VBF-Một phụ nữ trên 60 tuổi đi thi phỏng vấn xin quốc tịch Mỹ thật gian nan. Người phỏng vấn hôm đó lại là người gốc Trung Hoa, thật sự chớ trêu. Có thể nói là không may c̣n khi hỏi những câu hỏi anh này dễ đánh rớt người hỏi bài dưới đây đă trên 60 tuổi.
(H́nh minh họa: Getty Images)
Kính gởi Cô Nguyệt Nga,
Thưa Cô, khi đọc bài “Vợ chồng tôi đi tuyên thệ nhập tịch Mỹ” đăng trên Nhật Báo Người Việt, tôi thấy ḷng nhẹ nhơm hẳn đi. Bởi v́ tôi cũng đă nộp đơn và chỉ chờ ngày phỏng vấn.
Sau gần 1 năm chờ đợi th́ cũng đến ngày tôi được gọi. Tôi đă hồi hộp và mất ngủ nhiều đêm liền. Tôi đến sớm hơn 15 phút để trấn tỉnh tinh thần. Phỏng vấn tôi hôm ấy là một thanh niên khoảng trên dưới 30 tuổi, vẻ mặt nghiêm nghị và lạnh lùng. Tôi thầm nghĩ, chắc ḿnh không gặp may rồi.
Từ chỗ cậu ta đứng gọi tên tôi, đến pḥng làm việc của cậu ấy, cũng đi qua nhiều dăy pḥng. Cậu ta không hề chào hỏi tôi 1 câu như ” Hi” hoặc “Good Morning” như trong những video mà tôi đă coi trên Google để thực tập.
Với vẻ mặt lầm ĺ, cậu ta chỉ cho tôi cái ghế và bảo ngồi xuống. Lúc này tôi mới thấy cái thẻ cậu ấy đeo trên cổ. Qua tên họ của cậu ấy, tôi biết cậu ấy là người Tàu.
Cậu ấy đưa tôi tờ giấy có 1 ḍng chữ và bảo tôi đọc, 1 tờ giấy bảo tôi viết, sau đó là những câu hỏi. Cậu ta hỏi tôi chừng 6 hoặc 7 câu. Cậu ta cũng không nói ǵ cho đến khi Cậu ta cầm form N400 lên và bắt đầu hỏi th́ tôi mới biết được ḿnh đă qua phần đọc, viết và trả lời câu hỏi.
Và đây mới thực sự là cuộc “thẩm vấn” Tôi không biết những cuộc phỏng vấn của mọi người như thế nào, hỏi các cháu tôi th́ nó nói họ không hỏi nhiều. Vậy tôi xin ghi lại vắn tắt cuộc phỏng vấn của tôi để nhờ mọi người coi thử có giống những cuộc phỏng vấn khác không?
– Bà sống với ai?
– Con gái
– C̣n ai nữa không?
– Con rể và 2 đứa cháu
– Nhà có mấy pḥng?
– 2 pḥng
– Vậy làm sao mà ngủ, ngủ ở đâu?
– Tôi ở pḥng nhỏ, pḥng lớn có 1 giường nhỏ và 1 cái nôi cho 2 cháu, con gái, con rể ngủ giường lớn.
– Tại sao không sống với chồng mà sống với con?
– Con gái tôi cần tôi giúp trông con, chồng tôi làm việc ở tiểu bang khác.
– Có thu nhập không?
– Không
– Có nợ thuế không?
– Không
– Có khai thuế không?
– Có
– Không có thu nhập làm sao khai thuế? (hằng năm lúc khai thuế, chồng tôi có khai tên của tôi vào nên tôi trả lời như vậy không biết có đúng không? Với câu hỏi này, tôi không biết làm sao để trả lời)
– Có nói láo không?
– Không
– Chồng làm ǵ?
– Công nhân
– Làm công vịệc ǵ?
– Đóng gói (chồnng tôi làm cho một hăng của Mỹ chuyên gia công những dung cụ ǵ đó nhưng chỉ vặn vít và đóng gói vào thùng)
– Đóng gói cái ǵ?
Đến đây th́ tôi không c̣n b́nh tĩnh và không trả lời được nữa. Với vốn Tiếng Anh b́ bơm, tôi chỉ có thể trả lời được như vậy.
Cậu ta gấp hồ sơ lại và bảo tôi sẽ có cuộc phỏng vấn thứ nh́. Tôi hỏi cậu ta là cho tôi biết tôi phải học những ǵ cho lần phỏng vấn tới. Cậu ta nói tôi phải học nói đúng và hiểu Tiếng Anh như mọi người. Tôi vớt vát 1 câu. Tôi năm nay gần 65 tuổi, tôi chỉ mới học lại Tiếng Anh một vài năm nên không thể hiểu hết như những người trẻ được. Cậu ta đứng dậy, mở cửa và chỉ tay cho tôi ra khỏi pḥng.
