Những điều rất đặc biệt về xá lợi Đức Phật đang được chiêm bái tại chùa Thanh Tâm
 

Xá lợi Đức Phật đang đặt tại chùa Thanh Tâm (huyện Bình Chánh, TP.HCM) để người dân chiêm bái. Đây là bảo vật của Ấn Độ, hiếm khi được đưa ra nước ngoài.

Phật tử xúc động khi lần đầu được chiêm bái Xá lợi Đức Phật, Quốc bảo của Ấn Độ
Người dân chiêm bái Xá lợi Đức Phật không được quay phim, chụp ảnh
Xá lợi Đức Phật - quốc bảo của Ấn Độ đang đặt tại chùa Thanh Tâm (huyện Bình Chánh, TP.HCM) để người dân chiêm bái đến ngày 8/5. Sau đó, xá lợi sẽ được rước đến các địa điểm khác gồm Khu du lịch quốc gia Núi Bà Đen (9-12/5), chùa Quán Sứ - trụ sở Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội (14-16/5), chùa Tam Chúc, tỉnh Hà Nam (17-21/5).


Cận cảnh xá lợi Đức Phật được đưa sang Việt Nam dịp lễ Vesak 2025. Ảnh: G.H
Theo thông tin từ Giáo hội Phật giáo Việt Nam, xá lợi Đức Phật được lưu giữ tôn kính tại Viện Bảo tàng Quốc gia Ấn Độ, Viện Bảo tàng Patna và Viện Bảo tàng khảo cổ Sarnath. Xá lợi được Chính phủ Ấn Độ xem là “Bảo vật Quốc gia”. Việc công nhận này dựa trên những giá trị khảo cổ học, lịch sử và tôn giáo đặc biệt quý giá của xá lợi Đức Phật, vốn là minh chứng thiêng liêng cho cuộc đời và giáo pháp của Ngài.

Xá lợi Đức Phật do kỹ sư, chủ đất người Anh William Claxton Peppe (1852 - 1937) khai quật. Ngày 18/1/1898, kỹ sư William Claxton Peppe đã phát hiện tráp đá đựng xá lợi Đức Phật bên trong ngôi tháp gạch đỏ (Piprahwa Stupa). Hộp đá chứa xá lợi được khắc bằng chữ Brahmi, có ghi rõ “xá lợi của Đức Phật” - một trong những bằng chứng khảo cổ học sớm nhất và xác thực nhất xác nhận sự thờ phụng xá lợi Đức Phật.

Xá lợi Đức Phật được khai quật tại Bảo tháp ở Piprahwa thuộc khu đất Birdpur Estate, làng Piprahwa, thuộc huyện Siddharthnagar, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ - gần khu vực được xác định là Kapilavastu cổ đại. Bảo tháp Piprahwa là nơi lưu giữ xá lợi thật của Đức Phật Thích Ca. Đặc biệt là 1/8 phần xá lợi được trao cho nước Thích Ca (Sakya) sau lễ hỏa thiêu Đức Phật được nêu trong Kinh Đại bát niết bàn.

Về kích thước và cấu trúc của tháp Piprahwa, trong giai đoạn đầu, tháp có dạng một gò đất hình tròn với đường kính khoảng 18,9m và chiều cao khoảng 3,7m. Dưới thời đại đế A - Dục, tháp được mở rộng với việc sử dụng gạch nung chất lượng cao, tháp được xây lớn hơn, có đường kính khoảng 35,4m và chiều cao 6,7m.


Xá lợi Đức Phật tại Viện bảo tàng quốc gia Ấn Độ. Ảnh: GHPGVN
Theo quy định của Chính phủ Ấn Độ, xá lợi chỉ được phép xuất ngoại khi có thỏa thuận ngoại giao đặc biệt, tương đương chuyến công du của nguyên thủ quốc gia.

Năm 2015, Sri Lanka tổ chức tôn trí và chiêm bái xá lợi Phật nhân dịp kỷ niệm 2.600 năm Đức Phật thành đạo, thu hút hàng triệu Phật tử đến chiêm bái tại Colombo và các địa điểm lớn trên quốc đảo này.

Năm 2022, Mông Cổ cũng tổ chức tôn trí và chiêm bái tại Thủ đô Ulaanbaatar từ ngày 14-21/6/2022 do Chính phủ Ấn Độ phối hợp với Chính phủ Mông Cổ và Trung tâm Phật giáo Gandan - Tu viện Phật giáo lớn nhất tại Mông Cổ đông tổ chức. Sự kiện thu hút hơn 200.000 lượt chiêm bái, được Chính phủ Mông Cổ đón nhận trọng thể như hoạt động Phật giáo quốc gia.

Năm ngoái (2024), Bộ Văn hóa Thái Lan phối hợp với Chính phủ Ấn Độ thỉnh rước xá lợi Đức Phật từ Viện Bảo tàng Quốc gia Ấn Độ đến Thái Lan (22/2-19/3/2024) để người dân chiêm bái. Theo công bố của Bộ Văn hóa Thái Lan, sự kiện này thu hút hơn 5,6 triệu lượt người đến đảnh lễ trong suốt gần 26 ngày tôn trí.

Từ cuối tháng 12/2024, Chính phủ Việt Nam đã gửi công hàm chính thức và sau quá trình trao đổi, phía Ấn Độ đã đồng thuận đưa xá lợi sang Việt Nam phục vụ Đại lễ Vesak 2025. Để bảo đảm an toàn tuyệt đối cho xá lợi, đoàn công tác Ấn Độ gồm đại diện Bộ Văn hóa, chuyên gia khảo cổ, và cán bộ Bảo tàng Quốc gia đã đến Việt Nam trước nhiều ngày để kiểm tra các yếu tố môi trường, an ninh, điều kiện bảo quản.

Ngày 2/5/2025, xá lợi Đức Phật từ Ấn Độ được phái đoàn Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam cung thỉnh bằng chuyên cơ KC3802 của Không quân Ấn Độ đến Sân bay Tân Sơn Nhất. Khoảng 10h sáng cùng ngày, xá lợi Đức Phật được cung rước lên Chánh điện Học viện Phật giáo Việt Nam, rồi an vị tại chùa Thanh Tâm.

VietBF@ sưu tập