Trước việc Trung Quốc tích cực thay đổi thực trạng trên biển Đông thông qua hoạt động bồi đắp các thực thể (chiếm của Việt Nam), nhiều nhà phân tích t́nh h́nh quốc tế cho rằng trong thời gian tới, Trung Quốc sẽ thiết lập Vùng nhận dạng pḥng không (ADIZ) tại biển Đông, nhất là thời điểm sau chuyến thăm Hoa Kỳ của lănh đạo Trung Quốc.
Việc Trung Quốc cải tạo 7 băi đá ngầm là một trong những yếu tố khiến các nước cho rằng nước này có khả năng sẽ thiết lập ADIZ trên Biển Đông Ảnh (Ảnh: CSIS/IHS Jane’s)
Thông tin từ phóng viên báo điện tử Một Thế Giới, đă có cuộc phỏng vấn chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm - nguyên Giám đốc Học viện Hải quân, hiện là Chủ tịch Hội Khoa học - Kỹ thuật và Kinh tế biển TP.HCM về vấn đề này.
Các nước lớn sẽ không để yên
- Nhiều nhà phân tích t́nh h́nh quốc tế cho rằng sau khi cải tạo các thực thể tại quần đảo Trường Sa, Trung Quốc sẽ thiết lập Vùng nhận dạng pḥng không tại biển Đông, nhất là thời điểm sau chuyến thăm Hoa Kỳ của lănh đạo Trung Quốc. Trước đó, Trung Quốc đă làm điều này ở biển Hoa Đông. Thưa chuẩn đô đốc, ông có đánh giá như thế nào về nhận định này?
Chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm: Về phỏng đoán Trung Quốc có khả năng thiết lập Vùng nhận dạng pḥng không (ADIZ) trên biển Đông, cũng có thể có, có thể không.
Biển Đông là một biển "mở", bầu trời trên biển Đông cũng là bầu trời "mở". Và tự do hàng hải trên mặt biển và và tự do trên bầu trời là các quyền tự do của tất cả các nước trong khu vực ASEAN cũng như các nước trên thế giới.
Do đó, biển Đông có một vị trí quan trọng tạo nên một sự quan tâm không chỉ từ các nước liên quan đến biển Đông mà c̣n các nước trên thế giới.
Khu vực biển Đông khác với vùng biển Hoa Đông. Biển Hoa Đông có sự tranh chấp giữa Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc. Trong đó, Nhật Bản và Hàn Quốc đă công bố ADIZ của ḿnh tại vùng biển này. C̣n Trung Quốc, năm 2013, họ đă công bố ADIZ của ḿnh nhưng có nhiều vùng chồng lấn vào vùng của Nhật Bản và Hàn Quốc. Việc tranh chấp tại đây chủ yếu là giữa 3 nước. Nhưng căng thẳng nhất là giữa Nhật Bản và Trung Quốc.
C̣n ở biển Đông, đó là một sự quan tâm của cả thế giới chứ không chỉ của Trung Quốc và ASEAN. Động đến bầu trời trên biển Đông là động đến sự quan tâm của toàn thế giới. Tôi nghĩ rằng Trung Quốc cũng phải cân nhắc, đánh giá thiệt và hại trong vấn đề công bố ADIZ tại biển Đông.
V́ nếu công bố th́ Trung Quốc công bố đến đâu và các nước có liên quan tại biển Đông có khả năng cao cũng sẽ công bố vùng ADIZ của ḿnh. Sự chồng lấn khi đó sẽ rất phức tạp. Như vậy th́ nó sẽ ảnh hưởng đến tự do hàng không trên bầu trời biển Đông đối với thế giới. Các nước Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nga, Úc, Nhật Bản, châu Âu hằng ngày đều có hàng chục chuyến máy bay bay qua bầu trời biển Đông. Vậy khi đă có những vùng chồng lấn th́ sẽ giải quyết như thế nào? Điều này hết sức phức tạp.
Tại biển Đông, Trung Quốc nhiều lần tuyên bố chưa đặt vấn đề công bố ADIZ ở biển Đông. Cũng có thể họ đă tính đến việc công bố và họ biết rằng đó là một vùng nhạy cảm, rất phức tạp.
-Nhưng với những biểu hiện ở biển Đông của Trung Quốc cũng khiến cho những nhận định về việc nước này thiết lập ADIZ không phải là không có căn cứ, thưa ông?
-Chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm: Đúng vậy. Tại thời điểm này họ chưa công bố nhưng không loại trừ khả năng họ sẽ công bố thiết lập ADIZ tại biển Đông trong thời gian tới bởi một bộ phận lănh đạo quân sự Trung Quốc thường hung hăng.
Họ cảm thấy họ mạnh, đặc biệt là việc xây dựng, cải tạo 7 băi đá ngầm chiếm được của Việt Nam ở Trường Sa vào các năm 1988 và 1995 thành các đảo nhân tạo lớn. Có một điều chắc chắn là họ đang và sẽ thiết lập những căn cứ hải quân thực sự chứ không có chuyện họ bỏ ra hàng chục tỉ USD để cải tạo những băi đá ngầm đó thành ra những đảo nhân tạo chỉ để phục vụ nhân dân, làm hậu cần cho các tàu cá, nghiên cứu khoa học như họ nói... Đó chỉ là vỏ bọc bên ngoài, c̣n trong thâm tâm của họ là biến những đảo nhân tạo này thành các căn cứ hải quân ở giữa ḷng biển Đông để tăng sức mạnh của họ và để dần biến "đường lưỡi ḅ" của họ thành ra lănh thổ của Trung Quốc như họ đă tuyên bố.