Tôi ra về mà ḷng hậm hực vô cùng, không phải hậm hực v́ bị đánh rớt. Tôi không giỏi Tiếng Anh, cậu ta có quyền đánh rớt tôi nhưng cậu ta không có quyền cư xử thô lỗ và khinh thường tôi như vậy. Cậu ta không có được văn hóa lịch sự đối với người đáng tuổi mẹ ḿnh. Suốt tuần qua, tôi không ăn và cũng không ngủ được, tôi cứ bị ám ảnh bởi khuôn mặt khinh khỉnh của cậu ta. Tôi ước ǵ ḿnh được đến Mỹ khi c̣n trẻ hơn, tiếng Anh giỏi hơn th́ đâu có bị khinh thường như vậy. Trước ngày mất nước cũng có học được vài năm, khi mất nước và gia đ́nh rơi vào tù tội, phải lo cơm áo gạo tiền từng ngày nên bao nhiêu chữ học được đă “sạch sẽ”.
Thôi th́ kính nhờ Cô Nguyệt Nga. Cô bác hoặc anh chị nào đă trải qua kỳ thi quốc tịch xin chỉ giúp tôi vài kinh nghiệm và giải đáp giùm những điều mà tôi chưa được rơ. Tôi xin cám ơn.
1- Bao lâu nữa th́ tôi sẽ có cuộc phỏng vấn thứ nh́? Cậu ta là người phỏng vấn lại tôi hay là một người khác?
2- Nếu phỏng vấn lần thứ nh́ không được th́ có lần thứ ba không hay là phải nộp lại hồ sơ?
3- Nếu thẻ xanh 10 năm hết hạn mà chưa vô quốc tịch th́ có được ở lại Mỹ hợp pháp không?
Tôi xin cảm ơn rất nhiều
Góp ư của độc giả:
Tôi đậu quốc tịch cách nay 3 năm (59 tuổi) nên có một ít kinh nghiệm xin được góp ư với chị:
Để đậu kỳ thi chị phải đậu 2 phần:
– The test of English: phải nghe, hiểu, đọc nói tương đối ổn.
– The test of U.S.history and government: Phải trả lời được một số câu có trong 100 câu họ đă đưa cho ḿnh học trước. Phần này tương đối dễ nên đa số thí sinh (và kể cả chị) có thể đậu được v́ chỉ cần siêng học thuộc ḷng 100 câu là đủ.
Phần lớn thí sinh thi rớt là do không đậu phần N-400. Phần này sẽ cho thấy khả năng đọc, hiểu, viết của thí sinh qua việc trả lời những câu hỏi có rơ ràng, mạch lạc,chính xác không? Những thông tin cá nhân như tên, tuổi, nơi cư trú, nhân dạng, nghề nghiệp, t́nh trạng hôn nhân, những lần đi ra khỏi nước Mỹ, thông tin về người hôn phối và con cái, thông tin về sinh hoạt hàng ngày có từng phạm pháp không, có từng tham gia nhóm, đoàn thể nào không…
Chị phải đọc và suy nghĩ thật kỹ N-400 trước khi hạ bút viết xuống câu trả lời, sau đó copy lại và học thuộc ḷng, bởi v́ khi đi thi người officer đă có bản N-400 của chị trước mặt và họ có toàn quyền hỏi bất cứ điều ǵ trong đó, chị phải trả lời sao cho rơ, đúng với những ǵ chị đă khai trong đó.
Khi trả lời chị ráng trả lời dài một chút. Thí dụ khi officer hỏi “Chị có đi làm không?” hăy trả lời “Tôi không đi làm v́ phải săn sóc cháu ngoại” đừng chỉ nói “No,” v́ officer có thể hỏi “Tại sao? “chị sẽ cuống lên mất b́nh tĩnh v́ cảm giác ḿnh đang bị tra hỏi chứ không phải đang đàm thoại.
Ngoài ra để làm tăng phần tự tin của ḿnh và tăng mối thiện cảm của officer với ḿnh chị hăy chuẩn bị cho ḿnh một bề ngoài tươm tất, lịch sự, hăy vui vẻ tự tin chào hỏi officer ngay khi tiếp xúc bằng những câu chào hỏi xă giao thông thường. Chị sẽ thấy ḿnh b́nh tĩnh, coi như đă đạt 50% thành công rồi.
