Đế chế Google trong cuộc chiến AI
 

Trong hơn hai thập kỷ, Google là vị vua không ngai của thế giới Internet. Nhưng giờ đây, ngai vàng đó đang lung lay trước một công nghệ mới chính là trí tuệ nhân tạo tạo sinh.Đây không chỉ là một cuộc chiến về công nghệ, mà là một cuộc chuyển đổi chiến lược để quyết định xem Google sẽ tiếp tục dẫn dắt hay trở thành kẻ bám đuổi trong kỷ nguyên mới.

Sự phổ biến nhanh chóng của các chatbot AI như ChatGPT, DeepSeek đang tạo ra một sự thay đổi đáng kể, thách thức mô hình tìm kiếm truyền thống và đặt ra câu hỏi quan trọng: Google sẽ thích ứng như thế nào để duy trì vị thế dẫn đầu của mình?

Vượt qua vụ kiện thế kỷ
Google đã suýt phải bán nền tảng duyệt web Chrome.

Giữa lúc cuộc cạnh tranh AI ngày càng gia tăng, Google phải giải quyết một vấn đề quan trọng khác trên mặt trận pháp lý: Vụ kiện chống độc quyền của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ.

Mối lo ngại lớn nhất là yêu cầu buộc Google phải thoái vốn khỏi trình duyệt Chrome, một kênh quan trọng để phân phối công cụ tìm kiếm của hãng. Mất Chrome có thể làm suy yếu đáng kể hệ sinh thái tích hợp đã giúp Google duy trì lợi thế cạnh tranh.

Tuy nhiên, trong một phán quyết quan trọng vào đầu tháng 9, Thẩm phán Amit Mehta đã cho phép Google giữ lại nền tảng này.

Đáng chú ý, một trong những lý do chính cho quyết định này lại liên quan trực tiếp đến AI.

Ông nhận định rằng các công cụ tìm kiếm AI và chatbot đang tạo ra một môi trường cạnh tranh mới, có khả năng thách thức vị thế của Google: “Những công ty này hiện đang ở vị thế tốt hơn, cả về mặt tài chính lẫn công nghệ, để cạnh tranh với Google so với bất kỳ công ty tìm kiếm truyền thống nào trong nhiều thập kỷ (có lẽ ngoại trừ Microsoft)”.Sự thừa nhận của tòa án về tiềm năng cạnh tranh của AI đã giúp Google tránh được các biện pháp khắc phục nghiêm khắc nhất. Tuy nhiên, chiến thắng này không phải không có điều kiện.

Phán quyết yêu cầu Google phải cung cấp cho các đối thủ quyền truy cập vào một phần dữ liệu chỉ mục tìm kiếm với "chi phí cận biên". Đây không phải là việc trao đi toàn bộ lợi thế, mà là cung cấp cho đối thủ một "bản đồ" để họ tự xây dựng năng lực thu thập và lập chỉ mục dữ liệu.

Ngoài ra, Google phải cung cấp kết quả tìm kiếm tổng hợp cho các đối thủ trong vòng 5 năm theo "các điều khoản thương mại thông thường".

Đối với Google, đây là một kết quả tích cực. Công ty giữ được tài sản chiến lược là Chrome và hệ sinh thái của mình, trong khi các biện pháp khắc phục được đưa ra ở mức độ có thể quản lý được.

Phán quyết này cho phép Google tiếp tục tập trung nguồn lực khổng lồ của mình vào việc cải thiện các dịch vụ tìm kiếm và AI, qua đó củng cố lợi thế cạnh tranh trong dài hạn. Nền tảng của công ty đã được giữ vững sau một thách thức pháp lý quan trọng.

Tích hợp AI sâu vào hệ sinh thái

Sau khi tháo gỡ những vướng mắc về pháp lý, Google mở rộng chiến lược trí tuệ nhân tạo (AI) bằng việc tích hợp sâu hơn vào các sản phẩm hiện có. Một động thái gần đây là gói thuê bao Google AI Plus, hiện đã có mặt tại Việt Nam cùng 39 quốc gia khác.

Theo giới thiệu, dịch vụ này cung cấp quyền truy cập mô hình Gemini 2.5 Pro để xử lý tác vụ phức tạp, công cụ tạo video Veo 3 Fast cùng các tiện ích hình ảnh như Whisk và Flow. Điểm đáng chú ý là AI được tích hợp trực tiếp vào các ứng dụng quen thuộc như Gmail, Google Docs hay Google Sheets, thay vì yêu cầu người dùng học cách sử dụng sản phẩm hoàn toàn mới.

Với lợi thế hàng tỷ người dùng, Google có khả năng nhanh chóng đưa AI đến đời sống số thường nhật. Người dùng có thể tận dụng AI để lập kế hoạch công việc, tóm tắt tài liệu hoặc hỗ trợ viết email ngay trong môi trường quen thuộc.

