Với 10 phần của bộ phim “The Vietnam War” được tŕnh chiếu công khai đầy đủ đă cho thấy phần nào sự thực về chiến tranh VN. Điều đặc biệt là lần này Vn đă không mạnh tay ngăn chặn việc phát tán tự do này đă khiến không ít người bất ngờ. Nhưng 1 điều chắc chắn rằng lănh đạo HN không hài ḷng với “The Vietnam War”...Mặc dù “The Vietnam War”, bộ phim tài liệu gây tranh căi về chiến tranh Việt Nam của đạo diễn Ken Burns và Lynn Novick, không bị cấm chiếu ở Việt Nam nhưng giới lănh đạo ở Hà Nội tỏ ra không hài ḷng về những ǵ được giới thiệu trong bộ phim mới được tŕnh chiếu trên kênh truyền h́nh PBS.
“Những nhân vật có thế lực trong chính phủ Hà Nội vô cùng không hài ḷng về loạt phim tài liệu này,” Jeff Stein tiết lộ trong một bài báo của tuần san Newsweek trong tháng này về bộ phim tài liệu công phu đă mất đến 10 năm mới hoàn tất.
Hai nguồn tin độc lập tiết lộ cho Newsweek rằng những “nhân vật thế lực” bực tức đến độ đă “sa thải một số quan chức phụ trách báo chí tại Bộ Ngoại giao, những người đă giúp đoàn làm phim tổ chức các cuộc phỏng vấn.”
Bộ Ngoại giao Việt Nam không trả lời yêu cầu của VOA xin b́nh luận về thông tin này.
Trong phim, hàng trăm người từ nhiều bên tham gia cuộc chiến đă được phỏng vấn, kể cả nhiều binh sĩ và chỉ huy quân đội miền Bắc từng trực tiếp tham gia cuộc chiến.
Bộ phim, mặc dù được nhiều người đánh giá là tương đối cân bằng khi t́m cách đưa ra sự thật theo quan điểm của nhiều phía, nhưng vẫn gây phản ứng trái chiều từ Hà Nội, v́ nhiều lư do. Thứ nhất, bộ phim đề cập đến vụ thảm sát ở Huế vào Tết Mậu Thân 1968, khi quân đội miền Bắc giết hại nhiều thường dân miền Nam. Thứ hai, bộ phim nhắc đến vai tṛ của Tổng bí thư Lê Duẩn, lấn át ông Hồ Chí Minh và Đại tướng Vơ Nguyên Giáp, và thứ ba, thuật lại chuyện các lănh đạo cấp cao trong Đảng đă t́m cách đưa con cái ra nước ngoài học để tránh nghĩa vụ quân sự.
Đảng Cộng sản Việt Nam và Hà nội luôn t́m cách bảo vệ tính chính nghĩa của cuộc chiến, theo một chuyên gia về Việt Nam, Ben Wilkinson. Giám đốc Trường đại học Fulbright ở thành phố HCM nói với Newsweek: “Hà Nội luôn vinh danh “chiến thắng vĩ đại” và sự hy sinh của các chiến sĩ và không bao giờ đề cập đến những tổn thất vô vùng lớn lao ở miền Nam.”
Đạo diễn Hồng Ánh, một người lớn lên trong gia đ́nh có nhiều người trải qua chiến tranh, nói: "Trong chiến tranh không có sự thật nào là duy nhất cả. Nhưng có một con số không thể nào thay đổi được đó là người Việt chết rất nhiều trong cuộc chiến này."
Trong phim, 2 đạo diễn cũng cho thấy quyết tâm của Hà Nội sẽ chiến đấu cho đến khi thống nhất 2 miền Nam Bắc.
Cho măi tới năm 1995, 20 năm sau khi chiến tranh kết thúc, Việt Nam mới chính thức công bố con số thương vong là khoảng 2 triệu thường dân và 1.1 triệu binh lính kể cả của miền Bắc và lực lượng đồng minh ở miền Nam, được gọi là Việt Cộng, đă chết trong chiến tranh. Tuy nhiên theo nhiều nhà nghiên cứu, con số thực sự có lẽ c̣n lớn hơn nhiều.
Trong phim The Vietnam War, Tướng William Westmoreland, Tư lệnh các lực lượng Hoa Kỳ tại Việt Nam từ năm 1964 đến năm 1968, nói hồi năm 1965: “Tỷ lệ tử vong giữa lính Mỹ và Việt Cộng là 1-10.”
Nhà báo Huy Đức, một trong những cố vấn cho đoàn làm phim và là người xuất hiện trong phim The Việt Nam War nói “Hà Nội sẽ không muốn phổ biến bộ phim này” mặc dù bộ phim đă “quy gần như mọi tội lỗi cho Washington, đánh giá cao chiến binh của miền Bắc và có lúc, tỏ thái độ xem thường lănh đạo Việt Nam Cộng Ḥa.”
Viết trong một đăng tải trên Facebook cá nhân, nhà báo c̣n có tên Trương Huy San nhận định rằng bộ phim sẽ “không làm cho bên nào hài ḷng” và “báo Nhà nước (Việt Nam) có thể sẽ có bài phản bác, bảo vệ ‘tính chính nghĩa’ của cuộc chiến.”
Tuy nhiên, theo dạo diễn Hồng Ánh th́ mặc dù báo chí Việt Nam có đưa tin về sự ra mắt của The Vietnam War, nhưng không đi sâu phân tích về những thông tin gây tranh căi trong bộ phim. Đạo diễn Hồng Ánh cho rằng đây là 1 dấu hiệu cho thấy chính quyền Việt Nam, dù có không hài ḷng, cũng tỏ ư muốn “ḥa giải”, 40 năm sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc.
"Họ không phản ứng gay gắt. Bằng chứng là họ không chặn đường link hoặc cấm đoán bằng mọi thứ để khán giả Việt Nam không thể xem được phim này. Cho tới ngày hôm nay (29/8) mọi người vẫn xem được chọn 10 tập th́ đó là điều cho thấy (Hà Nội) mong muốn khép lại quá khứ."
|