Nếu có thể chị hăy tham dự một lớp luyện thi quốc tịch miễn phí ở một hội, đoàn thể (như Hội cộng đồng người Việt VNCOC trên đường W First) thầy giáo và bạn bè trong lớp sẽ giúp cho chị rất nhiều trong việc chuẩn bị cho kỳ thi sắp tới.
C̣n về những thắc mắc của chị như sau:
– Rớt lần thứ nhất sẽ được thi lần thứ hai (miễn phí) sau khoảng 1-2 tháng
– Rớt lần thứ hai phải làm đơn xin thi và đóng lệ phí y như thí sinh mới.
– Thẻ xanh 10 năm hết hạn phải đóng tiền renew (số tiền nhiều gần bằng lệ phí thi quốc tịch) mới được ở lại USA hợp pháp. Tuy nhiên nếu chỉ là “thường trú nhân-resident” sẽ không được những quyền lợi như trợ cấp y tế, tiền già khi 65 tuổi, không thể bảo lănh thân nhân, không thể du lịch ngoài USA,… là những quyền lợi chỉ áp dụng cho “công dân-citizens.”
Do đó chị hăy cố gắng nỗ lực bản thân để ôn luyện cho tốt.
Chúc chị sức khỏe, tự tin, may mắn và thành công trong kỳ thi quốc tịch sắp tới.
Tui không biết người khác th́ sao chứ khi tui đi phỏng vấn (cũng mấy chục năm rồi), ông Mỹ không phỏng vấn tui cái kiểu như vậy. Người phỏng vấn chỉ hỏi những câu căn bản về lịch sử của Mỹ, hỏi tổng thống hiện thời là ai, thượng nghị sĩ hiện thời là ai (nói chung tổng cộng không trên 10 câu), sau đó th́ nói viết một câu tiếng Anh. Vậy là xong rồi đó.
Cháu nghĩ cái tên này chắc biết cô là người Việt, v́ thù nước (v́ nó là Tàu) nên trả thù chung, nó ghét người Việt ḿnh nên hỏi cô như là tên tội phạm vậy. Thi vô quốc tịch chứ đâu phải ḿnh là tội phạm đâu mà hỏi những câu chả ăn nhập vô đâu, toàn là những câu hỏi riêng tư, không có câu nào có liên quan tới lịch sử nước Mỹ cả.
Chả lẽ sau này người đi thi quốc tịch phải trả lời những câu quá riêng tư với đời sống của ḿnh như vậy sao? Cháu không biết cô có thể khiếu nại ai được hay không về cái tên này, hy vọng kỳ tới cô được may mắn hơn, gặp được người phỏng vấn đàng hoàng hơn.
Chào bà H. Nguyễn,
Tôi xin góp ư trả lời ngay những thắc mắc mà bà cần biết:
– Thuế: bà trả lời CÓ khai thuế là ĐÚNG v́ vợ chồng khai chung (Joint Return) dù chỉ có một lợi tức (MỘT ĐẦU LƯƠNG của chồng hoặc của vợ).
Tên và chữ kư của bà nằm trên mẫu khai thuế chung này.
Bà không đi làm, không có lợi tức, nhưng chồng có lợi tức và hai VỢ CHỒNG khai chung, có tên và chữ kư của cả hai người. V́ bà phải trả lời bằng tiếng Anh nên tôi mạn phép viết qua tiếng Anh đại khái như thế này – y như là tôi là người được phỏng vấn và trả lời câu hỏi của phỏng vấn viên:
“I didn’t have income but my husband had and we made ‘Joint Return’ in which there were my full name and signature.”
– Câu “đóng gói cái ǵ?” th́ có thể trả lời một cách chung chung (nếu bà không rơ lắm) như thế này: “He packs anything such as products, goods, merchandise, and so on when his leader asks(ed) him to pack.”
Dĩ nhiên, phỏng vấn viên (cũng như mọi người khác ngoài xă hội mà bà phải giao tiếp hàng ngày), có người dễ mà cũng có người khó (như anh chàng mà bà đă gặp), bà không nên để tâm làm ǵ cho khổ, cứ coi hôm đó như ḿnh gặp xui thế thôi (cũng như các góp ư đây có người góp ư rất đàng hoàng nhưng cũng có người ăn nói bất lịch sự, lạc đề, lại thích làm thầy đời một cách thiếu giáo dục).
– Câu hỏi bao lâu th́ có phỏng vấn lần hai, theo kinh nghiệm riêng th́ có thể trong ṿng 6 tháng trở lại và thường là do một NGƯỜI KHÁC phỏng vấn, và tôi tin là bà sẽ “pass.”
