Nghệ sĩ cải lương Phượng Mai ở Mỹ về VN biểu diễn trên sân khấu cải lương tuồng cổ. Chị từng theo chồng sang Đức rồi giờ là định cư bên Mỹ. Cùng vietbf.com khám phá thêm.
(NLĐO)-Kư ức về sân khấu và t́nh cảm khán giả trong nước chính là động lực để NS Phượng Mai yêu nghề cho đến ngày hôm nay
NS Phượng Mai
“Phụ nữ tuổi về chiều dễ tăng cân ngoài mong muốn, nhưng với nghệ sĩ diễn tuồng cổ như thế hệ của tôi, th́ đóng vai đào vơ đ̣i hỏi tập luyện hăng hái cho dáng vóc cân đối. Việc chạy gối, đi xuyến, múa thương, múa giáo cũng là cách để vận động thể h́nh. 62 cân không để vượt quá con số này, là một nghị lực đối với tôi” – NS Phượng Mai tâm sự.
Thật ra đối với các nghệ sĩ xa quê, nghệ sĩ Phượng Mai là một trong những nghệ sĩ hải ngoại bền bỉ với nghề. Lúc nào chị cũng nhận học tṛ để truyền đạt kinh nghiệm. Nghệ sĩ Bích Thảo là học tṛ của chị đă nỗ lực cùng thầy diễn tṛn vai Trưng Nhị, bên cạnh thầy ḿnh – Trưng Trắc trong vở "Trưng Nữ Vương", được khán giả kiều bào yêu mến.
Kư ức về sân khấu và t́nh cảm khán giả trong nước chính là động lực để NS Phượng Mai yêu nghề cho đến ngày hôm nay: “Nhớ da diết ánh đèn sân khấu và thèm được diễn lại những vở tuồng ca ngợi lịch sử dân tộc” – chị tâm sự.
NS Phượng Mai
NS Phượng Mai vẫn c̣n lưu giữ những h́nh ảnh đẹp về quê hương, thiên nhiên và con người Việt Nam. Bằng chứng trong ngôi nhà chị ở tại miền nam California – Mỹ, vẫn treo đầy h́nh ảnh quê hương, với cánh diều, vườn hoa, những đàn bướm lượn. Chị theo chồng sang Tây Đức định cư năm 1979. Tưởng từ lúc đó chị đă "sang ngang" với một nghề mưu sinh trên đất khách. Nhưng, niềm đam mê sân khấu đă không bỏ chị ra đi, nó đă kéo chị đứng dậy, bước đến gần hơn với sân khấu. Ban đầu chị chuyển sang hát tân nhạc, chọn ḍng nhạc mang âm hưởng dân ca để c̣n gắn bó phần nào với cải lương. Rồi thỉnh thoảng chị “bay sô” đến những vùng có đông người Việt định cư và đứng ra tổ chức những sô cải lương tuồng cổ. Mô h́nh đó một thời đă gặt hái hiệu quả, khi chị và một số nghệ sĩ đă dàn dựng những trích đoạn đề cao tinh thần trung, nghĩa, tiết, lễ và rất được kiều bào hưởng ứng.
Rồi từ khi thị trường vidéo cải lương trong nước nở rộ, người trong giới thấy Phượng Mai là người đầu tiên về nước xin phép Bộ VH-TT cho tái dựng những tác phẩm cải lương tuồng cổ mang tính kinh điển. Để qua những sản phẩm đó chị đă góp phần giới thiệu với khán giả nước ngoài bộ môn tuồng cổ mang nét đặc trưng riêng của Việt Nam. Trong nhiều chuyến về nước gần đây, chị đă dựng các vở: "Vụ án Hồng Phi", "Nỗi oan hoàng hậu", "Thập nhị quả phụ chinh tây", "Áo người Trinh nữ"...và đặc biệt là chương tŕnh vidéo kỷ niệm 45 năm gắn bó với thế giới màn nhung của chị, do Hăng phim Cần Thơ sản xuất.
NS Phượng Mai và diễn viên hài Trường Giang
Chưa hết, Phượng Mai c̣n xung phong tham gia biểu diễn gây quỹ từ thiện ủng hộ trẻ em nghèo hiếu học do Hội chữ thập đỏ TPHCM tổ chức tại Nhà hát Bến Thành và rạp Thủ Đô.
Có thể nói, đối với khán giả yêu sân khấu cải lương tuồng cổ, ai cũng biết Phượng Mai c̣n có biệt danh Tiểu Lăng Ba. Chị kể trong ḍng tự sự: “Ngày xưa, khi lên 9, lên 10. Tôi đă sớm bộc lộ niềm say mê sân khấu. Khi lớn thêm vài tuổi, tôi được bà ngoại là nghệ sĩ Cao Long Ngà cho theo bang Hoa thế hệ. Bà ngoại nhận thấy tôi nhanh chóng chứng tỏ khả năng đóng những vai đào vơ và nhất là những vai giả trai, nên bà đă d́u dắt và tạo cơ hội để tôi kế nghiệp. Năm 1997, khi về nước tham dự chương tŕnh sân khấu cứu trợ đồng bào các tỉnh miền Nam bị cơn băo số 5 hoành hành, tôi đă diễn vai Đào Tam Xuân và Lưu Kim Đính. Cho đến hôm nay, những điệu bộ và đường nét biểu diễn mà tôi đă học từ bà ngoại tôi, dường như vẫn nhớ như in trong trí" - chị kể.
Hiệu quả sáng tạo bền bỉ một phần là nhờ vào quá tŕnh rèn luyện của bà ngoại chị dành cho cô cháu gái. Bây giờ chị xa bà, tôi mới thấy đáng quư khoảng thời gian được học nghề ấy. Mỗi lần về Việt Nam là chị về thăm lại khu nhà xưa, vẫn luôn nghĩ bà ngoại ḿnh c̣n sống trong mái ấm của con cháu. "T́nh thương của ngoại và của má đă giúp tôi ư thức rơ hơn tấm ḷng hy sinh v́ các con. Bây giờ đi đâu xa là tôi nhớ da diết các con ḿnh. Hai người con của tôi tuy đă lớn, nhưng lúc nào cũng muốn ở bên cạnh mẹ. Năm ngoái, tôi có đưa hai con về thăm quê hương, cả hai đă hiểu hơn về quê hương.
Tuy lớn lên trên đất khách nhưng tâm hồn của các con tôi lúc nào cũng nhớ về quê nhà. Thảo Sương đă theo nghề hát của tôi trở thành ca sĩ, c̣n cậu út sau khi tốt nghiệp đại học môn tin học, đă đi làm. Tôi rất hạnh phúc v́ các con của ḿnh biết quư trọng đạo đức và nhân nghĩa của người Việt Nam, nhất là yêu nghệ thuật dân tộc. Tôi luôn dạy các con phải biết giữ ǵn những nét đẹp truyền thống của sân khấu và cội nguồn luôn là nơi lưu giữ tiếng thơm cho nghề. Tuy ở cách xa một đại dương nhưng tâm hồn của người Việt ở hải ngoại đều hướng về quê hương. Riêng với giới nghệ sĩ th́ đó là đất mẹ thiêng liêng, nơi mang lại nguồn sáng tạo vô biên cho nghề hát” - chị nói.
NS Phượng Mai và Bích Thảo trong vở Trưng nữ vương
NS Phượng Mai không quên xuất hát tại rạp Quốc Thanh năm 1978, lúc Sở VH-TT đă chọn chị đóng vai Thái hậu Dương Vân Nga phục vụ nghệ sĩ 24 đoàn nghệ thuật các tỉnh về TP tham dự đại hội sân khấu. Phong cách diễn xuất của chị thời đó có nét diễn rất giống cố nghệ sĩ Thanh Nga, nhưng trong sáng tạo, nhất là trong cách ca chị đă gieo vào ḷng người xem và bạn bè đồng nghiệp dấu ấn tinh tế về một Dương Vân Nga mang nặng trên vai nặng nước t́nh nhà. Chị tâm sự:“Hồi xưa tôi rất thích cách diễn xuất chân phương của chị ba Thanh Nga. Mỗi tối, chị Nga thường đem những kinh nghiệm ca diễn để trao đổi với tôi. Một lần tôi vào hậu trường lúc chị Nga đang diễn vở Thái hậu Dương Vân Nga, chị kêu vào đến gần và tặng một đôi nheo mắt, đó là vật kỷ niệm vô giá đối với tôi. Đó là cái t́nh chân thật của chị ba Thanh Nga v́ người nghệ sĩ khi thác đi th́ để lại tiếng thơm cho đời, danh tiếng đó được các thế hệ lưu truyền sẽ tạo thành tiếng thơm chung cho nghề”.
Bài và ảnh: Thanh Hiệp