Nhạc sĩ Tuấn Khanh lên tiếng "phản động" về bài hát "Con đường xưa em đi"
VBF-Nhạc sĩ Tuấn Khanh viết một bài thật đúng chất "phản động". Bài hát trước 75 như Ly Rượu Mừng vừa được gỡ, nhưng chưa kịp mừng th́ 5 bài hát khác lại bị "nhốt". Văn hóa quan trọng hay cường quyền?
Tháng 1/1995, khi ông Vơ Văn Kiệt kư văn bản số 406-Ttg, ra lệnh không được đốt pháo trên cả nước. Không những pháo trong hiện thực bị săn lùng và hủy diệt, mà ngay cả pháo trong trí tưởng cũng bị ngăn chận. Ít lâu sau đó, trong một lần đưa ca khúc Bài Ca Tết Cho Em (sáng tác: nhạc sĩ Quốc Dũng) vào chương tŕnh sản xuất CD mùa xuân, một biên tập viên đă than thở rằng Sở Văn hóa Thông tin ở Sài G̣n nói phải sửa lại lời, v́ có chữ “pháo”, nghe nhạy cảm với một loại h́nh sản phẩm đă bị cấm.
Những chuyện hài hước như vậy, không bao giờ thiếu trong một nền văn hóa bị kiểm duyệt theo chỉ đạo, và cũng theo tính trung thành đến bại hoại của những nhân viên kiểm duyệt tại Việt Nam, kể từ sau 1975.
Một buổi sáng, khi đọc bản tin về chuyện 5 ca khúc có từ nửa thế kỷ trước bị lại cấm lưu hành, nhiều người dân đă tỏ ư bất b́nh. Nhưng với giới văn nghệ đă tận mặt sống và quay quắt trong các sợi xích kiểm duyệt từ suốt nhiều năm th́ lại khác. Phản ứng thường là một nụ cười mỉa, và gật gù như của một anh bạn “đến giờ này mà vẫn c̣n bệnh hoạn như vậy à?”
Năm ca khúc đó, bao gồm Cánh thiệp đầu xuân (tác giả Lê Dinh – Minh Kỳ), Rừng xưa, Chuyện buồn ngày xuân (Lam Phương), Đừng gọi anh bằng chú (Diên An), Con đường xưa em đi (Châu Kỳ – Hồ Đ́nh Phương). Như bao lần, những người “làm” văn hóa của Nhà nước vẫn giải thích mơ hồ, thậm chí ngớ ngẩn như dừng lưu hành để t́m tên tác giả chính xác. Một quan chức nhà nước, được báo Tuổi Trẻ dẫn lời, nói rằng ông băn khoăn v́ không biết ư nghĩa lời hát “cuộc chiến” nằm trong Con đường xưa em đi, là cuộc chiến nào.
Như một đứa trẻ to lớn nhưng gồng gánh tâm hồn tự kỷ, hệ thống văn hóa xă hội chủ nghĩa của Việt Nam hiện nay loay hoay với một nỗi ám ảnh mơ hồ, và không thể hội nhập cùng cuộc sống b́nh thường. Đứa trẻ đó lo sợ mọi thứ – từ quá khứ đến tương lai. Đứa trẻ cố vươn vai đứng thẳng oai vệ trong đời sống, nhưng nhột nhạt thầm kín v́ đêm đêm c̣n mắc tật đái trộm trên giường. Đứa trẻ tự cáu gắt v́ chứng không thể trưởng thành của ḿnh.
Nhạc sĩ Thanh Sơn, lúc c̣n sinh thời, từng ngồi buồn hiu, kể rằng một nhân viên kiểm duyệt của Sở, trẻ bằng tuổi con út của ông, ra lệnh cho ông về phải bỏ chữ “phu quân” trong một ca khúc t́nh yêu đồng quê của ông, chỉ v́ chữ “quân” có thể ám chỉ đến quân nhân Việt Nam Cộng Ḥa.
Năm ngoái, một đôi bạn trẻ viết tạp bút về Sài G̣n, chạy xin giấy phép in với một nhà xuất bản. Khi bản thảo đưa lên duyệt, một đoạn văn liên quan đến bài hát Chiếc lá cuối cùng (tác giả Tuấn Khanh sinh năm 1933) bị lưu ư là phải bỏ đi v́ liên quan văn hóa trước 1975. Khi các bạn trẻ này kêu nài rằng bài hát đă được duyệt, tác giả được lưu hành… th́ biên tập viên – kiểm duyệt viên bối rối, chuyển sang ư khác là “cũng phải bỏ, v́ gợi ư đến nhạc sĩ Tuấn Khanh hiện nay, người đang có vấn đề”.
