Thành tựu bị đe dọa, ông Trump sẽ gây sức ép với Thủ tướng Israel thế nào?
 

Các quốc gia đã công nhận nhà nước Palestine tại Liên Hợp Quốc ở New York đang tiến gần đến điểm cuối và hy vọng giờ đây sẽ lấp đầy khoảng trống. Nhưng để chấm dứt xung đột ở Gaza, chỉ có một người có thể tác động đến thủ tướng Israel. Không ai khác, đó chính là Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Anh, Pháp, Canada, Australia, Bỉ… công nhận nhà nước Palestine có thể đã là một khoảnh khắc rất khác. Lẽ ra nó phải rất khác. Đáng lẽ sự công nhận này phải đến từ rất lâu trước đây và đáng lẽ nó phải là kết quả của một tiến trình hòa bình, hòa giải, thấu hiểu, của sự chung sống và hàn gắn.

Nếu tiến trình này diễn ra đúng cách, thì chúng ta đã có thể chúc mừng thành công của giải pháp hai nhà nước. Nhưng những gì thế giới đang được chứng kiến lại là việc công nhận nhà nước Palestine xuất phát từ hiện trạng Gaza bị tàn phá, chỉ còn là đống đổ nát.

Động thái công nhận nhà nước Palestine đến như một nỗ lực cuối cùng để cứu vãn mọi cơ hội đang dần tan biến của giải pháp hai nhà nước.

Về cơ bản, các quốc gia đã công nhận Palestine tại Liên Hợp Quốc đang tiến gần đến đích và hy vọng lấp đầy những khoảng trống. Phải nhìn vào thực tế, đó là những khoảng trống rất lớn.

Ngay cả trước vụ tấn công kinh hoàng của Hamas vào Israel ngày 7/10/2023, gần như không có triển vọng thực tế nào về giải pháp hai nhà nước.



Việc Israel mở rộng các khu định cư ở Bờ Tây và chiến lược chia để trị của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đối với Chính quyền Palestine ở Bờ Tây và Hamas ở Gaza đã khiến việc hòa giải ngày càng trở nên khó khăn.

Có thể nói, cuộc tấn công của Hamas đã dập tắt những hy vọng nhỏ nhoi còn sót lại, trong khi việc mở rộng các khu định cư của Israel ở Bờ Tây lại tăng tốc kể từ đó.

Những câu hỏi lớn vốn đã khó có câu trả lời nay lại càng thêm khó giải quyết. Làm thế nào để chia sẻ một thủ đô trong giải pháp hai nhà nước? Ai kiểm soát Thành cổ Jerusalem, nơi tọa lạc các thánh địa? Nếu được chia sẻ, thì bằng cách nào?

Điều gì sẽ xảy ra với các khu định cư ở Bờ Tây? Nếu việc trao đổi đất đai diễn ra, thì ở đâu? Điều gì sẽ xảy ra với Gaza? Ai cai quản người Palestine? Và những người ôn hòa ở cả hai bên được khích lệ như thế nào để chi phối diễn ngôn và chính sách?

Hy vọng nằm ở Tổng thống Trump

Hiện tại, Hamas vẫn đang bám trụ ở Gaza với các con tin trong tay. Trong khi đó, Thủ tướng Netanyahu và các đối tác liên minh cực hữu của ông đang đe dọa sáp nhập hoàn toàn Bờ Tây như một phản ứng đối với các tuyên bố công nhận nhà nước Palestine tại Liên Hợp Quốc.

Ông Netanyahu mô tả việc quốc tế công nhận nhà nước Palestine là một cuộc tấn công vào Israel. Trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Marco Rubio tuần trước, Thủ tướng Israel nói rằng "rõ ràng là nếu các hành động đơn phương được thực hiện chống lại chúng tôi, thì điều đó chỉ đơn giản là mời gọi các hành động đơn phương từ phía chúng tôi".

Trong khi Mỹ chưa đưa ra lập trường công khai về lời đe dọa sáp nhập hoàn toàn Bờ Tây của ông Netanyahu, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đã gọi việc sáp nhập là một "lằn ranh đỏ", mà không nói rõ nó có thể ảnh hưởng như thế nào đến Hiệp định Abraham năm 2020, trong đó nước này bình thường hóa quan hệ với Israel.

Mọi thứ đều có vẻ khá ảm đạm và tuyệt vọng. Nếu có tia hy vọng náo đó để phá vỡ thế bế tắc thì nhiều người cho rằng đó chính là Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trong 24 giờ tới tại New York, ông Trump sẽ gặp gỡ các nhà lãnh đạo Arab và Hồi giáo chủ chốt từ Trung Đông và châu Á để trình bày kế hoạch hòa bình mới nhất của mình ở Gaza. Saudi Arabia, UAE, Qatar, Ai Cập, Jordan, Thổ Nhĩ Kỳ, Indonesia và Pakistan đều sẽ tham gia cuộc họp.

Họ sẽ lắng nghe kế hoạch của Tổng thống Mỹ, một số có thể đề nghị gửi lực lượng gìn giữ hòa bình (một bước tiến đáng kể nếu họ làm vậy), một số có thể đề nghị cung cấp kinh phí để tái thiết Dải Gaza và quan trọng là tất cả đều có thể sẽ nói với ông rằng tham vọng về Hiệp định Abraham của ông - nhằm thúc đẩy bình thường hóa ngoại giao giữa các quốc gia Hồi giáo và Israel - sẽ không thành hiện thực nếu Israel tiếp tục bất kỳ hành động nào nhằm sáp nhập Bờ Tây.

Ông Netanyahu dự kiến sẽ có bài phát biểu tại Liên Hợp Quốc vào cuối tuần, trước khi đến Nhà Trắng vào ngày 29/9, nơi ông sẽ nói với Tổng thống Trump về những dự định tiếp theo của mình ở cả Gaza và Bờ Tây.