Có thể nói không đơn giản khi suy nghĩ cho con cái đi học đúng đắn hay không. Là người Việt ai cũng thích cho con cái ḿnh được học hành tốt ở nước sở tại. Nhưng nếu con không thi đạt hoặc không học được th́ cũng không nên quá trách. Có rất nhiều cách mưu sinh không bất hợp pháp vẫn rất khá cùng vietbf.com khám phá.
Tuy nhiên, ở đời này không phải ai sinh ra cũng thích hợp với việc theo học đại học bốn năm. Có người rất thông minh và đầy tham vọng, nhưng không hợp với chuyện học bốn năm ở đại học. Họ thích hợp với chuyện xông ra đời kiếm thật nhiều tiền, hay chọn đời nghệ sĩ, vẽ tranh trên tường làm lẽ sống ở đời.
Bằng cấp đại học ở Mỹ. Photo courtesy:
www.cultureco-op.com
Cali Today News - Tôi biết có một cháu gái học lớp 12 bậc trung học bị mất ngủ v́ quá lo lắng về kết quả nộp đơn vào trường đại học.
Cha mẹ của một học sinh lớp 12 khác th́ nói với tôi rằng con trai họ đứng chờ hàng giờ đồng hồ mỗi ngày để đón lá thơ báo tin trường đại học nào sẽ nhận cháu.
Chính cha mẹ của các em cũng hồi hộp, lo âu. Tôi c̣n nghe nói có vài phụ huynh mất cả t́nh thân hữu bạn bè với phụ huynh khác chỉ v́ ghen tức trong vấn đề nộp đơn vào đại học của con em ḿnh.
Tranh nhau được nhận vào trường đại học nổi tiếng trở thành một vấn đề căng thẳng đến mức độ khó hiểu.
Với t́nh trạng sinh viên tốt nghiệp đại học ưu tú kiếm nhiều tiền hơn, và những bất b́nh đẳng về lợi tức thu nhập trong xă hội ngày càng lớn, khiến cho áp lực gửi con em vào đại học trứ danh càng được thổi phồng lên.
Văn bằng tốt nghiệp từ trường đại học ưu tú, nổi tiếng có thể sẽ là cửa ngơ giúp cho đưá trẻ được nhận vào trường thương mại, hay trường luật hàng đầu- để rồi sau đó có việc làm trả lương hàng trăm ngàn, hay có khi hàng triệu đô la mỗi năm.
V́ thế cho nên nếu cha mẹ có khả năng, họ sẵn sàng trả một số tiền khổng lồ để dành cho con em ḿnh ưu thế trong xă hội. Họ “dụ dỗ”, khuyến khích con em, nói với chúng rằng bố mẹ sẽ cho con đi Phi châu chơi xem thú rừng hoang, hay đi nghỉ mát vùng Atlantic nếu con được nhận vào trường đại học nổi tiếng. Họ mướn thầy dạy kèm, luyện thi cho con ḿnh. Họ mời giáo sư cố vấn sáng giá để giúp con em viết bài luận văn thật hay khi góp đơn vào đại học.
Họ c̣n gửi tặng những số tiền lớn cho các đại học ngày xưa họ từng theo học để hy vọng con em ḿnh được nhận vào. Quả thực các trường đại học ưu tú dành một chút ưu tiên cho con em của những cựu sinh viên, và cho những mạnh thường quân tặng cho nhà trường số tiền lớn.
Bạn có thể gọi đây là “affirmative action” (điều khoản đối xử ưu đăi) dành cho giới nhà giầu.
Tranh nhau nộp đơn vào các đại học nổi tiếng c̣n đưa đến hậu quả khác. Nó buộc các trường đại học cỡ trung b́nh, hay làng nhàng, phải tự đánh bóng, quảng cáo, và mở rộng số sinh viên tuyển vào học. Tuần báo US News & World Report lập ra bảng xếp hạng hàng năm của các trường đại học trên toàn nước Mỹ.
Tất cả các vị viện trưởng trường đại học đều muốn tăng tỉ lệ sinh viên nộp đơn xin học, do đó, họ mới được tiếng là trường đại học ưu tú.
Nhưng xin lỗi qúi vị nhé, đây chỉ là chuyện điên khùng rồ dại, vô tích sự.
Điều khó hiểu nằm ở chỗ nhiều người cứ tin rằng mảnh bằng tốt nghiệp đại học bốn năm là giấy thông hành duy nhất giúp con em bước vào giai cấp trung lưu của Mỹ.
Tuy nhiên, ở đời này không phải ai sinh ra cũng thích hợp với việc theo học đại học bốn năm. Có người rất thông minh và đầy tham vọng, nhưng không hợp với chuyện học bốn năm ở đại học. Họ thích hợp với chuyện xông ra đời kiếm thật nhiều tiền, hay chọn đời nghệ sĩ, vẽ tranh trên tường làm lẽ sống ở đời.
Họ bị bắt buộc phải theo học lên đại học bởi v́ mọi người cứ nhắc đi nhắc lại cả ngàn lần rằng học lên đại học là điều cần thiết, không học đại học là tàn đời, không ngóc đầu lên nổi. Thế rồi, họ ghi danh học đại học, vài năm sau bỏ dở, họ sẽ mang mặc cảm ḿnh là kẻ thất bại, t́ vết mang theo suốt đời.
