Nhắc tới ca sĩ Khánh Ly th́ không thể không nhắc tới nhạc sĩ Trịnh Công Sơn với những bài ca mà chỉ Khánh Ly thể hiện thành công nhất. Họ đến với nhau trong cái duyên của nghệ thuật âm nhạc 1 như là có sự sắp đặt từ trước. Đây thực sự là điều lư thú mà không phải người nghệ sĩ nào cũng có được. Ca sĩ Khánh Ly năm nay đă bước sang tuổi 74. Bà sinh năm 1945, tại Hà Nội trong một hoàn cảnh gia đ́nh khá đông con, éo le. Bố mất sớm. Mẹ đi bước nữa. Nhưng gien ca hát vượt trội của cô bé Lệ Mai (tên khai sinh của ca sĩ Khánh Ly) lại được thừa hưởng từ người bố...Những giai điệu huyền diệu của ḍng nhạc tiền chiến đă quyến rũ tâm hồn Lệ Mai. H́nh ảnh người bố với cây đàn luôn luôn hiện lên trong những ngày tháng Lệ Mai cô đơn, bươn trải trên mọi nẻo đường.
Những bến t́nh lận đận
Lệ Mai lớn lên với tính cách mạnh mẽ, say mê hát, học lỏm rất nhanh. Từ bé đă tự đi đăng kư dự thi hát ở Hà Nội. Năm 1954, cô bé theo gia đ́nh cùng cha dượng di cư vào Nam, rồi hai năm sau đó cùng cả nhà lên Đà Lạt sinh sống. Lệ Mai hay tin có cuộc thi ca hát cho tuổi nhi đồng ở Sài G̣n, thế là lại trốn nhà đi thi, đoạt liền giải Nh́. Mỗi ngày một lớn lên, giọng hát càng hay. Năm 1962, Lệ Mai bắt đầu hát kiếm tiền ở Night Club Đà Lạt, với danh xưng là Khánh Ly.Nhưng mọi sự không hề suôn sẻ, khi Khánh Ly bất ngờ lấy chồng và sinh con rồi vướng vào đường đời lận đận. Khánh Ly bước vào cuộc hôn nhân như người đang bị trôi trên sông, vớ được một bàn tay, nghĩ đó là cái phao, cứu cánh số phận. Khánh Ly sinh liền một mạch hai đứa con.
Chính vào thời điểm này, Khánh Ly đă t́nh cờ gặp nhạc sĩ Trịnh Công Sơn tại Đà Lạt. Hai người đă tâm đầu ư hợp về âm nhạc, nhưng rồi mọi sự lại chỉ dừng ở bản thu những bài ca mới sáng tác, cũng chưa mấy ai biết tới.
Tất nhiên, cuộc sống hôn nhân đă trói buộc Khánh Ly với những bươn chải mưu sinh nặng nề. Hằng đêm, Khánh Ly vẫn mải miết hát ca, thể hiện những cung bậc vương vấn, đầy khắc khoải như vận vào cuộc đời. Hôn nhân vội vàng, không thể lấp đầy khoảng trống rỗng trong tâm hồn người nghệ sĩ. Bi kịch ngày một dồn tụ. Sau vài năm, Khánh Ly ly hôn, ôm hai con về Sài G̣n trong nỗi tuyệt vọng khôn cùng.
Đó là câu chuyện kết thúc của năm 1967. Và, lại như một sự t́nh cờ, Khánh Ly gặp Trịnh Công Sơn cũng vừa rời Bảo Lộc về Sài G̣n. Bắt đầu cuộc viễn du ca nhạc của hai người từ đây. Khánh Ly trở thành h́nh tượng một "nữ hoàng chân đất", cùng với chàng nhạc sĩ lăng tử Trịnh Công Sơn bên chiếc ghi ta thùng bập bùng trong những đêm ở Quán Văn (sau trường Văn khoa Sài G̣n).
