Loại cá được dân gian ví như "nhân sâm dưới nước", mình nhỏ, da trơn, tìm thấy nhiều ngoài đồng ruộng
 

Tìm thấy nhiều ngoài đồng ruộng, dưới lớp bùn, nhưng loại cá này lại bổ dưỡng bất ngờ.

Bên cạnh các loại thịt hay rau xanh, cá được đánh giá là nguồn dinh dưỡng quan trọng và không thể thiếu trong mâm cơm của các gia đình. Có nhiều loài cá không chỉ chế biến được thành nhiều món ăn ngon mà còn sở hữu hàm lượng dinh dưỡng cao, được ví von với nhiều biệt danh thú vị.

Sau đây là một ví dụ như thế - cá chạch. Loại cá nhỏ bé, được dân gian ví von là "nhân sâm dưới nước" bởi hàm lượng dinh dưỡng mà nó có. Ngoại hình của cá thon dài, da trơn bóng, thường sống chui rúc trong lớp bùn đáy áo, kênh rạch hoặc ruộng nước.

Cá chạch thường xuất hiện nhiều vào mùa lũ ở khu vực Đồng bằng Bắc Bộ, miền Trung và cả vùng Nam Bộ nước ta. Để đánh bắt cá, người dân có thể đặt lừ, câu đêm, thậm chí dùng tay đưa trực tiếp xuống bùn.

Giá trị dinh dưỡng và biệt danh "nhân sâm dưới nước"

Nhiều phân tích dinh dưỡng cho thấy, trong 100g thịt cá chạch có tới nhiều chất, trong đó đạm là nhiều nhất. Bên cạnh đó là một ít chất béo, gluxit, kèm theo nhiều khoáng chất như canxi, sắt, phốt pho và vitamin nhóm B.

Một bài viết trên báo Thanh niên Việt nói thêm, hàm lượng protein của cá chạch được đánh giá cao hơn cả cá hồi, còn lượng canxi gần gấp ba lần sữa bò. Không chỉ vậy, loài cá này còn chứa 17 acid amin thiết yếu và omega-3 (DHA, EPA) – những dưỡng chất có lợi cho não bộ và tim mạch.

Chính nhờ hàm lượng dinh dưỡng dồi dào, lại ít chất béo, cá chạch được người xưa tôn vinh là "nhân sâm dưới nước". Báo Sức khỏe & Đời sống nhấn mạnh, trong y học cổ truyền, cá chạch có vị ngọt, tính bình, không độc, thường được dùng để bổ khí huyết, cường gân cốt, tráng dương và tăng sinh lực.

Nhiều bài thuốc dân gian còn nấu cá chạch cùng thảo dược để hỗ trợ điều trị viêm gan, vàng da, mụn nhọt hay chứng liệt dương, yếu sinh lý. Ngày nay, các chuyên gia dinh dưỡng hiện đại cũng công nhận cá chạch là nguồn thực phẩm lành mạnh, phù hợp với cả người già, trẻ nhỏ và người mới ốm dậy.
Giá cá chạch và cách chế biến

Trên thị trường, giá cá chạch tươi dao động từ 120.000 – 180.000 đồng/kg tùy kích cỡ và mùa vụ. Vào thời điểm khan hiếm, đặc biệt là chạch đồng tự nhiên, mức giá có thể cao hơn. Với những gia đình ở nông thôn, cá chạch thường được đánh bắt trực tiếp nên không tốn kém, trong khi ở thành phố, đây lại là món đặc sản được nhiều người săn tìm.

Cá chạch có thể chế biến thành nhiều món ăn dân dã mà bổ dưỡng. Phổ biến nhất là cá chạch kho nghệ, kho tiêu, vừa thơm ngon vừa giúp khử mùi tanh. Ngoài ra, cá chạch chiên giòn, hấp gừng hay nấu canh rau ngót, cháo cá chạch cũng rất được ưa chuộng. Các đầu bếp còn biến tấu thành những món đặc sản như chạch om chuối đậu, lẩu cá chạch, đưa loài cá dân dã này vào thực đơn của các nhà hàng.

Khi sơ chế, người nội trợ cần làm sạch nhớt và mùi bùn bằng cách xát muối, giấm hoặc tro bếp. Đây là bước quan trọng để đảm bảo món ăn vừa ngon miệng vừa an toàn. Các chuyên gia cũng lưu ý không nên ăn cá chạch sống do nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, đồng thời người mắc bệnh gout hay rối loạn mỡ máu nên dùng ở mức vừa phải.


VietBF@ Sưu tập