Tổng thống Trump-Putin có cơ hội vàng để chấm dứt chiến tranh Ukraine, cứu thế giới khỏi ác mộng hạt nhân
 

Chiến tranh Ukraine rõ ràng là một thảm kịch về an ninh khu vực và nhân đạo. Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska là cơ hội vàng để chấm dứt nó. Ngoài ra, trong vấn đề vũ khí hạt nhân, Washington và Moscow hoàn toàn có thể cùng hưởng lợi nếu hợp tác với nhau, theo The Nation.

Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin diễn ra tại Alaska hôm 15/8 mở ra cơ hội để Nga và phương Tây đàm phán tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine. Dù sẽ không có giải pháp hoàn hảo — để đạt được một nền hòa bình công bằng, mỗi bên sẽ phải chấp nhận rời bàn đàm phán với cảm giác không thỏa mãn — nhưng mục tiêu cấp bách hơn là chấm dứt đổ máu phải được đặt lên trên những lập trường cứng rắn, cực đoan về “lợi ích cốt lõi” của Nga hay Mỹ, Tạp chí The Nation có trụ sở ở New York viết.

Theo Tạp chí Mỹ, tuy tuyên bố mong muốn hòa bình, song chính quyền Trump lại đang theo đuổi một đường lối ngoại giao khiêu khích và tự chuốc lấy thất bại. Chỉ tuần trước, Washington áp đặt “các lệnh trừng phạt thứ cấp” dưới hình thức thuế quan 25% đối với hàng xuất khẩu của Ấn Độ nhằm buộc New Delhi ngừng nhập khẩu dầu từ Nga. Để sang một bên việc các lệnh trừng phạt đã nhiều lần chứng minh là vô hiệu trong việc thay đổi hành vi của quốc gia khác, liệu Tổng thống có thực sự tin chắc rằng tiếp tục con đường ngoại giao dựa trên trừng phạt và đe dọa sẽ mang lại một hiện trạng tốt hơn?

Bất chấp khoảng cách lớn hiện nay giữa Washington và Moscow trong hầu hết các vấn đề an ninh toàn cầu, cả hai vẫn có cơ hội quý giá để cùng xử lý những thách thức chỉ có thể giải quyết thông qua hợp tác — trước hết là vấn đề phổ biến vũ khí hạt nhân và kiểm soát vũ khí.

Hệ thống không phổ biến và kiểm soát vũ khí hạt nhân được xây dựng công phu trong thế kỷ 20 đã và đang bị phá hoại có chủ ý, làm tăng nguy cơ vũ khí hạt nhân bị sử dụng trở lại. Quyết định của Tổng thống George W. Bush rút Mỹ khỏi Hiệp ước Chống tên lửa đạn đạo (ABM) năm 2002 đã làm suy yếu quan hệ ngoại giao Mỹ - Nga và mở đường cho một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Sai lầm này bị khoét sâu hơn khi chính quyền Trump đầu tiên rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) và Hiệp ước Bầu trời mở (Open Skies). Về phía Nga, cuộc chiến ở Ukraine, việc rút khỏi Hiệp ước Lực lượng Vũ trang Thông thường ở châu Âu năm 2023, cùng những lời đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân tại Ukraine, đã góp phần phá vỡ hiện trạng hạt nhân và làm gia tăng nguy cơ những loại vũ khí khủng khiếp này được sử dụng lại.

Dẫu vậy, vẫn còn rất nhiều thứ để mất và không còn thời gian để lãng phí. Hiệp ước New START ký năm 2010, giới hạn số đầu đạn hạt nhân chiến lược mà mỗi bên được triển khai, sẽ hết hạn vào tháng 2/2026. Theo Tạp chí Mỹ, Tổng thống Trump đặt việc gia hạn hiệp ước này thành ưu tiên hàng đầu trong hội nghị thượng đỉnh với nhà lãnh đạo Nga tại Alaska.

Chiến tranh Ukraine là một thảm kịch nhân đạo và an ninh khu vực. Và về vấn đề hạt nhân, Washington và Moscow đều có lợi nếu hợp tác. Việc đồng ý gia hạn New START sẽ là một bước đi đôi bên cùng thắng, có thể giúp thế giới tránh khỏi một cuộc xung đột hủy diệt hơn giữa Nga và phương Tây, đồng thời cứu vãn mối quan hệ mà cả hai bên đều rất cần.

Liệu hội nghị Alaska giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin có thể định hình lại cục diện chiến tranh Ukraine, kiểm soát vũ khí và quan hệ Mỹ - Nga? Đây là câu hỏi cả thế giới đang chờ lời đáp.

VietBF@ sưu tập