Cú sốc Qatar: Tấn công nơi đặt căn cứ lớn nhất của Washington ở Trung Đông, Israel thách thức vai trò an ninh của Mỹ
 

Israel tấn công ngay vào Qatar - đồng minh thân cận của Mỹ và nơi đặt văn phòng Hamas - phơi bày sự mong manh của những gì từng được coi là “lá chắn an ninh” do Washington bảo đảm.


Khói bốc lên ở Doha sau vụ tấn công hôm 9/9. Ảnh: Reuters.
‘Cam kết an ninh của Mỹ không còn giá trị như trước’

Cuộc tấn công của Israel vào Qatar diễn ra bất chấp việc quốc gia vùng Vịnh này là nơi đặt căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông, và điều đó càng củng cố những quan ngại về việc liệu Washington có còn là một đồng minh an ninh đáng tin cậy hay không.

Qatar cũng là nơi đã dẫn đầu các cuộc đàm phán để đảm bảo một thỏa thuận ngừng bắn và thả những người Israel bị giam giữ khỏi Gaza.

"Chúng tôi đã thấy Israel tùy ý bắn phá các khu vực đông đúc, khu dân cư và thủ đô khắp Trung Đông" - Mairav ​​Zonszein, Chuyên gia Phân tích Israel Cấp cao của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, phát biểu với Al Jazeera. "Và họ vẫn tiếp tục làm như vậy, và sẽ tiếp tục làm như vậy, (nếu không có ai) có hành động nghiêm túc để ngăn chặn".

Nhà Trắng đã chỉ trích các cuộc tấn công của Israel vào đồng minh Qatar. Tuy nhiên, Mỹ vẫn không lên án Israel về vụ tấn công.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông lấy làm tiếc về địa điểm xảy ra cuộc tấn công. Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cho biết ông Trump "không nghĩ điều này phục vụ lợi ích của Israel hay lợi ích của Mỹ, vì vậy ông không hài lòng về điều đó".

Nhưng trong một tuyên bố, Nhà Trắng cho biết họ tin rằng việc tiêu diệt Hamas, mục tiêu của cuộc tấn công, là một mục tiêu xứng đáng.

Vụ tấn công khiến nhiều người bất ngờ vì nó vượt xa những gì mà nhà phân tích quốc phòng người Palestine Hamze Attar gọi là "hoạt động truyền thống của Mossad )tình báo Israel)", chẳng hạn như ám sát bằng bom xe, chất độc, hoặc tấn công bằng súng hoặc bắn tỉa. “Tôi không nghĩ… người Qatar mong đợi Israel sẽ ném bom Doha” - ông nói.

Cinzia Bianco, nghiên cứu viên thỉnh giảng tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, nói với Al Jazeera rằng những vụ tấn công trước đây của Israel trong khu vực đã cho thấy Qatar không hề nằm ngoài tầm ngắm.

“Nhưng rõ ràng không ai lường trước một cuộc tấn công trực diện, với sự thách thức và liều lĩnh mất kiểm soát đến mức ấy, điều đó khiến tất cả mọi người đều bất ngờ” - bà nói.

Bianco nhấn mạnh rằng các quốc gia trong khu vực cần đoàn kết để đối phó với Israel.

“Việc đặt căn cứ và lực lượng Mỹ từng là một hình thức răn đe hiệu quả, nhưng giờ điều đó đã tan biến” - bà nhận định. “Phản ứng của GCC (Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh) có thể là sự thừa nhận rằng các cam kết an ninh của Mỹ không còn giá trị như người ta từng tin tưởng lâu nay.”

“Không ai thực sự an toàn, và chẳng điều gì thực sự bị loại trừ” - Bianco nói thêm. “Tất nhiên, điều này cũng tác động đến Saudi Arabia, UAE, và nhiều nước khác.”

Tại sao Qatar lại đặt văn phòng chính trị của Hamas?

Sự phẫn nộ trước vụ tấn công của Israel vào Qatar không chỉ xuất phát từ việc quốc gia vùng Vịnh này là đồng minh thân cận của Mỹ, mà còn vì họ đã cho Hamas đặt văn phòng chính trị tại đây theo đề nghị của Washington.

Hamas lần đầu mở văn phòng tại Qatar năm 2012, sau khi các lãnh đạo của nhóm này - trong đó có Khaled Meshaal - rời Syria một năm sau khi nội chiến nổ ra.

Trong một bài viết trên Wall Street Journal năm 2023, Đại sứ Qatar tại Mỹ Meshal bin Hamad Al Thani cho biết Washington mong muốn sự hiện diện của văn phòng này “để thiết lập kênh liên lạc gián tiếp với Hamas”.

Ông giải thích rằng văn phòng Hamas “thường xuyên được sử dụng trong các nỗ lực hòa giải, góp phần hạ nhiệt xung đột ở Israel và các vùng lãnh thổ Palestine”.

“Việc có văn phòng Hamas không đồng nghĩa với sự ủng hộ, mà đúng hơn là thiết lập một kênh liên lạc gián tiếp quan trọng,” Sheikh Meshal nhấn mạnh.

VietBF@ sưu tập