Đến lúc đó, Trung Quốc có thể có tính toán sai lầm, cho rằng ḿnh đă mạnh lên rồi, có quyền quyết định mà sẽ thiết lập ADIZ tại biển Đông.
Nhưng tôi nghĩ, nhà cầm quyền Trung Quốc sẽ tính rất kỹ. Đây là ván bài hết sức khó khăn đối với Trung Quốc.
Về phần Việt Nam, chúng ta phải đề pḥng, cảnh giác, theo dơi chặt chẽ những bước đi của hải quân Trung Quốc, quân đội Trung Quốc trên biển Đông.
-Trong trường hợp, Trung Quốc thiết lập ADIZ tại biển Đông, theo ông, những điều tồi tệ nào sẽ chờ đón họ?
-Chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm: Thứ nhất việc thiết lập này ngăn cản không chỉ đến chủ quyền và quyền lợi của các nước ven biển Đông như Việt Nam, Philippines, Indonesia, Malaysia... mà nó c̣n chạm đến quyền lợi của các nước lớn như Hoa Kỳ, Nga, Nhật Bản, Ấn Độ, Úc... Các nước lớn này sẽ không để yên dù chúng ta cũng sẽ không khoanh tay ngồi nh́n.
Họ sẽ thực hiện quyền của họ. Trung Quốc sẽ làm như thế nào? Họ dám bắn hạ máy bay của các nước này khi bay qua biển Đông?
Bây giờ Trung Quốc bắt chẹt hăng hàng không của Lào mới đây bay qua biển Hoa Đông, tôi nghĩ rằng đằng sau phải xét thêm sự việc này. Liệu "thầy phù thủy Trung Quốc" có đang đạo diễn việc này không? Tại sao với Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước khác họ không làm ǵ mà với Lào lại yêu cầu nhận dạng như vậy.
Nếu Trung Quốc thiết lập ADIZ tại biển Đông, họ sẽ bị cô lập trên thế giới. Và Trung Quốc khó ḷng thuyết phục thế giới rằng Trung Quốc là quốc gia yêu chuộng ḥa b́nh. Trung Quốc sẽ mất nhiều hơn được, khó khăn nhiều hơn những thuận lợi họ có được.
Đâu là gót chân Asin của Trung Quốc trong ván bài biển Đông?
-Như ông vừa nói, các nước lớn như Hoa Kỳ, Nga, Nhật Bản, Ấn Độ, Úc và các nước châu Âu sẽ không để yên cho Trung Quốc. Trong bối cảnh quốc tế hiện nay, việc xảy ra một cuộc chiến quân sự là điều rất khó xảy ra giữa các nước này với Trung Quốc nhưng trên phương diện kinh tế, những biện pháp trừng phạt về kinh tế không phải là quá khó xảy ra. Ông có nghĩ rằng sẽ có một biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Trung Quốc khi các nước này thiết lập ADIZ tại biển Đông?
-Chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm: Cái này cũng chưa thế nói ngay được. Ngay cả việc xảy ra một cuộc chiến về quân sự cũng không thể nói trước. Nếu Trung Quốc quá hung hăng và đánh giá sai ḿnh là đă mạnh hơn sức mạnh của thế giới th́ họ sẽ vướng vào sai lầm và thiết lập vùng ADIZ trên biển Đông. Như vậy, họ sẽ phải trả giá rất đắt. C̣n vấn đề trừng phạt kinh tế th́ các nước lớn cũng sẽ phải tính. Đối với các nước vừa và nhỏ th́ biện pháp này có thể thành công nhưng đối với các nước lớn như Trung Quốc th́ chỉ có thể làm cho nước bị trừng phạt yếu đi, dân t́nh khó khăn nhưng để họ phải khuất phục th́ hơi khó.
-Với một đất nước đang muốn lan tỏa sự ảnh hưởng của ḿnh đối với các khu vực và các nước trên thế giới như Trung Quốc, phải chăng uy tín quốc tế mới là "gót chân Asin" của Trung Quốc khi họ thiết lập ADIZ tại biển Đông, thưa ông?
-Chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm: Đúng vậy. Tại châu Phi, Trung Quốc đang nỗ lực tạo sự ảnh hưởng bằng những khoản đầu tư khổng lồ. Tại các vùng khác cũng vậy. Như vậy, trong việc cân nhắc thiết lập vùng ADIZ với những cái có thể bị mất th́ có lẽ Trung Quốc sẽ đủ thông minh để lựa chọn đại cục. Tư tưởng chiến lược nước lớn của họ mạnh mẽ lắm. Họ hung hăng như vậy là để đe doạ những nước nhỏ hơn trong ASEAN nhưng đối với các nước lớn như Hoa Kỳ, Nga... th́ họ lại chơi theo bài khác: ḥa hoăn, quan hệ nước lớn kiểu mới, đánh đổi lợi ích...
Nếu họ tuyên bố ADIZ tại biển Đông th́ họ sẽ mất nhiều hơn được. Nếu bị các nước quay lưng lại th́ khi đó Trung Quốc sẽ bị khó khăn, nội bộ Trung Quốc sẽ lục đục. Đời sống nhân dân Trung Quốc bị ảnh hưởng th́ liệu họ có để cho lănh đạo Trung Quốc làm như vậy? Đó là điều hết sức quan trọng. Nhân dân Trung Quốc thông minh nên họ đă đánh giá được vấn đề nào đúng, vấn đề nào sai, chỉ là họ đă nói ra hay chưa mà thôi.
-Xin trân trọng cảm ơn ông.
Tuệ Minh (thực hiện)
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