Nhưng rồi cuộc đời thật trớ trêu, mấy năm sau Khánh Ly đă mở một quán cà phê ca nhạc và đi hát ở vũ trường với mục đích mưu sinh để nuôi hai con c̣n nhỏ. Chính v́ thế, “nữ hoàng chân đất” này lại rơi vào một cuộc khủng hoảng khi dính vào một cuộc hôn nhân nhưng không giá thú và cũng sinh được một mặt con. Cuộc hôn nhân thứ hai vội vă không kém cuộc hôn nhân lần đầu tiên, và kết thúc c̣n sớm hơn mà không hề có chút vấn vương.
Chưa hết, chẳng bao lâu sau lại một sĩ quan trẻ t́m đến, nảy sinh tiếng sét ái t́nh mới. Cả hai quấn quưt yêu thương, trở thành một cặp đôi t́nh nhân nổi tiếng. Cái chết của người sĩ quan trẻ này tại Đà Nẵng đă chấm dứt tất cả.
Và, do nhận thức mơ hồ về thời thế, dẫn tới cuộc ra đi của Khánh Ly trước ngày Sài G̣n giải phóng. Cũng từ đó, kết thúc h́nh ảnh một ca sĩ chân đất với giọng hát ma mị, ám ảnh ḷng người suốt 10 năm qua. Khi ấy Khánh Ly vừa tṛn 30 tuổi.
Khánh Ly - Trịnh Công Sơn - một chữ "Duyên âm nhạc"
Hàng chục năm nay, vẫn c̣n nhiều người nghi vấn chuyện t́nh duyên giữa nhạc sĩ Trịnh Công Sơn với ca sĩ Khánh Ly. Không dễ mấy ai tin rằng gần mười năm gần gũi, vai sánh vai, ngày đêm ca hát cùng nhau mà hai người lại không nảy sinh tơ ḷng, và t́nh yêu cất tiếng.
Nhất là sau này, dường như Trịnh Công Sơn trong nhiều sáng tác đă lấy quăng giọng của Khánh Ly làm chuẩn. Nhạc sĩ luôn luôn có ư thức viết để cho Khánh Ly hát. Không lẽ hai người gắn bó đến thế mà lại chẳng hề có chút tơ ḷng?
Hàng trăm câu hỏi, có phần ṭ ṃ để phát hiện ra cho dù chỉ một t́nh huống lộ diện. Đúng là uổng công. Bởi lẽ thời gian gặp Khánh Ly, vào năm 1964, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đang say đắm với mối t́nh Dao Ánh. Ấn tượng gặp và mến mộ giọng hát Khánh Ly đă được Trịnh Công Sơn viết trong cuốn "Thư t́nh gửi cho một người", với một cảm xúc như một sự phát hiện trong ca hát mà thôi.
Tiếp theo cuộc gặp gỡ 1967, giữa hai người ở Sài G̣n cũng là sự t́nh cờ, chính nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cũng ngạc nhiên và mừng rỡ. Nhạc sĩ mừng v́ những ca khúc của ḿnh từ nay đă có giọng hát Khánh Ly chắp cánh bay.
Sau thời gian "du ca" trong những đêm sinh viên, cho dù hai người đă từng sống chung cùng bạn bè nơi quán Văn, nhưng không hề có sự xao xuyến giữa hai con tim. Ngay kể cả khi có dịp đi sang Nhật, hay châu Âu biểu diễn, vào những năm 1969-1970; hai người cũng chỉ như một cặp bài trùng, thể hiện xuất sắc ca khúc mà thôi.
Sau này, Khánh Ly lại vương vào những cuộc t́nh mới, mải miết kiếm tiền để nuôi con nhỏ. Trịnh Công Sơn chỉ nh́n theo tiếc nuối, có phần trách móc, v́ không c̣n những ngày hát cho sinh viên nghe nữa. Quan hệ hai người chỉ dừng lại ở ơn nghĩa: "anh là h́nh em là bóng". Nếu nói không có Trịnh Công Sơn th́ không có Khánh Ly hoặc ngược lại cũng đều đúng v́ sự gặp gỡ của họ chính là một định mệnh, ở một chữ "Duyên âm nhạc" trời cho. "Duyên" nghiệp ấy đă dở dang, khi Khánh Ly t́m phương trời khác ra đi, trong vội vă. Hai người chia tay trong im lặng. Đó là khoảng trống tê tái biệt ly.
