Du học sinh chính là di cư tiếp theo của VN sang Mỹ?

[Hanna]

VN di cư sang Mỹ từ những năm chế độ cũ sụp đổ, rồi sau đó nhiều lần vượt biên, và giờ chúng ta lại có thể đón chào làn sóng di cư mới của người Việt?Lần này chính là những du học sinh có khả năng ở lại?Cùng vietbf.com khám phá thêm.


Du học sinh tại Pháp. Ảnh: minh họa

Sau hơn hai thập kỷ "thuyền nhân" Việt Nam, một cuộc di cư mới lại bắt đầu. Ngày càng có nhiều sinh viên Việt Nam theo đuổi bằng cấp nước ngoài, những người di cư này – đã nhìn thấy giá trị cao của nền giáo dục Mỹ, Anh và Úc. Và hơn nữa, họ bị thu hút bởi lương cao phù hợp với năng lực bỏ ra. Một nhận định của tác giả Kris Hartley, vốn là giảng viên thỉnh giảng về Kinh tế tại Đại học Quốc gia Tp.

Hồ Chí Minh trên The Guardian đã cho thấy một góc nhìn giữa tăng trưởng kinh tế và giáo dục đại học. Cuộc di cư này dẫn đến hai yếu tố: giá trị của ngành công nghiệp trong nước sẽ gia tăng nhờ vào chất lượng lao động và các trường đại học Việt Nam sẽ có động lực cải thiện năng lực đào tạo. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, số lượng sinh viên Việt Nam du học tại Hoa Kỳ tăng gấp bảy lần trong giai đoạn 2000 - 2014 (từ 2.266 lên đến 16.579). Và 1/3 sinh viên Việt Nam đang làm việc cho các doanh nghiệp, trung tâm nghiên cứu Hoa Kỳ.

Trong một bài báo gần đây, một cựu bộ trưởng Bộ giáo dục & đào tạo Việt Nam đã thẳng thắn nhìn nhận rằng, "Giáo dục đại học Việt Nam không tốt” và ông nhấn mạnh về giáo trình thiếu thốn, với những lý thuyết rỗng. "Trong một bài báo, một công chức Việt Nam và là mẹ của một du học sinh đã mô tả hệ thống giáo dục Việt Nam là “áp lực và dối trá.” "Học thuộc lòng và bóp nghẹt sáng tạo” cũng là căn bệnh trầm kha của nền giáo dục Việt Nam. Ngoài những yếu tố trên – vốn làm gia tăng số lượng du học sinh Việt Nam thì chính sách tuyển dụng sinh viên nước ngoài của một số quốc gia cũng có tác động không nhỏ.

Ví dụ, trong năm 2014 của chính phủ Canada đã thông báo ý định của mình về tăng gấp đôi số sinh viên nước ngoài đến học tập vào năm 2022, lên đến nửa triệu người. Và Việt Nam được xác định là một "thị trường ưu tiên", cùng với Trung Quốc, Brazil và Ấn Độ. Trong một bài báo tháng chín trên CBC, một nhân viên tại trường đại học Ottawa (top 50 của Canada) đã mô tả việc tuyển dụng sinh viên nước ngoài là công việc "cạnh tranh khốc liệt," dấu hiệu cho thấy nhu cầu về nguồn sinh viên là rất lớn. Các trường đại học Việt Nam đã không rút lui lặng lẽ.

Đang có một cuộc chạy đua đầy tư cơ sở vật chất trường học và tuyển dụng đội ngũ giảng viên quốc tế. Thậm chí, một cuộc chạy đua vũ xây dựng khuôn viên, ký túc xá, khu thể thao, và trung tâm giải trí của sinh viên, như Đại học FTP tại thành phố Hồ Chí Minh, nơi vừa công bố xây dựng một khuôn viên trường "xanh" với lối kiến trúc hoành tráng để “cạnh tranh” với các trường đại học lớn trên thế giới. Giáo dục là thường xuất hiện trong các cuộc thảo luận về tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Không một quốc gia nào muốn được buộc vào cuộc chiến chi phí lao động, một tư thế cạnh tranh không bền vững.

Do đó năng suất cao thông qua phát triển kỹ năng là một chiến lược đúng đắn, muốn vậy cần phải đầu tư giáo dục, gia tăng nguồn lao động chất lượng cao. Trong nền kinh tế như Việt Nam hiện nay, với sản xuất công nghiệp - bất kể mức giá trị của nó - vẫn được “nắm” trực tiếp hoặc gián tiếp bởi các doanh nghiệp nước ngoài. Biến đổi về tăng trưởng kinh tế sẽ không xảy ra cho đến khi các doanh nghiệp Việt Nam sở hữu và quản lý được các phương tiện sản xuất, thay vì các công ty nước ngoài. Và điều đó sẽ gia tăng sự hiện diện và sức cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước, đưa nền kinh tế Việt Nam thoát khỏi sự phụ thuộc vào gia công phần mềm và hướng tới tự túc.

Tất nhiên, quan điểm này không ủng hộ chủ nghĩa biệt lập và bảo hộ mậu dịch. Và do đó, để làm được điều nêu, xây dựng năng lực công ty trong nước phải đến từ sự hỗ trợ bởi chất lượng giáo dục và chính sách công chuyên nghiệp. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào giáo dục có thể đóng góp nhằm đạt được mục tiêu này. Sinh viên Việt Nam phải cần phải có đầu óc kinh doanh và hệ thống đại học của Việt Nam cần phải chuyển biến phù hợp cho điều đó. Trong một bài báo năm 2013, một cựu chủ tịch RMIT-Việt Nam tỏ ra bất ngờ về số lượng sinh viên tốt nghiệp RMIT bắt đầu kinh doanh riêng.

Có lẽ giáo dục kiểu phương Tây (bên trong hoặc bên ngoài Việt Nam) thu hút những người ưa thích kinh doanh, nhưng các kỹ năng đã học trong các trường đại học nước ngoài mới định hình chiến lược nghề nghiệp của học sinh và triết lý kinh doanh theo những cách mới. Việt Nam đã đạt được tiến bộ kinh tế đáng chú ý kể đổi mới kinh tế năm 1986. Tăng trưởng sẽ không thể thực hiện được nếu không có tham vọng của người Việt.

Thật vậy, Việt Nam gần đây đã được cải thiện bảng xếp hạng toàn cầu về chỉ số đổi mới của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới với việc tăng 19 bậc. Hơn nữa, hệ thống trường trung học của nước này gần đây đã tạo ra sự chú ý với xếp hạng 12 trong phần toán học và khoa học thông qua các bài kiểm tra PISA quốc tế. Tuy nhiên, tiềm năng sáng tạo to lớn của lớp trẻ Việt Nam tiếp tục lép vế so với phương Tây.

Việt Nam sẽ phải làm việc tích cực để cải thiện hệ thống giáo dục đại học của mình, không chỉ trong bảng xếp hạng toàn cầu, mà còn trong chính bản thân sự điều chỉnh chương trình, phong cách giảng dạy trong các trường đại học. Và đây là bước đi quan trọng đến hướng đến sự chuyển đổi của nền kinh tế.

Nguồn: Hoài Thu Nguyễn/VNTB (vietinfo.eu)