– Câu hỏi có thể được phỏng vấn mấy lần, cũng theo hiểu biết riêng, th́ có lẽ 3 lần là tối đa trước khi nộp đơn lại, mà lần thứ 3 lâu hơn lần 2, có thể là trong khoảng 1 năm, mục đích là để cho người xin nhận tịch có th́ giờ học (nói, đọc, viết, hiểu,) thêm tiếng Anh.
– Câu cuối cùng, thẻ xanh có hạn 10 năm, nếu bà chưa nhập tịch th́ xin lại “thẻ xanh 10 năm” khác. Nhưng nhớ kỹ là phải làm đơn nộp và cơ quan nhận được vào ngày TRƯỚC NGÀY THẺ XANH 10 năm hiện tại HẾT HẠN. Hiện nay, 3 tháng hay 90 ngày TRƯỚC ngày hết hạn thẻ xanh th́ bà phải làm đơn xin và đóng lệ phí theo quy định vào lúc đó.
Thí dụ, thẻ xanh hết hạn vào ngày 01 Tháng Tư 2017 th́ đơn có thể làm và ghi ngày ngay từ bây giờ và nộp đi cùng với chứng từ (bản sao thẻ xanh hiện tại) và lệ phí hiện tại.
Chúc bà gặp nhiều may mắn.
Vấn đề mới:
Thưa cô Nguyệt Nga, gia đ́nh em có hai chị em gái. Hai chị em không có ǵ giống nhau cả. Chị của em hơn em đủ mọi thứ. Chị ấy học hành thành tài, có PhD. C̣n em th́ học ́ à ́ ạch, cũng không tốt nghiệp được cái bằng 4 năm. Em chỉ hơn chị ở mặt nhan sắc, nhưng bù vào đó em bị bại liệt từ nhỏ. Dù đă chữa chạy tận t́nh, đến nay em cũng không đi đứng b́nh thường được, em vẫn bị chân cao chân thấp. Đó là chưa kể hiện tại em là một single mom, mất job. Và như vậy coi như em là một con zero to tổ bố.
Người ta vẫn hay nói, cha mẹ hay thương những đứa con tật nguyền, thua thiệt, nhưng trong gia đ́nh em th́ ngược lại. Mẹ em ghét bỏ em bao nhiêu th́ thương yêu tôn trọng chị em bấy nhiêu. Nhiều lúc em tự hỏi không biết em có phải là con ruột của mẹ không, bởi hai chị em có hai gương mặt khác hẳn nhau.
Chị em ở xa, thỉnh thoảng mới về thăm mẹ và em. Mỗi lần chị về là nói không ngoa, chứ mẹ em làm đủ món ngon để cho chị thưởng thức. Và khi chị đi, mẹ gói ghém cho chị mang theo. Sáng sớm chị c̣n ngủ, mẹ bắt em đi đứng nhẹ nhàng sợ tiếng động làm chị mất ngủ. Đến độ, lúc chị c̣n ngủ, mẹ em không cho em giựt nước toilette, sợ ồn chị thức dậy. Có hôm em đi làm sớm không kịp lo thức ăn, em đă lấy thức ăn của chị để mang theo. Mẹ em không cho, nói là đồ ăn đó mẹ làm riêng cho chị, chị khó ăn, con ăn ǵ cũng được.
Em rất buồn khi bị phân biệt đối xử như vậy. Nhưng nghĩ lại dù ǵ đó cũng là chị ḿnh, ḿnh có ganh ghét th́ cũng là máu thịt của nhau. Nhưng chuyện xảy ra mới đây làm em quá buồn. Em buồn đến nỗi muốn dọn riêng, dù ra riêng như vậy, em cùng đứa con nhỏ sẽ rất khó khăn, và mẹ em càng khó khăn hơn với tuổi già không có người thân bên cạnh. Chuyện là, em đi chợ về, đứng trước cửa t́m ch́a khóa vào nhà th́ nghe tiếng mẹ nói phone: “Con cả th́ đi rồi, nhà chỉ c̣n tôi với con… què!” Em nghe mà rụng rời tay chân, không ngờ mẹ ḿnh gọi ḿnh như thế. Mà em có què th́ đâu phải lỗi do em, có khi là do mẹ em đă không cho em đi chích ngừa từ bé khiến em phải thế này. Em chán đời quá! Năm nay mẹ em đă 80, nhưng c̣n rất minh mẫn và khỏe mạnh. Chắc là em nên dọn ra riêng để tránh những đau ḷng như hiện nay. Em xin quư cô bác giúp em ư kiến.