Gần phố Wall có hai bức tượng "Chú Ḅ húc" và "Cô bé dũng cảm". Đây là hai tác phẩm nghệ thuật được những người xem có cảm nhận rất khác nhau. Tuy nhiên mới đây đă nổ ra một cuộc tranh luận về đạo đức và quyền lợi nghệ thuật có liên quan đến hai bức tượng đồng nổi tiếng này.
Bức tượng “Chú Ḅ húc” tồn tại nơi đây đă 30 năm, bỗng nhiên một ngày chú phải chấp nhận có thêm một người bạn bất đắc dĩ là “Cô Bé Dũng cảm”. Mà rất có thể sự xuất hiện này sẽ làm thay đổi tất cả những giá trị nghệ thuật mà bức tượng này trước nay từng mang lại.
Hai tác phẩm nghệ thuật gây tranh căi
Bức tượng “chú Ḅ húc” sinh ra từ đâu?
Năm 1987, thế giới phải hứng chịu một cuộc khủng hoảng Thị trường chứng khoán lớn chưa từng có, bắt nguồn từ sự sụp đổ của thị trường chứng khoán Mỹ. Chúng ta sẽ không bàn tới nguyên nhân tại sao thị trường chứng khoán ở gần như khắp mọi nơi trở nên tê liệt trong khoảng thời gian này. Câu chuyện mà tôi muốn nhắc tới là câu chuyện về một tác phẩm nghệ thuật được tạo nên lúc bấy giờ mang h́nh tượng “chú ḅ húc”.
Arturo Di Monica, một người nhập cư Sicily mới được chấp nhận b́nh thường hoá trở thành một công dân Mỹ, đă phản ứng lại làn sóng khủng hoảng đó bằng cách tạo nên một bức tượng nghệ thuật bằng đồng nặng hơn 3 tấn, mang h́nh thù một chú ḅ húc.
Di Monica đă bỏ ra gần hai năm và hơn 350,000 đô la Mỹ tiền túi của chính ông để thực hiện tác phẩm nghệ thuật này. Ông nói rằng ông muốn h́nh tượng chú ḅ húc này làm biểu tượng cho “sức mạnh của người dân nước Mỹ”. Ông đă cho tải chú ḅ húc này đến quận Tài chính gần phố Wall thành phố New York và đặt bức tượng ở đó mà không có sự cho phép của chính quyền.
Đa số người dân đều thích chú ḅ húc này, ngoại trừ những người tổ chức Sàn Chứng khoán New York. Họ đă gọi cho cảnh sát đến đem bức tượng đi, và nhận được sự chỉ trích dữ dội từ phía dư luận. Cuối cùng, chính quyền thành phố đă chấp nhận tạm thời đặt bức tượng trở lại đó.
Sự xuất hiện của “Cố bé Dũng cảm”
Gần ba mươi năm trôi qua, chú ḅ húc vẫn là một biểu tượng khó quên của thành phố New York, cho đến ngày mùng 7 tháng 3 vừa qua một ngày trước ngày Quốc tế Phụ nữ mùng 8 tháng 3 - với sự xuất hiện của một bức tượng đồng khác mang tên Cô bé Dũng cảm.
Bức tượng có h́nh hài một cô bé bảy tuổi, đứng đối diện bức tượng đồng chú ḅ húc của Di Monica, hai tay chống nạnh, với một biểu cảm đầy tự tin. Rất nhiều người đă xem Cô bé dũng cảm như một biểu tượng mạnh mẽ cho ngày Quốc tế Phụ nữ và cho Nữ quyền.
Bức tượng được đặt hợp đồng thực hiện bởi công ty Tư Vấn Quốc tế State Street—một công ty hưởng ứng rất mạnh mẽ trong làn sóng đ̣i hỏi sự đa dạng giới tính trong các doanh nghiệp.
Giám đốc marketing của công ty, ông Stephen Tisdalle, đă nói rằng “cô bé này tượng trưng cho hiện tại, và đồng thời cũng tượng trưng cho tương lai. Cô bé ấy không hề tức giận v́ chú ḅ húc—cô ấy chỉ đơn giản là hết sức tự tin, cô ấy biết rằng ḿnh làm được ǵ, và cô ấy muốn chú ḅ phải hiểu điều đó.”
