Việt Nam là vậy, đă nghèo rồi nhưng lại c̣n thiếu văn hóa là điển h́nh của người Việt tại VN. So với các nước khác VN thua kém rất nhiều về du lịch. Cùng vietbf.com khám phá thêm.
Du khách ngoại quốc bên bờ hồ Hoàn Kiếm (Hoang Dinh Nam/Getty Images)
SÀI G̉N – Trên trang Thanh Niên mục tiếng Anh mới đây, có một bài ư kiến của tác giả Tim Russell với nội dung so sánh ngành du lịch tại Việt Nam với Thái Lan và Cam Bốt. Bài viết sâu sắc này có tựa đề Simple truth: Vietnam just not serious about tourism. Ông Tim Russell đă sống ở Việt Nam gần một thập niên, nên rất hiểu rơ nhiều điều ở đất nước cộng sản này.
Sau đây là phần chuyển ngữ của Phương Thảo đăng trên trang Việt Nam Thời Báo hôm thứ Năm vừa qua:
Sự thật đơn giản: Việt nam không nghiêm túc về ngành du lịch
Về lư thuyết, Việt nam đáng ra phải là đối thủ đánh bại Thái lan, thế nhưng Việt nam lại đang phải cố hết sức để cho bằng Campuchia. Tại sao? Bởi v́ du khách không cảm thấy được đón chào và được đối xử như một cơ hội duy nhất để kiếm tiền.
Một bài báo gần đây trên báo Tuổi Trẻ đă được dịch và in trên tờ Tuần Việt Nam và Thanh niên với tiêu đề “Tại sao chúng ta thất bại và tại sao họ lại thành công,” đă có một cái nh́n khá hạn hẹp tại sao Thái Lan lại là một điểm du lịch nổi tiếng mà Việt Nam lại không.
Theo bài báo này th́ Thái lan đă thành công v́ họ đă thưởng công cho các đối tác du lịch của họ, và Việt Nam không thành công v́ họ đă thuê một đại sứ du lịch không hợp lư.
Điều đáng buồn là điều này lại không đơn giản như thế, và người viết cũng đă phạm tất cả các lỗi sơ đẳng khi phỏng đoán về các phần thưởng đó, hay về đại sứ du lịch và các biện pháp quảng cáo du lịch tương ứng. Nhưng những điều này lại không phải như vậy.
Du khách đến thăm đất nước này có biết ǵ đâu về những giải thưởng hay Lư Nhă Kỳ, và thậm chí cho là họ có biết đi nữa, th́ điều này chắc cũng chẳng ảnh hưởng ǵ đến lựa chọn du lịch của họ.
Công nghiệp du lịch Thái Lan tiếp tục tạo nên các điều kỳ diệu: 22 triệu lượt khách trong năm 2012 và trên 24 triệu trong năm nay, trong số đó khoảng 50% khách quay trở lại, Bangkok là điểm được nhiều người đến thăm nhất trên toàn thế giới... và sự kiện này xảy ra sau cuộc biểu t́nh năm 2010 và trận lũ năm 2011. So sánh và đối chiếu với Việt nam chỉ có 6 triệu trong năm 2012, năm 2013 giảm sút và lượng khách quay trở lại chỉ 5% cùng với sự lan truyền rộng răi về nạn lừa gạt và chặt chém. Vậy th́ tại sao lại có sự khác biệt về con số lớn như thế?
Để biện hộ cho Việt nam, người ta có thể cho rằng Thái lan đă có nền công nghiệp du lịch từ những năm 1960, trong khi đó ở Việt nam măi đến giữa thập kỷ 90. Nhưng điều này lại có vẻ quá đơn giản và có thể sẽ bỏ qua mất sự thiếu phát triển của nền công nghiệp du lịch Việt nam trong 20 năm qua, trong thời gian này số lượng du khách có tăng, nhưng tŕnh độ phục vụ, hạ tầng cơ sở, quảng cáo, và ư thức lại phát triển với tốc độ rùa ḅ.
Nhiều người ngoại quốc đă viết về rằng, dù cho các vấn đề mà họ gặp phải ở Việt Nam, th́ họ cũng không thể chấp nhận một cách đơn giản rằng sự giận dữ phải đổ lên tất cả người Việt. Điều này sẽ tạo ra một sự biện minh để cho đất nước này có cớ ngồi ỳ một chỗ và chờ thêm 30 năm nữa để cải thiện t́nh h́nh, một lời xin biện minh đă là quá đủ.
Tôi đă sống ở Việt Nam từ năm 2003 cho đến cuối năm 2012, và khi đến Thái Lan tôi đă trải nghiệm được cả hai nền du lịch và lư do cho sự cách biệt như thế đă trở nên rất rơ ràng là nền văn hóa.
