Nga, Mỹ "đối nhau chan chát" trước giờ G
 

Trang sử sẽ mang dấu ấn đặc biệt nếu như cuộc gặp trực tiếp lần đầu tiên giữa hai Tổng thống J. Biden và V. Putin đem lại những thỏa thuận quan trọng. Nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden vào ngày 9/6 ,đã bắt đầu chuyến công du sang Châu Âu tham dự loạt hội nghị với các đồng minh - nhóm G7 tại Anh, khối NATO và Liên minh Châu Âu tại Bỉ, sau khi ông J. Biden sẽ đến Geneva gặp ông Putin vào ngày 16/6.

Kỳ vọng gì ở "thành phố hòa bình"?

Thành phố bên hồ Geneva xinh đẹp vốn nổi tiếng là "thành phố đối thoại", "thành phố hòa bình" thêm một lần nữa được ghi vào lịch sử khi trở thành địa điểm đăng cai hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga.

Trang sử sẽ mang dấu ấn đặc biệt nếu như cuộc gặp trực tiếp lần đầu tiên giữa hai Tổng thống J. Biden và V. Putin đem lại những thỏa thuận quan trọng.

Nhưng đáng chú ý là cả Mỹ và Nga đều không đặt nhiều kỳ vọng vào sự kiện này. Bởi quan hệ giữa hai nước đã quá căng thẳng suốt nhiều năm nay, nên một cuộc gặp "mở hàng" của hai nhà lãnh đạo khó mà tạo được đột phá.

Trợ lý đối ngoại của Tổng thống Nga Yuri Ushakov ngày 8/6 đánh giá quan hệ Nga – Mỹ "hiện ở mức thấp nhất kể từ thời Chiến tranh lạnh", trong khi người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng cuộc họp thượng đỉnh Biden-Putin đúng là "quan trọng" nhưng chưa thể nói đến việc "khởi động lại" quan hệ với Mỹ.

Trong khi đó, Cố vấn An ninh quốc gia của Tổng thống Mỹ Jake Sullivan hôm 7/6 nói Mỹ không hy vọng cuộc gặp thượng đỉnh sẽ có "những kết quả đáng kể" mặc dù thời điểm tiến hành là "thích hợp".

Mới nhất, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov ngày 9/6 tuyên bố Nga không có "những mong đợi quá cao", không "ảo tưởng" về cuộc gặp. Ngay cả một hình thức xác nhận kết quả thường thấy là bản Tuyên bố chung cũng ít có cơ hội đạt được.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga S. Ryabkov mới đây cho rằng "còn sớm" để nói về khả năng ra được Tuyên bố chung giữa Tổng thống V. Putin và J. Biden sau cuộc gặp ngày 16/6.

Chương trình nghị sự "mở"

Cho đến ngày 9/6 Mỹ và Nga vẫn chưa thống nhất khuôn khổ chương trình nghị sự cuộc gặp thượng đỉnh Biden-Putin.

Tổng thống J. Biden và các quan chức Mỹ nhiều lần phát biểu chung chung, nói rằng Mỹ muốn có "quan hệ ổn định và tiên liệu được" với Nga, đồng thời cũng không quên nhấn mạnh áp lực là Washington sẽ phối hợp với các đồng minh thành "một mặt trận thống nhất để đáp lại những thách thức đối với an ninh Châu Âu từ phía Nga, kiên quyết bảo vệ các giá trị dân chủ".

Về phần mình, Tổng thống V. Putin trong bài phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Saint Petersburg ngày 4/6 cho rằng mối bất hòa lớn nhất giữa Mỹ và Nga là "Mỹ muốn kiềm chế sự phát triển của chúng tôi và công khai nói về điều đó".

Phía Mỹ đã nêu ra một loạt chủ đề để thảo luận tại cuộc gặp thượng đỉnh, như các cuộc tấn công mạng, can thiệp vào bầu cử Mỹ, nhân quyền, vấn đề Ukraine, ổn định chiến lược, kiểm soát vũ khí, phòng chống đại dịch Covid-19… Về phía Nga, Điện Kremlin tuyên bố, hai Tổng thống sẽ "thảo luận thực trạng và triển vọng tiếp tục phát triển quan hệ Nga - Mỹ, vấn đề ổn định chiến lược, các vấn đề thời sự quốc tế, trong đó có việc phối hợp hành động phòng chống covid-19 và giải quyết các cuộc xung đột khu vực".

Moskva nhấn mạnh, cuộc họp thượng đỉnh Biden-Putin "không có chủ đề cấm", nhưng chủ trương thảo luận "những vấn đề xác thực, có sự việc cụ thể".

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov ngày 31/5 khẳng định Nga "sẵn sàng thảo luận tất cả mọi vấn đề mà phía Mỹ nêu ra, kể cả vấn đề nhân quyền, nhưng nhất thiết phải dựa trên luật pháp quốc tế". Ông nhấn mạnh "Nga không chấp nhận khái niệm trật tự thế giới dựa trên luật lệ do các nước Phương Tây, đứng đầu là Mỹ, đưa ra".

Theo các nhà quan sát, hai nhà lãnh đạo Mỹ, Nga đều cho thấy sẽ thẳng thắn, cởi mở và "có nhiều chuyện để nói".

Tờ Tribune de Geneve dự đoán: "Cuộc gặp thượng đỉnh sẽ kéo dài. Mặc dù cả người Nga và người Mỹ đều khẳng định sẽ không có những kết quả ấn tượng, nhưng sự có mặt của đông đảo cố vấn chứng tỏ hai nhà lãnh đạo để ngỏ cánh cửa cho những cuộc thảo luận sâu rộng".

Với Tổng thống Mỹ Joe Biden, đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi trở thành ông chủ Nhà Trắng. Còn với Tổng thống Nga V. Putin, đây là lần đầu ông đi nước ngoài kể từ sau chuyến thăm Israel và Palestine tháng 1/2020.

Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nga gần đây nhất là cuộc gặp giữa Tổng thống V. Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Helsinki, Phần Lan, tháng 7/2018.

"Đội hình ra sân" của hai bên cũng chưa được công bố. Sẽ có một lực lượng hùng hậu quan chức, nhân viên tháp tùng hai Tổng thống đến Geneva, nhưng những nhân vật nào có thể tham gia trực tiếp cuộc họp thượng đỉnh vẫn đang được thảo luận.

Sau khi Mỹ tuyên bố Ngoại trưởng Antony Blinken sẽ tham gia cuộc gặp thượng đỉnh, ngày 8/6 Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov cho biết "Bộ trưởng S. Lavrov cũng có thể có mặt".

Ông S. Ryabkov cũng nói rằng, Đại sứ Mỹ tại Nga John Sullivan và Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov có thể sẽ tham gia, nhưng "vấn đề thành phần đại biểu cũng như chương trình nghị sự và địa điểm cụ thể tiến hành cuộc gặp vẫn đang được xem xét".

Theo dấu tích lịch sử

Không chỉ hai nước Nga, Mỹ đang ráo riết chuẩn bị cho cuộc gặp mà chính quyền thành phố Geneva cũng thực hiện rất nhiều biện pháp nhằm bảo đảm an ninh, an toàn cho cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Nga và tạo điều kiện cho truyền thông báo chí hoạt động thuận lợi, hiệu quả.

Hai công viên tọa lạc gần nhau bên hồ Geneva, Parc La Grange và Parc des Eaux-Vives đã tạm đóng cửa từ ngày 8 đến 18/6, vì những tòa biệt thự sang trọng của Thế kỷ 18 ở đây có thể sẽ được sử dụng để tiến hành cuộc gặp Biden – Putin. Các tuyến xe bus, xe điện đi qua khu vực này cũng đã thay đổi lộ trình, mà theo báo chí Thụy Sĩ là do sắp diễn ra "sự kiện lớn".
Tuy nhiên, địa điểm cụ thể để Tổng thống J. Biden và V. Putin tiến hành đàm phán và sau đó gặp gỡ báo chí vẫn đang được giữ bí mật. Theo tờ Tribune de Geneve , rất có thể hai Tổng thống Nga, Mỹ sẽ họp tại khách sạn InterContinental là nơi Tổng thống Mỹ Ronald Reagan và nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachov lần đầu tiên gặp nhau năm 1985, một cuộc gặp lịch sử đã mở đường cho hòa dịu Xô – Mỹ, dần đưa đến việc kết thúc "Chiến tranh lạnh".

Tờ Le Temps cho rằng, thế trội của khách sạn InterContinental, cùng với "dấu ấn lịch sử", là tọa lạc ở gần trụ sở nhiều tổ chức quốc tế tại Geneva, trong đó có trụ sở Châu Âu của Liên hợp quốc, đồng thời cũng không xa sân bay quốc tế Geneva và Đại sứ quán Mỹ, Nga.

InterContinental có 16 phòng đầy đủ trang thiết bị để tổ chức những sự kiện quan trọng với tổng diện tích trên 2.000 m2, trong đó có phòng Grand Ballroom với sức chứa 850 khách. Khách sạn này xây dựng năm 1964, ngoài cuộc gặp Reagan – Gorbachov năm 1985, đây còn là nơi gặp gỡ giữa Bộ trưởng Ngoại giao Liên Xô Andrei Gromyko và Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger (1973), giữa Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton (2009).

Nửa tháng trước cuộc gặp, nhiều khách sạn tại Geneva, kể cả 3 khách sạn 5 sao là InterContinental, President Wilson và Beau-Rivage, đã "cháy" phòng. Không chỉ đại diện chính giới, doanh nghiệp, lực lượng an ninh của Mỹ và Nga sẽ "đổ bộ" xuống Geneva mà một đội quân đông đảo nhiều binh chủng truyền thông, báo chí cũng đã "xí chỗ" ở thành phố này.

Nhà chức trách Thụy Sĩ đã đề ra nhiều quy định đối với báo chí trong dịp hội nghị thượng đỉnh Biden-Putin, chủ yếu nhằm bảo đảm phòng chống Covid-19 và an ninh, nhưng tạo điều kiện tốt nhất cho truyền thông, báo chí hoạt động hiệu quả.