Thuế quan thời Trump bị phán “trái luật” ở phúc thẩm, chờ Tối cao Pháp viện: kịch bản hoàn gần 80 tỷ USD
 

Thuế quan thời Trump bước vào “phép thử cuối” tại Tối cao Pháp viện — doanh nghiệp có thể nhận hoàn thuế lớn

Phần lớn gói thuế quan diện rộng mà Tổng thống Donald Trump áp trong nhiệm kỳ hai đang đối mặt bài kiểm tra cuối cùng: Tối cao Pháp viện đã nhận xử từ ngày 5/11 sau khi tòa phúc thẩm ngày 29/8 phán quyết Trump viện dẫn sai Đạo luật IEEPA để áp thuế đồng loạt. Trong thời gian chờ phán quyết, doanh nghiệp Mỹ vẫn phải tiếp tục nộp toàn bộ các mức thuế hiện hành.

Phán quyết then chốt & mốc thời gian
Tòa phúc thẩm cho rằng việc dựa vào IEEPA để nâng thuế nhập khẩu diện rộng là trái luật; trước đó các mức thuế đã được đẩy tới 50% với Ấn Độ và Brazil, và tới 145% với Trung Quốc trong năm nay. Tối cao Pháp viện sẽ nghe kháng cáo từ 5/11; đến khi có phán quyết, mọi sắc thuế vẫn thu như cũ.

Gần 80 tỷ USD đã nộp: tiền có về túi doanh nghiệp?
Tính đến 7/9, doanh nghiệp Mỹ đã nộp gần 80 tỷ USD cho các sắc thuế mà tòa án xác định là trái luật. Trump thừa nhận nếu phán quyết bị giữ nguyên, Bộ Ngân khố có thể phải “trả lại” khoản thu này.

Ba kịch bản hoàn thuế (ý kiến chuyên gia)
Luật sư Ted Murphy (Sidley Austin) nêu các khả năng:

Hoàn tự động cho tất cả nhà nhập khẩu đã nộp thuế vô hiệu;

Chỉ các nguyên đơn được nêu tên được hoàn, buộc những bên khác phải tự khởi kiện;

Khả năng dễ xảy ra nhất: thiết lập quy trình hoàn hành chính, nhà nhập khẩu phải chủ động yêu cầu hoàn.

Việc cần làm ngay: “giữ cửa” bằng protest với CBP
Sau phán quyết ban đầu của Tòa Thương mại Quốc tế hồi tháng 5, nhiều công ty đã được luật sư khuyến nghị liên tục nộp protest hành chính với CBP cho từng khoản thuế, nhằm chưa cho hồ sơ “chốt lại”, giúp dễ xin hoàn nếu Tối cao Pháp viện giữ nguyên phán quyết. Một số quỹ đầu tư đã đề nghị mua lại quyền hưởng hoàn thuế — đây là canh bạc thanh khoản: nhận tiền ngay nhưng có thể mất phần nếu hoàn đủ sau này.

Mặt trái vĩ mô nếu phải hoàn thuế lớn
Hoàn trả quy mô lớn đồng nghĩa Ngân khố thiếu nguồn từng được “giữ” trong quỹ chung, buộc vay thêm để chi tiêu. Điều này có thể khiến Kho bạc phải phát hành thêm trái phiếu, kéo lợi suất — và chi phí vay mượn trong nền kinh tế — tăng.

Nguy cơ lạm phát & thế lưỡng nan chính sách tiền tệ
Chuyên gia Gary Hufbauer cảnh báo hoàn thuế lớn có thể thổi bùng lo ngại lạm phát, đặc biệt nếu chính quyền Trump đồng thời gây sức ép hạ lãi suất lên Fed (bao gồm các động thái công kích Chủ tịch Jerome Powell và nỗ lực thay thế nhân sự để tác động FOMC). Nếu lãi suất hạ ngay lúc hoàn thuế được bơm ra, ký ức lạm phát giai đoạn trước có thể trở lại trong mắt nhà đầu tư.

Tóm lược nhanh

29/8: Tòa phúc thẩm phán trái luật khi dùng IEEPA áp thuế diện rộng.

5/11: Tối cao Pháp viện bắt đầu xét xử; trước đó thuế vẫn thu.

≈80 tỷ USD doanh nghiệp đã nộp có thể được hoàn, nhưng không tự động — nhiều khả năng phải yêu cầu hoàn theo quy trình hành chính.

Doanh nghiệp: cân nhắc nộp protest cho từng lô với CBP, thận trọng với đề nghị bán quyền hoàn.

Vĩ mô: hoàn thuế có thể đẩy phát hành trái phiếu lên, lợi suất tăng, và rủi ro lạm phát nếu trùng nhịp hạ lãi suất.