Bất ngờ gói viện trợ đầu tiên dưới thời ông Trump: Mỹ trao cho Ukraine món quà mong đợi nhất?
 

Tuần qua Hạ viện Mỹ đã thông qua ngân sách Lầu Năm Góc, trong đó có gói viện trợ quân sự đầu tiên cho Kiev kể từ nhiệm kỳ hai của Tổng thống Donald Trump vào Nhà Trắng. Dường như gió đã đổi chiều, tảng băng đã tan trong quan hệ của Mỹ với Ukraine?

Chỉ mới vài ngày trước, tại cuộc họp nội các trong Phòng Bầu dục, Tổng thống Donald Trump còn tuyên bố: “Chúng ta không còn tham gia tài trợ cho Ukraine nữa”. Nhưng quyết định của Hạ viện, nếu được Thượng viện thông qua và không bị tổng thống phủ quyết, đã đặt dấu chấm hết (hoặc ít nhất là một dấu hỏi to) cho tuyên bố đó.

Hạ viện Mỹ đã phê duyệt khoản 400 triệu USD cho Ukraine để sản xuất vũ khí trong khuôn khổ chương trình USAI (Sáng kiến Hỗ trợ An ninh cho Ukraine). Ban đầu phe “diều hâu” đòi tới 60 tỷ USD, nhưng dẫu sao thực tế là tiền đã được duyệt.

Lần này chính các nghị sĩ Cộng hòa “cứng rắn” lại bỏ phiếu tiếp tục viện trợ cho Ukraine, còn phe Dân chủ với đa số thì… không bỏ phiếu ủng hộ ngân sách quốc phòng (vì những lý do khác). Đề xuất hủy hoàn toàn viện trợ Kiev do nghị sĩ MAGA Marjorie Taylor Greene đưa ra đã bị bác với tỉ số áp đảo.

Các nguồn “bài Nga” và “chống Trump” ngay lập tức nắm lấy cơ hội, tung luận điểm rằng tâm lý ủng hộ Ukraine trong Quốc hội, Thượng viện và xã hội Mỹ đang tăng mạnh, còn bản thân Trump thì đang “thay giày” – từ bồ câu hòa bình sang bồ câu chiến tranh.

Một Hội đồng quan hệ quốc tế ở Chicago mới công bố khảo sát cho thấy “sự tăng mạnh ủng hộ Ukraine trong phe Cộng hòa”: 51% Cộng hòa nay ủng hộ viện trợ quân sự (năm ngoái thấp hơn 21 điểm), 74% ủng hộ siết trừng phạt Nga.

Sự lộn xộn này sẽ dễ hiểu hơn nếu biết rằng trong nội bộ phe bảo thủ Mỹ đang diễn ra một “cuộc nội chiến âm thầm” - thực chất là cuộc chiến thế hệ.

Một nghiên cứu trước đây của Responsible Statecraft về kết quả bỏ phiếu viện trợ Ukraine dưới thời Biden năm 2024 cho thấy: Bỏ phiếu ủng hộ chủ yếu là các thượng nghị sĩ cao tuổi, đắc cử trước Trump; còn phản đối là các gương mặt trẻ hơn, được bầu trong thời Trump. Nói cách khác, phe Cộng hòa “già” đa số vẫn là “diều hâu” và chống Nga; phe trẻ của phong trào MAGA lại khác hẳn.

Trump hiện phải xóa đi sự chia rẽ thế hệ và duy trì sự ủng hộ của các nghị sĩ kỳ cựu nên đã chấp thuận khoản 400 triệu USD, dù trước đó ông tuyên bố dừng tài trợ Ukraine. Động thái này được coi là mang tính chiến thuật nhằm duy trì ảnh hưởng trong Quốc hội trước bầu cử năm 2026.

Tuy nhiên, ai cũng hiểu số tiền đó với “lỗ đen” Ukraine thì chẳng thấm vào đâu: không đủ mua nổi một khẩu đội Patriot - rõ ràng đây chỉ là động thái mang tính chiến thuật và bắt buộc.

Ông Trump đặt cược vào việc củng cố hạt nhân phong trào MAGA trong cuộc bầu cử Quốc hội 2026. Vụ ám sát nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk mới đây, trớ trêu thay, lại có thể giúp ông trong cuộc chiến này - và về sau ông (và Phó Tổng thống Vance) sẽ không còn phải nhìn trước ngó sau với phe Cộng hòa chống Nga.

Mỹ sau đó có thành bạn tốt với Nga không? Rất khó. “Cuộc chơi lớn” vẫn tiếp diễn.

Gói viện trợ phê duyệt dưới thời ông Biden dành cho Ukraine vẫn đang chảy, không ai định dừng lại: trong số 70,6 tỷ USD viện trợ quân sự trực tiếp (trong “gói Ukraine” 128 tỷ USD tổng cộng), hơn 50 tỷ vẫn chưa giải ngân.

Hôm qua, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Christopher Wright tuyên bố châu Âu đã cam kết ngừng hoàn toàn mua năng lượng Nga trước cuối 2026, còn Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết “Mỹ sẵn sàng dàn xếp tranh chấp thương mại với Ấn Độ nếu nước này chấm dứt nhập khẩu dầu Nga”.

Cùng lúc, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nói “ông Trump sẽ tiếp tục nỗ lực chấm dứt chiến tranh Ukraine” và “Mỹ không từ bỏ các bước ngoại giao để kết thúc xung đột”. Điều đó có nghĩa: “chiến tranh”, “kinh tế” và “ngoại giao” nay đặt thành từng gói riêng, không đụng nhau.

Có vẻ Nga đã nhận lời thách thức chơi trên nhiều bàn cờ cùng lúc. Hôm qua, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov lại nhắc “chúng tôi sẽ phát triển đối thoại với Mỹ và tất cả đồng nghiệp sẵn sàng hợp tác tìm giải pháp chung”; về năng lượng và trừng phạt, Nga đã “chơi khăm” đối thủ bằng thỏa thuận với Ấn Độ và Trung Quốc và sẵn sàng chơi tiếp; quân đội Nga tiến lên và tình hình ở mặt trận hứa hẹn cho Kiev cùng đồng minh “nhiều bất ngờ và quà tặng dễ chịu”.

VietBF@ Sưu tập