Vùng Vịnh cảm giác bị phản bội sau đòn tấn công choáng váng của Israel
 

Các quốc gia Ả-rập vùng Vịnh choáng váng sau khi Mỹ dường như không làm gì để ngăn chặn cuộc không kích chưa từng có của Israel vào Qatar, nơi Mỹ đặt căn cứ quân sự lớn nhất của họ ở khu vực.

Sau khi máy bay Israel tấn công nơi họp của các lãnh đạo Hamas tại Doha, Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani cho biết cuộc không kích ngày 9/9 xảy ra vào "thời điểm then chốt" đối với Vùng Vịnh, đồng thời kêu gọi khu vực phải có phản ứng chung.

Cuộc không kích cho thấy rạn nứt ngày càng sâu sắc giữa Qatar và Mỹ, vào thời điểm tình hình khu vực bất ổn nghiêm trọng.

Nhà Trắng khẳng định, Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ tại căn cứ không quân Al-Udeid ở Doha đã cảnh báo chính quyền Qatar sau khi phát hiện các máy bay chiến đấu Israel hướng đến thành phố này.

Tuy nhiên, Thủ tướng Thani mạnh mẽ bác bỏ thông tin này. Phát biểu với báo chí trong cuộc họp báo vào đêm muộn 9/9, ông Thani cho biết Đặc phái viên tổng thống Mỹ Steve Witkoff chỉ liên lạc với ông 10 phút sau khi đợt không kích bắt đầu, khi tiếng nổ vẫn vang vọng khắp Doha.

"Chúng tôi tin rằng hôm nay đã đến thời điểm then chốt. Cần phải có phản ứng của toàn bộ khu vực với những hành động man rợ như vậy", ông tuyên bố.

Vụ tấn công gây choáng váng cho Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC), tổ chức gồm các thành viên Qatar, Ả-rập Xê-út, UAE, Kuwait, Oman và Bahrain.

Cựu cố vấn của tổng thống UAE Abdulkhaleq Abdullah cho biết, vụ tấn công sẽ buộc các quốc gia vùng Vịnh đối mặt với "rất nhiều câu hỏi cần được suy nghĩ rất kỹ lưỡng".

Trong số các thành viên của GCC, UAE và Bahrain bình thường hóa quan hệ với Israel từ năm 2020, theo Hiệp định Abraham mà Mỹ làm trung gian. Những nước còn lại đặt điều kiện phải công nhận nhà nước Palestine mới thiết lập quan hệ với Israel.

Trong những năm qua, Qatar đóng vai trò trung gian hòa giải giữa Israel và Hamas, đón tiếp các nhà lãnh đạo chính trị của Hamas từ năm 2011 theo yêu cầu của Washington và với sự đồng ý của Israel.

Khi xảy ra vụ tấn công hôm qua, nhóm chính trị gồm 6 quan chức của Hamas đang họp tại Doha để thảo luận về lệnh ngừng bắn và thả con tin mà đặc phái viên Mỹ Witkoff đưa ra.


Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani. Ảnh: Reuters
Đây là lần thứ hai trong vòng 1 năm Qatar trở thành tâm điểm của giao tranh khu vực. Hồi tháng 6, tên lửa Iran tấn công vào Al-Udeid sau khi lực lượng Israel và Mỹ không kích các cơ sở hạt nhân của Iran.

“Trong cả hai trường hợp, mục tiêu thực tế không phải là Qatar, nhưng cuối cùng Qatar đã bị tấn công”, ông Abdullahnói.

Theo chuyên gia này, sự mơ hồ của các cuộc tấn công khiến vùng Vịnh bất an.

Ông cho rằng đối với các nước vùng Vịnh, Israel “đang thay thế Iran trở thành mối lo ngại lớn đối với hòa bình, ổn định và an ninh ở vùng Vịnh và toàn khu vực".

Bước sang chương mới
Theo nhà phân tích chính trị người Ả-rập Xê-út Aziz Alghashian, Mỹ từng được coi là người bảo vệ kiên định của khu vực, giờ đây bị coi là "kẻ tiếp tay cho bất ổn", trong khi Trung Quốc "chỉ hành động vì lợi ích kinh tế của mình", ông viết trên mạng xã hội.

Ông Giorgio Cafiero - Giám đốc điều hành của hãng phân tích Gulf State Analytics tại Washington, cho biết cảm giác bị phản bội rất rõ ràng.

“Giới chức ở tất cả các quốc gia GCC hiện nay nghi ngờ sự khôn ngoan của việc quá phụ
Những nghi ngờ về cam kết an ninh của Washington gia tăng từ năm 2019, thời điểm Mỹ từ chối can thiệp sau khi một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Houthi phá hủy một nửa công suất lọc dầu của Ả-rập Xê-út. Nhưng cuộc tấn công của Israel vào Doha ngày 9/9 “đã đưa các quốc gia Ả-rập vùng Vịnh bước sang một chương mới trong quan hệ với Israel và nhận thức của họ về Mỹ”, ông Cafiero nói.

“Rõ ràng Israel có thể thực hiện cuộc tấn công là nhờ Mỹ. Điều này đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về việc Mỹ thực sự là đối tác an ninh như thế nào đối với Qatar và các quốc gia GCC khác”, ông Cafiero nói thêm.

Tuy nhiên, GCC có rất ít lựa chọn. “GCC không còn lựa chọn nào khác ngoài Mỹ để bảo đảm an ninh”, ông Cafiero nhận định.

Theo chuyên gia này, các lãnh đạo vùng Vịnh có thể sẽ tận dụng mối quan hệ cá nhân gần gũi với ông Trump và các nhân vật chủ chốt trong chính quyền Mỹ để ngăn chặn các cuộc tấn công tiếp theo của Israel. Nhưng cuộc tấn công vào Doha cũng có thể thúc đẩy một phản ứng chưa từng có trên toàn vùng Vịnh theo lời thúc giục của thủ tướng Qatar.

Chuyên gia Trung Đông Hassan I. Hassan cho rằng cuộc tấn công của Israel có thể sẽ thúc đẩy GCC và cả Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ và các cường quốc khu vực khác hợp tác để đưa ra phản ứng.

"Israel có thể đang đánh giá thấp những động lực xung quanh họ khi cho rằng chưa có quốc gia nào đủ mạnh để cản đường họ", ông Hassan nhận định.

VietBF@ sưu tập