Trăi qua rất nhiều năm. Kể từ lúc những bánh xích xe tăng chiến thắng của những người Cộng sản lăn trên các đường phố ở miền Nam. Có không ít những khung thước văn hóa thật mới mẻ được kẻ ra cho người dân. Từ chiếc quần ống loe bị chận cắt giữa đường, mái tóc dài nam giới bị giữ lại và buộc xén đi vô tội vạ… cho đến hôm nay, quả là một chặng đường rất dài để con người Việt Nam thấy rằng ḿnh đang phải chạy hồng hộc trên một ṿng tṛn thật lớn, để cố về điểm xuất phát văn minh ban đầu của ḿnh.
Đầu năm 2017, có tin bài hát Ly rượu mừng được trả tự do. Rất nhiều người vui mừng v́ nghĩ rằng “rồi cuối cùng những điều tốt đẹp nhất cũng đă trở lại”. Có không ít những bài viết, sự hân hoan xuất hiện trên các trang mạng. Có bóp, th́ phải có mở chứ!
Cảm giác này có thể so sánh với năm 1977, khi nạn đói tràn lan ở Việt Nam, bệnh ghẻ ngứa rừng hành hạ mọi gia đ́nh. Rồi đến năm 1990, khi nhiều người bắt đầu được ăn cơm có thịt và sử dụng xà bông Hoa Kỳ gửi về từ các thùng đồ của kiều bào – th́ người Việt nam cũng đă hân hoan và hạnh phúc như vậy. Quả là có bóp, rồi phải có mở!
Và rồi, khi một ca khúc được trả tự do, th́ cũng không lâu sau, có đến 5 ca khúc khác bị giam lại. Cái được và mất có vẻ đă rơ trong đời sống văn hóa b́nh thường của con người. Mở và bóp!
Cấm và cho / Bóp và mở trong kiểm duyệt văn hóa tại Việt Nam chưa bao giờ có một câu trả lời quang minh, hay có một thái độ chính đáng. Năm 2012, khi được hỏi về cách thức cho phép lưu hành những bài hát trước năm 1975, ông Lê Ngọc Cường – nguyên cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn từng xác nhận rằng thay v́ lên danh sách những bài cần cấm, th́ Cục chỉ có danh sách những bài được cho phép (khoảng hơn 1500 bài, trong số hàng chục ngàn bài hát trước 1975). Và việc bóp xiết các bài hát cũ, được khoán lớn cho Sở ở thành phố Hồ Chí Minh, v́ nơi này được coi là có khả năng “biết rơ nội t́nh”.
Nội t́nh ấy, Trịnh Công Sơn, đến khi qua đời nhiều năm, vẫn chưa bao giờ được phép ấn hành chính thức và đầy đủ bộ Ca khúc Da Vàng, tập tác phẩm được coi là làm nên tên tuổi của ông.
Nội t́nh ấy, Nhạc sĩ Phạm Duy, từ khi giao cho công ty Phương Nam quản lư và xin phép các ca khúc của ông từ năm 2005 đến nay, chỉ khoảng 200 bài hát được cho phép. Thậm chí có những bài cấp phép rồi, lại cấm như Trường ca Con đường Cái quan và C̣n chút ǵ để nhớ.
Không biết dựa vào luật nào, Cục chỉ cho phép một năm làm đơn xin từ 2 đến 3 lần, mỗi lần từ 7 đến 13 bài. Và nếu chiếu theo tŕnh tự đó, di sản hơn 1000 bài hát của nhạc sĩ Phạm Duy có thể phải đến năm 2050 mới được cấp phép hoàn toàn. Dĩ nhiên, đó là trong t́nh trạng các nhà “làm” văn hóa không trở chứng tự kỷ kinh niên.
Cũng có ư kiến cho rằng Nhà nước đang lo lắng v́ không cản nổi t́nh trạng văn hóa trước 1975 bùng phát lại ở miền Nam và nhiều nơi khác. Khởi đầu là âm nhạc, sau đến là sách vở, lịch sử… nên đang t́m cách ḱm hăm bằng cách cắt nhanh nguồn cảm hứng của dân chúng. Khởi đầu là không ít nghệ sĩ của Nhà nước được hậu thuẫn lên tiếng bài bác bolero, rồi kế đến kêu đ̣i một nền văn minh gameshow không có bolero… Hôm nay là thả một và nhốt năm, như tín hiệu của một mùa xuân không c̣n nghe tiếng pháo.