Tranh căi xung quanh “Chú ḅ húc” và “Cố bé Dũng cảm”
Sự xuất hiện của bức tượng Cô bé Dũng cảm đă dấy lên một vấn đề. Cô bé Dũng cảm cần có Chú Ḅ húc để giữ được thần thái và ư nghĩa của ḿnh. Nếu như Chú ḅ húc được đặt ở đâu đó khác, th́ Cô bé Dũng cảm—mặc dù vẫn là một bức tượng rất đẹp và mang đầy thông điệp—sẽ không c̣n đối tượng nào để qua đó chứng tỏ cho sự tự tin và hănh diện của ḿnh nữa. Không có ngữ cảnh mà Chú Ḅ húc đem lại, th́ Cô bé Dũng cảm sẽ chỉ c̣n là Cô bé Tự tin mà thôi.
Tuy nhiên, bằng cách đó, Cô bé Dũng cảm đă đồng thời vô h́nh chung làm thay đổi ư nghĩa tích cực ban đầu của Chú Ḅ húc. Nếu như theo chủ định ban đầu của Di Monica, th́ chú ḅ húc là biểu tượng của “sức mạnh người dân nước Mỹ”, th́ giờ đây với bức tượng Cô bé Dũng cảm, người ta lại coi chú ḅ húc như một biểu tượng của những sự o ép, bất công và là mối nguy hại đối với cô bé nói riêng, và thay mặt cho phụ nữ khắp nơi nói chung.
Tại đây, chúng ta hiểu rằng tác phẩm Cô bé Dũng cảm đă chiếm lấy h́nh tượng của Chú Ḅ húc làm một phần trong bức tranh nghệ thuật tổng thể của ḿnh. Và lẽ dĩ nhiên, tác giả của bức tượng ba mươi năm tuổi Arturo Di Monica, th́ không hài ḷng một chút nào với việc này.
Ông cho rằng bức tượng Cô bé Dũng cảm đă phá hỏng hoàn toàn ư nghĩa tích cực ban đầu của bức tượng Chú Ḅ húc, và đồng thời bức tượng đó cũng chỉ là một “mưu kế quảng cáo” nhằm mục đích quảng bá h́nh ảnh của công ty Tư vấn Quốc tế State Street.
Di Monica đă đệ đơn lên chính quyền thành phố New York yêu cầu cho di dời bức tượng Cô bé Dũng cảm, và nếu cần thiết th́ ông sẽ đâm đơn kiện. Luật sư của Di Monica đă khẳng định với tờ Washington Post rằng “Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ b́nh đẳng giới. Tuy nhiên chuyện này lại liên quan tới những vấn đề khác.”
Dư luận đă có rất nhiều những phản ứng khác nhau về vấn đề này. Nhiều người ủng hộ thông điệp đầy cảm hứng đối với phụ nữ nói chung của Cô bé Dũng cảm, và cho rằng “những người đàn ông không muốn phụ nữ làm tốn diện tích chính là lư do v́ sao chúng ta cần ủng hộ Nữ quyền.” Nhiều người tỏ ư không hài ḷng với việc Cô bé Dũng cảm, mặc dù mang đầy tính nghệ thuật, thực ra chỉ là một công cụ dựa vào đó để quảng cáo và quảng bá h́nh ảnh của một công ty lớn.
Một số người khác đồng ư rằng Di Monica có đầy đủ lư do và quyền để mong muốn bảo vệ ư nghĩa cao cả của tác phẩm Chú Ḅ húc của ḿnh. Và cũng không ít người lại nghĩ bức tượng Cô bé Dũng cảm đă h́nh thành nên một ư nghĩa mới, to lớn, tổng thể và hợp thời đại hơn cho bức tượng Chú Ḅ húc, và đó là một điều hoàn toàn đáng hoan nghênh.
Ai có lư, ai vô lư? Đâu mới là cái nh́n đúng đắn về nghệ thuật? Có lẽ đây là những câu hỏi c̣n bỏ ngỏ chưa t́m được lời giải đáp. Bởi v́ nghệ thuật là một khái niệm trừu tượng, mà đối với mỗi người - góc nh́n về nghệ thuật lại có một nét riêng.
Có thể tôi cho rằng đây là cái đẹp, nhưng bạn th́ không và ngược lại. Quan trọng hơn, giá trị của nghệ thuật mang lại luôn là tô điểm cho cuộc sống này thêm phần đẹp đẽ hơn. Và nghệ thuật không nên là thứ mang ra để tranh luận. Hăy để mỗi người tự cảm nhận chất nghệ cho riêng ḿnh.
VietBF © sưu tập