Tỷ phú là nhà từ thiện nổi tiếng đang bị chỉ trích dữ dội là ai?
 

Tỷ phú đầu tư George Soros từ lâu đã trở thành nhân vật gây tranh cãi trong chính trường Mỹ. Những cáo buộc, thuyết âm mưu và lời chỉ trích nhắm vào ông không chỉ mang màu sắc chính trị mà còn gắn với những cuộc tranh luận sâu sắc về vai trò của tiền bạc trong xã hội.

George Soros, 95 tuổi, là nhà đầu tư gốc Hungary nổi tiếng thế giới và là người sáng lập quỹ Open Society Foundations (OSF) - một mạng lưới phi lợi nhuận hoạt động tại hơn 100 quốc gia. Với các khoản quyên góp thiên về cánh tả, Soros từ lâu đã trở thành mục tiêu công kích của phe bảo thủ Mỹ. Ông từng tự giễu mình là “con rối của phe cực tả” vì những thuyết âm mưu cho rằng ông bí mật thao túng chính trị toàn cầu.

Những cáo buộc nhắm vào Soros thường tập trung vào OSF. Trong nhiệm kỳ của mình, Tổng thống Donald Trump nhiều lần ám chỉ Soros đứng sau các cuộc biểu tình bạo lực và gọi ông là “ứng viên tiềm năng cho một cuộc điều tra liên bang”. Ông Trump từng viết trên mạng xã hội rằng George và Alex Soros (con trai ông) nên bị truy tố vì ủng hộ các hoạt động “gây rối trật tự”.

Phản hồi lại, OSF khẳng định đây là “những cáo buộc có động cơ chính trị”. Tổ chức này tuyên bố không tài trợ cho khủng bố, luôn hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và tuân thủ các nguyên tắc nhân quyền. Tuy nhiên, những lời công kích từ giới chính trị và truyền thông cánh hữu đã khiến Soros trở thành cái tên thường trực trong các cuộc tranh luận về “ảnh hưởng ngầm” tại Mỹ.

Từ khi thành lập, OSF đã chi hơn 24 tỷ USD cho các chương trình giáo dục, y tế, công bằng chủng tộc, cải cách chính sách ma túy, biến đổi khí hậu và chống chủ nghĩa độc tài. Riêng năm 2024, tổ chức chi 1,2 tỷ USD. Những khoản đầu tiên của Soros là học bổng cho người da màu ở Nam Phi thời kỳ apartheid (1979) và hỗ trợ các nhà bất đồng chính kiến Đông Âu trong thập niên 1980.



Bên cạnh hoạt động xã hội, Soros cũng là một trong những nhà tài trợ lớn của đảng Dân chủ. Năm 2021, ông đóng góp 125 triệu USD cho một siêu PAC tự do. Dù vậy, việc giới siêu giàu tham gia chính trị không phải là điều mới: phe Cộng hòa cũng có những nhà tài trợ khổng lồ như Charles Koch hay Miriam Adelson.

Điều đáng chú ý là Soros không chỉ tài trợ cho phe tả. Năm 2020, OSF từng cấp 150.000 USD cho Viện Cato một tổ chức thiên về tự do cá nhân, để vận động chấm dứt quyền miễn trừ pháp lý cho cảnh sát. Điều này cho thấy mạng lưới của Soros có phạm vi đa dạng hơn so với hình ảnh bị vẽ trong các cáo buộc chính trị.

George Soros: Từ người tị nạn đến ông trùm tài chính toàn cầu?

Sinh năm 1930 tại Hungary, Soros sống sót qua thời Đức Quốc xã chiếm đóng, sau đó di cư sang Anh và tốt nghiệp Trường Kinh tế London năm 1952. Ông đến Mỹ năm 1956 và nhanh chóng gặt hái thành công lớn trong ngành tài chính.

Năm 1970, Soros thành lập quỹ đầu cơ Soros Fund Management, đặt nền móng cho khối tài sản khổng lồ. Ba năm sau, ông cùng Jim Rogers lập Quantum Fund - một quỹ phòng hộ cực kỳ thành công, nổi tiếng với các thương vụ đặt cược vào biến động tiền tệ.

Tên tuổi của Soros lên hàng đầu thế giới tài chính sau “Thứ Tư Đen” năm 1992, khi ông kiếm khoảng 1 tỷ USD từ vụ bán khống đồng bảng Anh. Đến năm 2017, ông đã quyên góp tổng cộng 32 tỷ USD cho OSF và hiện có tài sản ròng khoảng 7,5 tỷ USD.

Các nhân vật cánh hữu, trong đó có Elon Musk và nghị sĩ Marjorie Taylor Greene, nhiều lần cáo buộc Soros “phá hoại nền văn minh” và đòi tước quyền công dân của ông. Trên truyền hình Mỹ, Soros thường bị gọi là “kẻ thao túng toàn cầu” - một cách nói bị nhiều người coi là mang hơi hướng bài Do Thái.

Điều nghịch lý là một trong những nhân vật quan trọng trong chính quyền Trump, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, từng là Giám đốc đầu tư của Soros Fund Management. Bessent thậm chí từng ví ông Trump với Soros vì “có nhiều nét tương đồng trong tính cách và hành vi”.

Những cuộc tranh luận xoay quanh Soros phản ánh sự phân cực sâu sắc của chính trị Mỹ hiện nay: giữa một bên xem ông là biểu tượng của tự do và cải cách và một bên coi ông là mối đe dọa tiềm tàng đối với trật tự truyền thống.