Anh có thể quảng cáo một điểm du lịch về bất kỳ điều ǵ anh muốn, nhưng nếu người ta đi đến nơi và chỉ có được các trải nghiệm xấu th́ người ta đơn giản sẽ không quay lại nữa. Văn hóa du lịch Thái Lan là tất cả để đem lại sự đón tiếp nồng nhiệt và cung cấp những trải nghiệm thú vị, và điều này bắt đầu ngay từ ở sân bay Bangkok, nơi du khách không cần phải có bất cứ loại visa nào, nơi có dăy xe taxi được tổ chức tốt, và nơi có cả mạng giao thông bằng tàu và xe buưt nhanh chóng, rẻ và hiệu quả để đưa khách du lịch vào tận trong thành phố.
So sánh điều này với t́nh trạng visa ở Việt Nam, nơi mà du khách phải trả trước một cái giá đắt đỏ ($45 Mỹ kim) để xin một visa du lịch, nơi mà muốn t́m một chiếc taxi trung thực th́ như ṃ kim đáy bể, hay mạng lưới xe lửa nối với sân bay chỉ là một kế hoạch viễn vông. Quá nhiều du khách đến Việt Nam đă có các ấn tượng ngay từ trải nghiệm xấu ở sân bay và sẽ không bao giờ hồi phục được.
Người Thái đă nhận thức được rằng lợi nhuận lâu dài là cung cấp trải nghiệp thú vị cho du khách hơn là vắt kiệt hết những ǵ du khách có và rồi đuổi họ đi, không bảo giờ quay trở lại. Chắc chắn là ở Thái cũng có lừa gạt, nhưng sự lừa gạt là ngoại lệ chứ không phải là luật. Điều cần nhấn mạnh là sự lễ phép, lịch sự, và đem đến cho du khách những ǵ họ muốn, dù là các quầy rượu ngoài biển, các thú vui về đêm đến các khu mua sắm đa dạng với giá phải chăng, hoặc điều quan trọng nhất là sự ôn ḥa, yên tĩnh, và thoải mái. Tóm lại Thái Lan mà một nơi nồng ấm, thoải mái và không căng thẳng để đến tham quan.
Việt Nam cũng có thể cạnh tranh được. Trong khi Thái Lan thiếu các điểm du lịch nổi tiếng toàn cầu, th́ Việt Nam có Vịnh Hạ Long. Các thành phố ở Việt Nam có cuộc sống sôi động kiểu xưa của Châu Á và các con đường sống động mà Bangkok đă mất đi từ lâu do sự phát triển quá độ. Việt Nam c̣n có các cảnh núi non hùng vĩ và trên 3,000 km bờ biển. Việt Nam c̣n có các ṭa nhà có lối kiến trúc thuộc địa tuyệt vời (dù là các ṭa nhà loại này đă dần dần bị phá hủy một cách đáng buồn. Việt Nam c̣n có những người dân thân thiện cởi mở và ṭ ṃ muốn gặp gỡ du khách. Và Việt nam lại c̣n có sự hấp dẫn của vùng Đông Nam Á mà Thái lan không có. Về lư thuyết, th́ Việt nam đáng ra phải là đối thủ đánh bại Thái Lan, thế nhưng Việt nam lại đang phải cố hết sức để cho bằng Campuchia.
Tại sao? Bởi v́ du khách không cảm thấy được đón chào và được đối xử như một cơ hội duy nhất để kiếm tiền.
Bất kỳ quốc gia nào tính phí du khách $45 đô la một cái visa và bắt họ phải nộp đơn xin trước th́ quốc gia ấy không nghiêm túc làm du lịch. Bất kỳ quốc gia nào cho phép du khách bị lừa gạt và làm phiền với mức độ như ở Việt Nam, ngay cả ở sân bay th́ họ không thật sự nghiêm túc làm du lịch. Bất kỳ quốc gia nào cho phép xây dựng các khu nghỉ mát ở bờ biển lớn mà không đi kèm theo việc phát triển các của hàng tiện ích, các quán rượu hay nhà hàng ngoài băi biển (như Đà Nẵng) th́ cũng không hoàn toàn nghiêm túc làm du lịch.
Tất cả các chế độ thưởng, đại sứ du lịch và các quầy triển lăm thương mại trên thế giới không thể thay đổi được điều này. Nếu tạo khó khăn cho du khách đến đất nước này và rồi lại cung cấp các trải nghiệm không hài ḷng khi họ đến nơi, th́ nền công nghiệp du lịch sