Tình trạng đột quỵ não, tim của diễn viên Huỳnh Anh Tuấn
 

Theo lời chia sẻ, nam diễn viên từng rơi vào nguy kịch khi cùng lúc đối mặt với đột quỵ tim và não. Sau hơn 2 tháng, anh đã có thể nói chuyện, đi lại linh hoạt.


Các video nấu ăn của nam diễn viên thu hút sự chú ý của người xem. Ảnh: Huỳnh Anh Tuấn.

Sau hơn 80 ngày chiến đấu với bạo bệnh, diễn viên Huỳnh Anh Tuấn đã khép lại quãng ngày điều trị để trở về với cuộc sống thường nhật. Mới đây, trên trang cá nhân, anh viết những dòng ngắn gọn mà xúc động về tình hình sức khỏe: “Tuấn đã quay lại. Không biết nói gì hơn ngoài cảm ơn mọi người đã cầu nguyện, thăm hỏi, động viên Tuấn vượt qua cơn bạo bệnh này”.

Biến cố xảy đến quá đột ngột. Ngày 31/6, Huỳnh Anh Tuấn lên cơn đau tim và bất tỉnh. Anh được đưa vào cấp cứu tại trung tâm y tế địa phương, sau đó chuyển tới Bệnh viện Bà Rịa, rồi tiếp tục chuyển lên Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM. Điều khiến nhiều khán giả bàng hoàng hơn cả là cùng lúc, nam diễn viên phải đối mặt với hai “tử thần”: đột quỵ tim và đột quỵ não.

“Trên chuyến xe về bệnh viện, anh đã hai lần muốn buông bỏ. Các bác sĩ cũng khuyên gia đình chuẩn bị sẵn tâm lý”, người quản lý nhớ lại.

Hai tử thần “gõ cửa” cùng lúc

Một nghiên cứu của nhóm tác giả Ho JSY và cộng sự, công bố trên tạp chí Stroke thuộc Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA), cho thấy đột quỵ và nhồi máu cơ tim vốn là nguyên nhân của hơn một phần tư số ca tử vong toàn cầu.

Trong những trường hợp hiếm gặp, hai biến cố này xảy ra gần như cùng lúc trong vòng 24 giờ, được gọi là “nhồi máu cơ tim não” (cardiocerebral infarction - CCI). Đây là tình trạng cực kỳ nguy hiểm, song dữ liệu về tần suất, hậu quả và hướng điều trị còn rất hạn chế.



Một trong những nguyên nhân thường gặp là xơ vữa động mạch. Bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, hút thuốc hay uống rượu đều thúc đẩy mảng xơ vữa hình thành và nứt vỡ ở cả mạch vành lẫn mạch não, tạo cục máu đông gây tắc nghẽn kép, từ đó dẫn đến đột quỵ tim và não.

Đột quỵ tim - não có thể khởi phát từ trục não - tim. Khi vùng não chịu trách nhiệm điều hòa hệ thần kinh tự chủ bị tổn thương, cơ thể sẽ rơi vào tình trạng “cơn bão catecholamine” - sự phóng thích ồ ạt các chất dẫn truyền thần kinh. Hiện tượng này khiến hệ thần kinh giao cảm bị kích hoạt quá mức, làm tim đập nhanh, rối loạn nhịp, thậm chí xuất hiện rung nhĩ hoặc loạn nhịp thất. Đồng thời, cơ tim bị giảm khả năng co bóp, dễ tổn thương, từ đó làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Cơ chế thứ ba xuất phát từ chính trái tim. Sau một cơn nhồi máu cơ tim, huyết khối có thể hình thành trong buồng thất trái, bong ra rồi di chuyển lên não gây tắc mạch. Ngay cả thủ thuật can thiệp mạch vành (PCI) cũng tiềm ẩn một nguy cơ nhỏ tạo ra huyết khối. Khi tim suy yếu nặng và huyết áp tụt, tình trạng giảm tưới máu toàn thân có thể dẫn đến đột quỵ thiếu máu tại những vùng não nằm ở ‘ranh giới’ tưới máu.