Bến đỗ cuối cùng trên nẻo đường tha hương
Rất may mắn, khi mới bắt đầu trên đất Mỹ năm 1975, mẹ con ca sĩ Khánh Ly đă gặp được một người đàn ông hào hoa. Đó là nhà báo kiêm nhà văn Nguyễn Hoàng Đoan cũng cùng với hai con gái vượt biển sang đây trước đó ít lâu.Phải nói đây chính là cuộc gặp gỡ "định mệnh" lạ lùng giữa hai người. Bởi v́ ngay thời kỳ ở trong nước, Nguyễn Hoàng Đoan không thích giọng hát Khánh Ly cho lắm. Thậm chí ông c̣n ít nghe Khánh Ly hát. Nhưng rồi có lẽ với nét duyên trời cho và tính cách mạnh mẽ của Khánh Ly đă chinh phục được nhà báo Nguyễn Hoàng Đoan. Ông cầu hôn và tận t́nh đến với mẹ con Khánh Ly. Ba tháng sau Khánh Ly đă nghĩ hết mọi nhẽ và gật đầu đồng ư.
Đặc biệt một thời gian sau, nhà báo Nguyễn Hoàng Đoan bỏ nghề báo, đứng phía sau trông nom con cái, công việc gia đ́nh. Từ đó Khánh Ly toàn tâm toàn ư phục dựng lại sự nghiệp ca hát trên đất Mỹ. Riêng bộ trang phục áo dài và mái tóc quê hương đă được tạo dựng phong cách và h́nh tượng sân khấu của Khánh Ly đă có phần chăm lo chu đáo của đức lang quân Nguyễn Hoàng Đoan. Đáng chú ư, người chồng này rất chăm chút về vóc dáng trên sân khấu cho vợ.
Phải nói đây là trường hợp hết sức thú vị với h́nh ảnh "người đàn ông phía sau vinh quang của người phụ nữ". Hỗ trợ, giúp việc, cả phong cách nghệ thuật đến phương thức kinh doanh trên thị trường âm nhạc. Chính v́ thế, trung tâm sản xuất băng đĩa Khánh Ly đă phát đạt và bán được hàng triệu album ca nhạc, trên đất Mỹ.
Nhà báo Nguyễn Hoàng Đoan trở thành người quản lư của vợ từ việc nhận "show" đến quản lư tiền bạc… Hạnh phúc đă hanh thông được tới 40 năm, vậy mà bất ngờ nhà báo Nguyễn Hoàng Đoan ngă bệnh, ra đi khi mới bước qua tuổi 70 (8-1-2015). Chuyến đi cuối cùng của nhà báo Nguyễn Hoàng Đoan với Khánh Ly là chương tŕnh "Live Show" tại Việt Nam vào tháng 7-2014. Sau đó ông về giúp vợ công việc xuất bản cuốn hồi kư "Phía sau những nụ cười" do NXB Văn học ấn hành vào quư II năm 2015.
Trước khi ca sĩ Khánh Ly về nước giới thiệu và phát hành cuốn sách th́ nhà báo Nguyễn Hoàng Đoan ra đi vĩnh viễn. Một đ̣n choáng váng dội lên cuộc đời của ca sĩ Khánh Ly khi đă bước vào tuổi xế chiều. Nỗi đau cuộc đời vẫn không tha cho phận tha hương.
Trở về nguồn cội - Đó là tiếng vọng của trái tim mà bấy lâu nay ca sĩ Khánh Ly ước muốn: "Một cơi đi về". Cuốn sách "Phía sau những nụ cười", một dấu mốc sau 40 năm xa quê; đồng thời đó cũng là kư ức thăng trầm trên chặng đường nửa thế kỷ Khánh Ly hát nhạc Trịnh Công Sơn.
|
|