan họ cần giám sát, đúng với tinh thần của một nền báo chí tự do.