Để làm rõ hơn sự nguy hiểm của CCI, nhóm nghiên cứu của tác giả Ho JSY và cộng sự tại Singapore đã phân tích dữ liệu từ hơn 120.000 bệnh nhân trong giai đoạn 2007-2018. Trong tổng số ca ghi nhận, có 625 người (0,5%) mắc CCI đồng thời, tức đột quỵ và nhồi máu cơ tim xảy ra trong vòng 24 giờ. Ngoài ra, 966 người (0,8%) mắc CCI dị thời, khi hai biến cố xuất hiện cách nhau trong vòng 7 ngày.

Ngoài ra, kết quả cho thấy bệnh nhân mắc CCI thường lớn tuổi hơn, có tỷ lệ rung nhĩ cao hơn. Tỷ lệ giới cũng khác biệt: Nam chiếm 67,1% ở nhóm nhồi máu cơ tim, 57,1% ở nhóm đột quỵ, nhưng ở nhóm CCI đồng thời chỉ còn 50,2%.


Các nghiên cứu cho thấy, kết cục lâm sàng của CCI thường phức tạp và nặng nề hơn so với từng bệnh đơn lẻ. Tỷ lệ tử vong trong năm đầu sau chẩn đoán cao hơn hẳn nhóm chỉ bị nhồi máu cơ tim hay đột quỵ não. Điều này cho thấy người bệnh cần được theo dõi sát và can thiệp sớm để giảm thiểu rủi ro lâu dài.

Trong thực hành lâm sàng, Hội Tim mạch Mỹ và Hội Đột quỵ Mỹ khuyến nghị có thể xem xét dùng thuốc tiêu sợi huyết để xử trí nhồi máu não trước, rồi tiếp tục tái thông mạch vành bằng can thiệp qua da. Tuy vậy, quyết định ưu tiên biến cố nào còn phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Với những trường hợp huyết động không ổn định, can thiệp nhồi máu cơ tim thường được đặt lên hàng đầu.

Gian nan hành trình trở lại

Với trường hợp của diễn viên Huỳnh Anh Tuấn, các bác sĩ đã kịp thời can thiệp tim thành công. Riêng tổn thương não thì không thể xử trí thêm, như lời ê-kíp chia sẻ là “chỉ còn thuận theo ý trời”. Thoát khỏi lưỡi hái tử thần, anh phải trải qua quãng ngày chật vật: giọng nói ngập ngừng, tay phải yếu, cử động khó khăn. Có lúc, nam diễn viên bi quan, nghĩ rằng sẽ khó có ngày trở lại phim trường.

Theo quản lý, giọng nói và tay phải của Huỳnh Anh Tuấn hiện vẫn còn tương đối yếu.

Theo các bác sĩ Hội Thần kinh học Việt Nam, bệnh nhân sau đột quỵ ngày càng được quan tâm ở nhiều quốc gia bởi hàng loạt biến chứng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Trầm cảm và sa sút trí tuệ rất phổ biến, trong đó tỷ lệ sa sút trí tuệ sau đột quỵ ước tính lên đến 40%. Người bệnh cũng có thể phải đối diện với những di chứng nặng nề khác như liệt nửa người, co cơ, co cứng, khó nuốt, rối loạn ngôn ngữ hay suy giảm nhận thức.

PGS.TS Nguyễn Huy Thắng, Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM, Trưởng khoa Bệnh lý Mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115, cho biết hành trình điều trị đột quỵ chưa dừng lại khi bệnh nhân qua giai đoạn nguy kịch. Người bệnh cần bắt đầu phục hồi chức năng càng sớm càng tốt, đặc biệt trong ba tháng đầu - “thời gian vàng” để tái thiết kỹ năng đã mất.

Mỗi bệnh nhân cần một chương trình riêng, có thể tập trung vào vận động, ngôn ngữ, sức mạnh cơ bắp hay các hoạt động thường ngày như ăn uống, mặc quần áo, đi chợ. Nếu bỏ lỡ giai đoạn này, khả năng hồi phục sẽ suy giảm rõ rệt.

Sau hai tháng điều trị và phục hồi tại bệnh viện ở Cần Thơ, nam diễn viên đã có thể nói trôi chảy hơn, giọng rõ ràng hơn, tay bắt đầu cử động và chân cũng dần linh hoạt. Thành quả này đến từ quá trình tập luyện bền bỉ cùng bác sĩ và sự hỗ trợ của các thiết bị phục hồi chức năng.