Ngay cả trong trường hợp học xong đại học, tốt nghiệp đàng hoàng, họ sẽ phải đối đầu với số tiền nợ khá lớn- g̣ lưng ra kiếm tiền để trả nợ cho tiền vay đi học.
Và cuối cùng, rất nhiều trường hợp họ t́m được việc làm, nhưng việc làm đó trả lương rất bèo, không đáng phải bơ công học suốt bốn năm.
Năm ngoái, theo cuộc thăm ḍ của Ngân Hàng Dự Trữ Liên Bang New York, 46% sinh viên tốt nghiệp đại học t́m được việc làm không đ̣i hỏi bốn năm đại học.
Điều gian trá lớn nhất nằm ở chỗ có nhiều trường đại học lập ra để kinh doanh, kiếm tiền, họ chỉ chú trọng thu được tiền học phí của sinh viên, mặc dù sinh viên bỏ học hàng loạt. Văn bằng của những trường này cấp không đáng giá một xu teng, kém giá trị hơn cả tiền mua mực để in ra cái mảnh bằng của nhà trường.
Cả nước Mỹ bị hù doạ tin tưởng một cách sai lầm rằng mọi người đều phải t́m cách học cho xong bốn năm đại học, bởi v́ đó là điều kiện cần thiết để sinh tồn, để tiến thân. Họ dẻ bỉu, khinh bỉ những người không có văn bằng tốt nghiệp đại học bốn năm.
Thái độ sai lầm này cần phải chấm dứt ngay. Giới trẻ cần phải có quan niệm mới, chọn lựa mới. Chọn lựa đó là một hệ thống giáo dục huấn nghệ kỹ thuật đứng vào hàng đầu của thế giới.
Văn bằng bốn năm đại học không c̣n là điều cần thiết cho nhiều loại việc làm trong tương lai. Ví dụ, nền kinh tế sắp vươn lên sẽ cần một đội ngũ cán sự giỏi, có thể thiết kế, bảo tŕ, và sửa chữa các loại máy móc kỹ thuật cao cho bệnh viện, văn pḥng và cơ xuởng. Và những người thợ lành nghề có thể cập nhật những nhu liệu cho các loại máy dùng ở khắp mọi nơi.
Ngày nay, muốn t́m một người thợ điện, hay thợ sửa ống nước lành nghề rất khó.
Vậy mà ngành giáo dục huấn nghệ, và kỹ thuật cho thanh thiếu niên Mỹ hiện đang bị thiếu tiền, không được tài trợ đầy đủ, nhiều khi bị khinh miệt là chỉ dành cho những kẻ “học tồi”, họ cần đi học nghề.
Chúng ta nên phục hồi ngành giáo dục huấn nghệ, kỷ thuật, coi những ngành nghề này trọng vọng hơn.
Ở nước Đức, tiền lương công xá cao hơn ở Mỹ, sau khi trừ thuế và các khoản khấu trừ khác, là nước có hệ thống giáo dục huấn nghệ rất tốt. Họ cung cấp cho giới trẻ những khả năng kỹ thuật rất cao, khiến cho nước Đức là quốc gia có ngành sản xuất công nghệ chính xác nhất thế giới.
Một hệ thống giáo dục kỹ thuật tầm vóc quốc tế không nhất thiết sẽ buộc học sinh phải chọn nghề ở lứa tuổi 14. Thay vào đó, chúng ta có thể kéo dài chương tŕnh trung học, để các em học sinh lớp 12 được quyền chọn lựa sẽ học thêm chương tŕnh huấn nghệ một hay hai năm, sau đó được cấp văn bằng công nhận khả năng kỹ thuật của các em.
Hệ thống giáo dục cộng đồng, viên ngọc đáng qúi của hệ thống giáo dục Mỹ, song vẫn thuờng bị khinh rẻ, là nơi chúng ta có thể biến cải thành hệ thống giáo dục huấn nghệ. Các ngành kinh doanh nên góp ư với những trường đại học cộng đồng đặt ra yêu cầu kỹ thuật phải dạy trong giáo tŕnh, để sau khi tốt nghiệp đại học cộng đồng, sinh viên có thể t́m được việc làm thích hợp với khả năng.
Chính phủ nên nâng đỡ, đầu tư nhiều vào hệ thống giáo dục huấn nghệ, và đại học cộng đồng, giúp những chương tŕnh này thành công.(Lấy t́ền bằng cách tăng thuế những người có lợi tức cao v́ đă lọt được vào những trường đại học ưu tú.)
Thay v́ chúng ta cứ t́m cách thúc đẩy hầu hết các bạn trẻ đi vào con đường duy nhất là theo học đại học bốn năm - một con đường chật hẹp, khiến cho cả học sinh lẫn cha mẹ bị mệt mỏi, lo âu làm cách nào để được nhận vào học, để rồi kết quả chẳng đi đến đâu. Nhiều sinh viên bỏ học, và mang mặc cảm thất bại suốt đời. Chương tŕnh giáo dục đại học bốn năm nhiều khi không cần thiết cho việc làm, chưa kể là rất tốn kém.
Đă đến lúc nên từ bỏ ư tưởng cho rằng mọi người trẻ đều phải học lên đại học, chúng ta cần mở ra con đường khác cho các em học sinh lớp 12 bậc trung học chọn lựa để bước vào giai cấp trung lưu.
Bài phân tích của GS Robert Reich,UC Berkeley trên SF Chronicle ngày 30/3/2015
Nguyễn Minh Tâm dịch
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