Tuy nhiên, cách tiếp cận này cũng dấy lên một số băn khoăn. Trước hết là câu chuyện chi phí: gói AI Plus vẫn là dịch vụ trả phí, có thể hạn chế khả năng tiếp cận với nhóm người dùng phổ thông tại các thị trường mới nổi. Ngoài ra, việc đưa AI tích hợp sâu vào những ứng dụng vốn gắn chặt với đời sống số cũng khiến một bộ phận lo ngại về quyền riêng tư, khi dữ liệu cá nhân ngày càng phụ thuộc vào thuật toán của một tập đoàn duy nhất.

Một số chuyên gia còn chỉ ra rằng, dù tích hợp sâu giúp tiện lợi, nhưng nó cũng dễ tạo ra tình trạng “khóa chặt hệ sinh thái” (ecosystem lock-in), khiến người dùng khó rời bỏ dịch vụ Google. Đồng thời, sự cạnh tranh với các giải pháp AI khác như Copilot của Microsoft hay ChatGPT của OpenAI cũng cho thấy cuộc đua này chưa chắc đã mang lại ưu thế bền vững cho riêng một bên nào.

Nói cách khác, Google AI Plus vừa thể hiện bước tiến công nghệ, vừa đặt ra nhiều câu hỏi về giá trị thực sự đối với người dùng và mức độ cân bằng giữa lợi ích, chi phí và quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân.

Cuộc cạnh tranh mới trong lĩnh vực AI

Có thể thấy, Google đang nắm giữ vị thế đặc biệt trong hệ sinh thái công nghệ: công cụ tìm kiếm chiếm khoảng 90% thị phần toàn cầu, cùng trình duyệt và hệ điều hành di động cung cấp nguồn dữ liệu khổng lồ và mạng lưới phân phối rộng khắp.

Theo dữ liệu từ SEMrush, dù các chatbot AI đang nổi lên, các công cụ tìm kiếm truyền thống vẫn tạo ra lưu lượng truy cập cao hơn tới 34 lần, cho thấy vai trò cốt lõi của tìm kiếm vẫn chưa bị thay thế.

Một lợi thế khác của Google là khả năng tích hợp AI trực tiếp vào những sản phẩm quen thuộc, vốn đã gắn bó với hàng tỷ người dùng. Kết hợp với tiềm lực tài chính mạnh để đầu tư nghiên cứu và phát triển, Google có cơ sở để duy trì cuộc cạnh tranh dài hạn trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, công ty cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Là doanh nghiệp dẫn đầu thị trường lâu năm, Google có thể đã phản ứng chậm hơn so với các đối thủ mới nổi trong việc khai thác AI tạo sinh.

Doanh thu chủ yếu dựa vào quảng cáo từ tìm kiếm truyền thống khiến Google khó đưa ra quyết định “chuyển dịch triệt để” sang mô hình AI mới, bởi điều đó có nguy cơ làm xói mòn nguồn thu chính.

Vụ kiện chống độc quyền vừa qua được xem là lời cảnh báo, và các cơ quan quản lý toàn cầu sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ. Điều này có thể hạn chế khả năng Google tận dụng tối đa sức mạnh hệ sinh thái. Bên cạnh đó, độ chính xác của thông tin do AI tạo ra cùng các lo ngại về quyền riêng tư vẫn là rào cản khiến người dùng dè dặt.

Trong khi đó, Microsoft và OpenAI đang kết hợp để tạo ra thách thức trực tiếp, với việc nhanh chóng tích hợp AI vào Bing và bộ công cụ văn phòng.

Những công ty nhỏ hơn như Perplexity cũng mang đến cách tiếp cận mới, dù lượng người dùng còn hạn chế (một người dùng Google trung bình tìm kiếm khoảng 200 lần mỗi tháng, trong khi con số này với Perplexity là 15,31).

Xu hướng này cho thấy tiềm năng thay đổi trong hành vi tìm kiếm của người dùng, nơi đối thoại và ngữ cảnh có thể dần trở thành tiêu chuẩn mới.

Vị thế của Google vì vậy không suy yếu, mà đang chuyển đổi sâu sắc. Google đang theo đuổi chiến lược đa diện: vừa bảo vệ nguồn lực cốt lõi, vừa đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ và mô hình kinh doanh mới. Công ty đặt cược vào kịch bản nơi tìm kiếm truyền thống và AI hội thoại cùng tồn tại, bổ sung cho nhau, thay vì loại trừ nhau.

Tuy vậy, câu hỏi quan trọng vẫn còn bỏ ngỏ: liệu sự kết hợp này có thực sự mang lại lợi ích cân bằng cho người dùng, hay chủ yếu phục vụ chiến lược củng cố quyền lực thị trường của Google? Đây sẽ là điểm then chốt định hình vai trò của công ty trong kỷ nguyên AI đang đến gần.

Cuộc cạnh tranh AI vẫn ở giai đoạn đầu, và kết quả sẽ phụ thuộc không chỉ vào năng lực công nghệ, mà còn vào khả năng các công ty cân bằng lợi ích người dùng với mục tiêu kinh doanh.