Nếu lưu ư, sẽ không ít người ngạc nhiên rằng năm 2017, khi bài hát Ly rượu mừng được trả tự do một cách hữu ư trước Tết Nguyên Đán, nhưng lại không vang lên rộn ră bằng những năm mà người dân phải tự vượt rào để hát, để nghe nó. Có lẽ người dân đă bằng ḷng với sự b́nh thường và giá trị được trả lại, nên không ra sức níu kéo như nhiều thập niên qua.
Nhưng ngay khi danh sách 5 bài hát bị cấm được tung ra, lạ thay, đâu đâu cũng nghe người dân hát, mở lại những ca khúc này. Chuyện “cấm”, trở thành một thái độ vô vọng trước đời sống tự nhiên trong phút chốc.
Và như thế, những bài hát cấm đó, chắc chắn lại sẽ vang lên – không khác ǵ những ngày tháng Ly rượu mừng bị giam nhốt. Kẻ có quyền có thể phất tay phế bỏ, nhưng nhân dân sẽ măi măi âm thầm giữ lại trong trí nhớ và từng lời hát khe khẽ của ḿnh, bởi lẽ năm bài hát ấy – hay hàng chục ngàn bài hát khác – không có tội t́nh ǵ.
V́ họ biết, cuối cùng tài sản lớn nhất của con người là văn hóa chứ không là cường quyền. Âm nhạc hay sách vở – tri thức và cảm xúc… sẽ c̣n lại măi măi, bền bỉ thách đố mọi thời đại mê muội của quyền hành.
cục văn hóa mà ngu như vô văn hóa ,thôi đổi tên thành cục kít cho rồi...kakaka văn hóa xứ mọi gọi mấy tên nầy là người"năo ngắn"(nghe sao viết vậy chứ không hiểu nghĩa lun )
The Following User Says Thank You to anhhaila For This Useful Post:
Một quan chức nhà nước, được báo Tuổi Trẻ dẫn lời, nói rằng ông băn khoăn v́ không biết ư nghĩa lời hát “cuộc chiến” nằm trong Con đường xưa em đi, là cuộc chiến nào.
Văn nghệ sỉ Miền Nam Việt Nam sáng tác th́ rỏ ràng như mặt trời giữa trưa , chẳn lẽ nói đến cuộc chiến chồng Mỹ cứu nước [là cũa bọn núp lùm ăn cơm quốc gia thờ ma cộng săn TCS]
Cuộc chiến là cuộc chiến cũa dân chúng Miền Nam [bên thua cuộc hay lính đánh thuê] với bon Cộng Nô rướt voi Nga Tàu về dầy mă tổ ông cha Việt Nam
Nhạc sĩ Thanh Sơn, lúc c̣n sinh thời, từng ngồi buồn hiu, kể rằng một nhân viên kiểm duyệt của Sở, trẻ bằng tuổi con út của ông, ra lệnh cho ông về phải bỏ chữ “phu quân” trong một ca khúc t́nh yêu đồng quê của ông, chỉ v́ chữ “quân” có thể ám chỉ đến quân nhân Việt Nam Cộng Ḥa.
Đúng là bó tay với đám khỉ Trường sơn
The Following 2 Users Say Thank You to Tieu doan 6 du For This Useful Post:
Nhân Dân nên nhớ chúng ta những người hùng v́ thế hệ sau này mà hy sinh xương máu để dành chiến thắng(mỹ chạy ngụy nhào)với chiến thắng này ta phải ǵn giữ đừng để một vài từ trong những bài bản làm hư hại tinh thần(chống ngoại)của ta...làm găy đổ cuộc sống CS đầy màu sắc mà ta chủ trương bằng máu xương...đừng để Đảng CS bị mất như Liên Sô...??đừng để đánh sập như bức tường Bá Linh mà hăy dùng nó vây quanh ta để dù có bị dội pháo vẫn không xuyên thấu vào tâm ta(vẫn an lành)cho thế hạ sau này...một vài bài nhạc cho th́ Ca không th́ thôi(chỉ có lợi cho bọn lợi dụng)những người làm văn nghệ chánh trị đó thôi..đừng nghĩ ngợi nhiều mà chỉ biết rằng bọn này chỉ làm việc kiếm cơm mà thôi...??
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.