Tàu khựa sẽ kết giao với Taliban, vì Afghanistan là mỏ đất hiếm trữ lượng siêu khủng
 

Đây là lời của chuyên gia Shamaila Khan. Giám đốc mảng Nợ ở các thị trường mới nổi thuộc quỹ đầu tư AllianceBernstein chia sẻ. Giữa cuộc đua tự chủ công nghệ, tự chủ ngành chip bán dẫn, thì bỗng nhiên nguồn cung cấp đất hiếm của Afghanistan, với trữ lượng có thể đạt giá trị từ một đến ba nghìn tỷ USD theo tỷ giá vào năm 2020 đã trở thành mục tiêu béo bở trong chiến lược của Trung Quốc.



Trữ lượng đất hiếm này hấp dẫn tới mức, Trung Quốc thậm chí còn có thể chấp nhận kết giao với chính quyền Taliban để đổi lấy quyền được khai thác đất hiếm ở Afghanistan.

Con số từ 1 đến 3 nghìn tỷ USD kể trên là ước tính của một báo cáo đăng tải vào năm 2020 trên tờ tạp chí The Diplomat, dẫn lời Ahmad Shah Katawazai, một nhà ngoại giao làm việc tại đại sứ quán Afghanistan tại Washington, Mỹ. Còn một báo cáo khác của trang tin The Hill thì đưa ra con số giá trị mỏ đất hiếm của đất nước Trung Á này ở mức khoảng 3 nghìn tỷ USD.



Cô Shamaila Khan cho rằng: “Cần những sáng kiến quốc tế để đảm bảo rằng bất kỳ quốc gia nào khai thác khoáng sản giúp cho Taliban đều phải tuân thủ nghiêm ngặt những yêu cầu về nhân đạo.” Chỉ vài giờ sau khi Taliban chiếm được thủ đô Kabul, người phát ngôn bộ ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng nói rằng Bắc Kinh sẵn sàng “hợp tác thân thiện với Afghanistan.”

Như đã nói, các chuyên gia đã nhanh chóng nhìn nhận ra bản chất của nước cờ trái ngược với rất nhiều quốc gia khác của Trung Quốc, khi trữ lượng những loại đất hiếm như lanthanum, cerium, neodymium, hay những mỏ kim loại dồi dào từ nhôm, vàng, bạc, kẽm, thủy ngân, lithium…

Tạm thời bỏ qua chiến lược kích thích kinh tế theo kiểu cho vay nặng lãi gọi là “Vành đai và con đường” (Trung Quốc đầu tư mạnh tay cho các nước châu Phi và Trung Đông để xây dựng các cơ sở hạ tầng, sau đó chiếm dụng cơ sở hạ tầng ấy khi các nước không còn khả năng trả nợ, từ đó tạo ra một hệ thống khu vực kinh tế Á Âu do Trung Quốc chi phối), thì nguồn đất hiếm mà cường quốc công nghệ nào cũng thèm muốn ở Afghanistan rõ ràng là một mục tiêu kinh tế quá rõ ràng đối với chiến lược ngoại giao của Trung Quốc.

Có vẻ như Trung Quốc đã nhòm ngó trữ lượng đất hiếm ở Afghanistan từ một thời gian trước đó. Cuối tháng 7 vừa rồi, trước cả khi quân Taliban chiếm được Kandahar, Kabul hay toàn bộ đất nước Afghanistan, Vương Nghị, bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc đã có cuộc gặp với phái đoàn Taliban tại Thiên Tân, dẫn đầu là Mullah Abdul Ghani Baradar, người đứng đầu ủy ban chính trị của Taliban.

Những ngày gần đây, báo chí Trung Quốc liên tục đăng tải thông tin nói rằng nước này có thể “tiếp tục đóng góp vào quá trình tái thiết và phát triển hậu chiến tranh, đẩy mạnh những dự án thuộc chương trình Vành đai và con đường.”

Nhưng hãy nói nốt về đất hiếm. Hiện tại Trung Quốc đang là ông vua của ngành khai thác những nguyên tố quan trọng của quá trình sản xuất thiết bị công nghệ. Trung Quốc sở hữu khoảng 35% tổng trữ lượng đất hiếm toàn cầu trên lãnh thổ của họ, và hàng năm sản xuất được 70% tổng lượng đất hiếm phục vụ sản xuất. Còn trong khi đó, nước Mỹ chỉ có trữ lượng 1.4 triệu tấn đất hiếm (so với 44 triệu tấn ở Trung Quốc), và họ cũng từng bị Trung Quốc đe dọa cắt nguồn cung đất hiếm hồi năm 2019 khi cuộc chiến tranh thương mại nổ ra.

Theo khảo sát địa chất của Mỹ, cường quốc này về cơ bản là phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nguồn cung đất hiếm của Trung Quốc, khi trong năm 2019, họ nhập khẩu 80% lượng đất hiếm từ phía Trung Quốc.