VBF-Đang từ một nước nghèo nhất châu Á. Nhưng người lớn tuổi c̣n nhớ thiếu thịt để ăn, nhưng nay người trẻ không những đủ mà c̣n thừa đến nỗi đối ư ăn chay. Người Việt ưa chuộng món thịt nướng của Hàn, Nhật hơn cả các món ăn từ Tây Âu như fastfood.
Thức ăn của người Việt Nam ngày nay đă có nhiều thịt hơn rau. Đây là món trứng gà non cháy tỏi tại một quán ăn ở phố Kim Ngưu, Hai Bà Trưng, Hà Nội. (Dân Việt)
Ẩm thực Việt Nam từng nổi tiếng là có nhiều rau thơm và rau xanh. Vậy th́ tại sao lượng thịt tiêu thụ ở Việt Nam ngày nay đă tăng nhanh với tốc độ đáng kinh ngạc?
Đây là câu hỏi được ông Tom Fawthrop nêu ra trong một bài viết đăng trên mạng tin thời sự và nghiên cứu Á Châu có tên là The Diplomat. Dưới đây là tóm lược những nhận xét của ông Tom Fawthrop về cách ăn uống ngày nay của người Việt trong nước, khác xưa rất nhiều. Và rau đă trở thành lỗi thời.
Thói quen ăn uống của người Việt Nam đang thay đổi. Người ta ăn nhiều hơn trước, và họ ăn thịt và các sản phẩm từ động vật nhiều hơn.
Một tô bún đặc biệt có đủ ḅ tái, gị, chả, cua, gân tại quán bún ḅ ở đường Nguyễn Công Trứ, khu vực cầu Vĩ Dạ, Huế. Báo Thanh Niên đă viết về quán này, “Mới 7 giờ 30 sáng, bên trong đă chật cứng khách. Ngay từ khi bước vào quán, mùi mắm ruốc tỏa ra từ nồi nước lèo sực nức.” (Thanh Niên)
Điều này hầu như không gây ngạc nhiên v́ trong ba chục năm qua đất nước này đă biến đổi, từ một xứ nghèo nhất ở Á Châu trở thành một “nền kinh tế đang vươn lên.” Trong tiến tŕnh đó, Việt Nam chuyển từ t́nh trạng thiếu hụt thực phẩm sang t́nh trạng dồi dào thức ăn. Mức tiêu thụ thịt tăng lên được dự kiến xảy ra cùng với mức tăng trưởng kinh tế, tăng thêm sự giàu có, và tiến tŕnh đô thị hóa. Những điều thay đổi được nh́n thấy ở Việt Nam quả là đáng kể.
Thực vậy, Việt Nam là nơi diễn ra một sự biến cải đáng kể hướng tới những thói quen ăn nhiều thịt. Cách đây không lâu, lối ăn uống của người Việt Nam b́nh thường hầu hết là cơm và rau. Thịt chỉ được ăn vào những dịp đặc biệt như lễ, tiệc hoặc giỗ. Giờ đây việc có món thịt vào mỗi bữa ăn trong ngày là chuyện khá thông thường. Người Việt Nam trung b́nh ăn thịt nhiều hơn bốn lần so với cách đây 30 năm.
Những mức gia tăng đáng kể trong sản lượng nông nghiệp của Việt Nam từ thời cải cách kinh tế “đổi mới” năm 1986 là điều được biết đến nhiều. Tuy vậy, trong khi cà phê và lúa gạo đă thu hút nhiều sự chú ư, th́ thịt phần lớn không được chú ư. Việt Nam đă có những mức tăng khá nhiều về sản lượng trong ngành chăn nuôi. Ngành này đă phát triển nhanh hơn việc sản xuất hoa màu, và hiện nay chiếm một phần ba trong tổng sản lượng nông nghiệp ở nước này.
Phần lớn lượng thịt được tiêu thụ ở Việt Nam ngày nay phát xuất từ các nông dân ở những nơi khác trên thế giới, và càng ngày càng nhiều. Cùng với những hiệp định thương mại mới, việc nhập cảng thịt từ nhiều vùng khác nhau trên thế giới, đặc biệt từ Hoa Kỳ và Ấn Độ, đă tăng vọt, chính yếu là thịt gà và thịt ḅ. Việt Nam hiện nay thậm chí đang nhập cảng ḅ sống từ Úc để làm thịt trong nước.
