Khi tiếng Việt bị biến thành ...cháo loãng!
 

"Hơi bị ngon", cách nói của kẻ khen mà đánh đu ngữ pháp. (Ảnh minh họa: Sander Dalhuisen/Unsplash)

Tiếng Việt xưa nay vốn trong sáng, giàu đẹp, phong phú như một khu vườn trăm hoa đua nở. Có những chữ lấp lánh như ngọc, có những thành ngữ sâu sắc như triết lý sống. Từ ca dao tục ngữ cho đến văn chương bác học, tiếng Việt từng hội đủ mức mô tả sự uy nghi của sông núi, vẻ thanh lịch của người Tràng An, hay nét mộc mạc của hoa lài đầu ngõ.

Ấy vậy mà từ khi rơi vào tay tập đoàn cai trị Cộng sản, vốn liếng từ ngữ ấy bị cho mổ xẻ, băm nát, chế biến dở tệ như mâm cơm tập thể của hợp tác xã. Ngôn ngữ đã biến thành cháo loãng, sính chữ kêu, lười tư duy. Người dân thì cứ răm ráp học nói theo báo đài tuyên truyền, còn bọn văn nô, bồi bút thì tha hồ bịa đặt, xào nấu chữ nghĩa để ca tụng cái hũ mắm thối thành sơn hào hải vị.

1/"Hoành tráng", món đặc sản của dân hang Pắc Bó
Ngày xưa, muốn khen bữa tiệc, người ta dùng chữ "linh đình, thịnh soạn". Nói đến cung điện thì "nguy nga, tráng lệ". Áo quần thì "sang trọng, lộng lẫy". Tiếng Việt phong phú như vậy, nhưng nay tất cả đã bị cho nấu chảy thành một chữ "hoành tráng"như Bữa tiệc hoành tráng, Biệt thự hoành tráng, Đám cưới hoành tráng. Thậm chí… cái nhà vệ sinh công cộng cũng "hoành tráng" tuốt!

Nguồn gốc chữ này vốn là từ ngữ Hán Việt, có nghĩa là "bề thế". Nó chẳng hề có trong từ điển tiếng Việt cổ điển. Những người tự xưng là "người ngàn năm văn vật" nào có văn vật, mà chỉ có dịch vật, xài bừa bãi đến mức hễ cái gì to xác, lòe loẹt cũng được tôn vinh là "hoành tráng". Người Tràng An xưa vốn thanh lịch, ví hoa lài trắng muốt, hương thơm thoang thoảng mà bền lâu. Còn "người Tràng An thời nay" chỉ biết gào thét chữ "hoành tráng" như tiếng chó tru sủa trăng.

2/ "Giọng ca đẹp", trò lai căng mù chữ bắt chước Mỹ.
Các giám khảo trong gameshow ngày nay thi nhau khen thí sinh: "Giọng ca đẹp quá!"
Giọng hát chỉ có thể là truyền cảm, du dương, trong trẻo, trầm ấm, có ai nhìn thấy đâu mà cho là đẹp? Người Mỹ khi nói "beautiful voice" với nghĩa bóng. Nhưng đám dốt nát bắt chước Mỹ bê nguyên cái chữ "đẹp" này về, tưởng như vậy là sang. Trong khi người Việt xưa vốn có bao nhiêu cách ví von: "Giọng ngọt như mía lùi", "Giọng trong veo như suối đầu nguồn", "Giọng oanh vàng véo von"

Người Tràng An xưa biết phân biệt mười mấy cung bậc cái đẹp. Còn dân bây giờ cầm nguyên cái chổi "đẹp" quét sạch vốn từ ngữ được tích lủy cả ngàn năm.

3/ "Tặc hóa", bệnh dịch văn nô bồi bút

Hễ có gì cho là xấu là dán ngay chữ "tặc" vào: Cát tặc, lâm tặc, đinh tặc, cáp tặc, chó tặc,.... Một thứ trò đùa mất văn hóa. "Tặc" vốn chỉ ra kẻ cướp, quân giặc. Thế mà nay, bọn bồi bút lại bôi ra như mắm nêm, khiến cho người nghe thấy phát ngấy. Nếu cứ đà này, chắc sớm muộn gì thiên hạ cũng nghe: "Wifi tặc" (xài ké mạng). "Phở tặc" (ăn phở xong quỵt tiền). "Tình tặc" (cướp người yêu).

Ngôn ngữ bị biến hóa thành trò hề, còn trí tuệ thì lại teo tóp đáng sợ. Người Tràng An xưa vốn biết gọi tên cho đúng với bản chất: kẻ gian là "trộm", kẻ dữ là "cướp". Đi chế thêm tiếng "tặc" cho oai, chẳng khác nào con ếch cố phồng bụng để trở thành con bò.

4/ "Hơi bị ngon", kiểu nhận xét ngược đời của kẻ rỗng đầu óc

Giới trẻ ngày nay rất chuộng câu "hơi bị ngon". Nghe qua tưởng mới mẻ gì, thực ra chỉ là trò ngu ngốc. "Hơi bị" vốn mang ý nghĩa xấu: hơi bị hư, hơi bị dở. Ghép với "ngon" thì lại trở thành một thứ câu nói què quặt. Trong khi đó, người Việt xưa chỉ cần nói: "Ngon tuyệt", "Món này rất ngon". Ngắn gọn, sáng sủa, đầy đủ. Thế mà nay, khen món ăn ngon cũng phải cho đánh đu ngữ pháp. Đúng là cái thói thích làm màu mè, rốt cuộc chỉ để lòi cái dốt nát muôn thuở.

5/ Những thói "sính chữ" dởm đời
Ngoài các thảm họa kể trên, xã hội còn đầy rẫy cách dùng chữ trật lất: "Động não", nói như thể bình thường người ta xài… não chết. "Manh động", một chữ Hán Việt để thay cho "hung hăng", xài cho oai. "Trẻ em hòa nhập", nói như trước đó tụi nhỏ đang bị cách ly ra khỏi loài người. Những kiểu chữ nghĩa dởm này mọc lên như nấm, làm cho báo chí CS đỏ tràn ngập những bản sao chép vô hồn.

Ngôn ngữ xuống cấp, trí tuệ cũng xuống cấp theo. Và đó mới chính là bi kịch. Dân tộc nào đánh mất sự tinh tế trong ngôn ngữ, dân tộc đó tự đánh mất trí tuệ và bản sắc.

Ngôn ngữ dĩ nhiên phải thay đổi theo thời đại, nhưng sự thay đổi không có nghĩa là phá hoại. Sáng tạo không đồng nghĩa với lười biếng. Đã đến lúc cần trả lại tiếng Việt cho đúng bản sắc: Khen bữa tiệc thì nói "linh đình". Ngợi ca giọng hát thì gọi "truyền cảm", "du dương". Chỉ mặt kẻ gian thì gọi đúng là "trộm", "cướp". Ăn món ngon cứ thẳng thắn: "ngon tuyệt"

Không chịu chỉnh sửa, mai này tiếng Việt sẽ chỉ còn là thứ cháo loãng, trong đó mọi hương vị đều bị cho hòa tan, đánh mất bản sắc tốt đẹp vốn có từ lâu đời nay!