Hà Lan siết quyền kiểm soát Nexperia, căng thẳng công nghệ với Trung Quốc leo thang
 

Hà Lan bất ngờ can thiệp Nexperia bằng đạo luật đặc biệt
Chính phủ Hà Lan thông báo đã can thiệp vào Nexperia – nhà sản xuất chip đặt trụ sở tại Hà Lan chuyên linh kiện cho ô tô và điện tử tiêu dùng – viện dẫn lo ngại nguy cơ chuyển giao công nghệ cho công ty mẹ Trung Quốc Wingtech. Động thái dựa trên “Đạo luật Bảo đảm Nguồn Hàng” (Availability of Goods Act) và là lần đầu tiên được kích hoạt.
Theo quyết định này, Hà Lan không quốc hữu hóa Nexperia nhưng nắm quyền đảo ngược hoặc chặn các quyết định quản trị bị coi là gây hại; hoạt động sản xuất thường nhật của công ty vẫn tiếp tục. Ngay sau tin tức, cổ phiếu Wingtech trên sàn Thượng Hải giảm 10%.

Bối cảnh địa chính trị: áp lực với công nghệ bán dẫn
Căng thẳng xoay quanh sở hữu trí tuệ và chuỗi cung ứng bán dẫn tiếp tục leo thang. Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa tăng áp lực lên các công ty công nghệ Trung Quốc, trước đó đe dọa áp thuế 100% với hàng xuất khẩu từ Trung Quốc. Tuy nhiên, Bộ Kinh tế Hà Lan khẳng định Mỹ không can dự vào quyết định về Nexperia và thời điểm can thiệp chỉ là trùng hợp.

Wingtech từng bị Mỹ đưa vào “entity list”
Tháng 12/2024, Wingtech bị đưa vào danh sách thực thể do bị cáo buộc hỗ trợ nỗ lực thâu tóm năng lực sản xuất bán dẫn nhạy cảm. Nexperia – 100% thuộc sở hữu Wingtech – khi đó tuyên bố tuân thủ quy định của Mỹ và vẫn vận hành “khoảng cách quản trị” với công ty mẹ.

Wingtech phản pháo: “can thiệp thái quá vì định kiến địa chính trị”
Wingtech gọi động thái của Hà Lan là “can thiệp thái quá” và cáo buộc một số lãnh đạo không phải người Trung Quốc tại Nexperia đã tìm cách thay đổi cấu trúc vốn thông qua kiện tụng – bị xem là “âm mưu giành quyền”. Tập đoàn cho biết đang tham vấn luật sư, đề nghị hỗ trợ từ phía chính quyền để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.

Năng lực công nghệ “trọng yếu” và rủi ro an ninh kinh tế
Chính phủ Hà Lan nhấn mạnh các vấn đề liên quan tới “tri thức công nghệ then chốt”, cảnh báo việc đánh mất năng lực này có thể gây rủi ro cho an ninh kinh tế của Hà Lan và châu Âu. Nexperia hiện là một trong những nhà sản xuất lớn về chip đơn giản như diode, transistor, đồng thời phát triển công nghệ bán dẫn “khe rộng” (wide-gap) dùng cho xe điện, bộ sạc và trung tâm dữ liệu AI.

Hạn chế quyền kiểm soát của Wingtech tại Nexperia
Wingtech thông báo quyền kiểm soát đối với Nexperia bị hạn chế tạm thời do lệnh của chính phủ Hà Lan và một số phán quyết của tòa, có thể ảnh hưởng tới tiến trình ra quyết định và hiệu quả vận hành. Ngày 6/10, tòa án Amsterdam đã đình chỉ Chủ tịch Wingtech, ông Trương Học Tranh (Zhang Xuezheng), khỏi các hội đồng của Nexperia; một nhân sự độc lập, không phải người Trung Quốc và có “lá phiếu quyết định”, sẽ được bổ nhiệm thay thế.

Thương vụ 2018 và các tiền lệ tại châu Âu
Wingtech mua Nexperia năm 2018 với giá 3,63 tỷ USD. Trước đó, tập đoàn này từng vấp phải các yêu cầu từ chính phủ Anh, trong đó có lệnh buộc thoái vốn tại một cơ sở ở Newport.

Tác động: tín hiệu siết kiểm soát công nghệ cốt lõi
Quyết định của Hà Lan gửi đi thông điệp rõ ràng về việc gia tăng giám sát các tài sản công nghệ trọng yếu, đặc biệt trong bối cảnh bán dẫn trở thành hạ tầng chiến lược. Với Nexperia, hoạt động sản xuất vẫn diễn ra bình thường, nhưng mọi quyết sách lớn sẽ chịu “vòng kiểm” chặt chẽ hơn từ chính phủ, ít nhất cho đến khi những rủi ro về chuyển giao công nghệ được làm rõ.