Dọc theo con đường thay đổi theo nhu cầu này, các ḷ giết mổ hiện nay đều lớn hơn trước và đặt năng suất cao hơn. Mức tiếp cận với thịt cũng tăng lên trong ngành bán lẻ, với một mức tăng lớn trong các siêu thị và các chợ mini-mart, cũng như những nhà bếp trên đường phố, những địa điểm bán thức ăn nhanh, và các nhà hàng.
Thịt đă trở thành một phần càng ngày càng quan trọng trong thói quen của giới tiêu thụ Việt Nam, mặc dù theo nhiều cách thức khác nhau. Một số cách ăn khá nổi bật dễ thấy, giống như sự bùng nổ của các tiệm beefsteak sang trọng. Tại những nhà hàng này, giới người Việt Nam giàu có dễ dàng chi tiêu tiền cho một bữa ăn beefsteak thịt ḅ nhập cảng bằng lương hàng tháng của một công nhân lao động, trong khi nhấm nháp rượu vang đỏ nhập cảng.
Sự thay đổi đă âm thầm hơn trong đời sống b́nh dân, như việc tăng dần khối lượng thịt trong thức ăn vỉa hè. Chẳng hạn như món phở nổi tiếng: cách đây không lâu, phở chỉ đi kèm với vài lát thịt ḅ (hoặc thịt gà) nhỏ. Hiện giờ một số người tiêu thụ than phiền rằng có quá nhiều thịt trong tô phở. Những thói quen ăn uống đang thay đổi cũng được thấy rơ ràng từ sự kiện trong khi thịt heo vẫn là dạng thịt phổ thông nhất, việc ăn thịt ḅ và thịt gà đang tăng lên với tốc độ nhanh hơn.
Các tiệm beefsteak và phở chiếm một phần quan trọng trong việc tăng cường thịt trong cách ăn của người Việt Nam. Các cuộc nghiên cứu cho thấy rằng trên khắp các quốc gia và các nền văn hóa, người ta có khuynh hướng ăn nhiều thịt hơn khi đi ăn ngoài hơn lúc ăn ở nhà. Tại Việt Nam trước đây, bữa ăn gia đ́nh điển h́nh bao gồm thịt, nhưng thường chỉ là một phần nhỏ của một bữa ăn mà phần lớn có cơm, rau, và đôi khi là cá. Tuy nhiên, trong những thập niên vừa qua, người Việt Nam đi ăn ở ngoài nhiều hơn so với trước đây.
Các nhà hàng bán thức ăn nhanh như McDonalds và Burger King đang góp phần trong khung cảnh ẩm thực mới này. Nhưng ảnh hưởng “Đông Phương” vẫn mạnh hơn so với “Tây Phương.” Chẳng hạn, sườn nướng BBQ kiểu Nhật Bản và Đại Hàn được nhiều người ưa chuộng, và có rất nhiều thịt.
Tuy nhiên trong khi tất cả những điều này đang diễn ra, nhiều người Việt Nam đang cắt giảm lượng tiêu thụ thịt, thường là v́ lư do sức khỏe, v́ những nỗi lo ngại về môi trường hoặc v́ yêu thương loài vật. Ăn chay đang hợp thời đối với những tầng lớp trẻ, trung lưu, đô thị. Nhưng các bậc ông bà và cha mẹ lại không muốn giới trẻ ăn chay, v́ đối với họ th́ chỉ mới mấy thập niên trước đây người Việt Nam đă không có thịt mà ăn, thịt là một thứ xa xỉ mà nay có nhiều th́ sao lại không ăn.
Trong một đất nước mà ngay cả những thành phần giàu nhất của dân chúng vẫn nhớ rơ t́nh trạng khan hiếm thiếu ăn trước đây, nhiều người cho rằng có nhiều thịt là có tiến bộ. Thế nên cùng lúc có thêm nhiều người ăn chay, sự tiêu thụ thiệt cũng tăng mạnh ở Việt Nam.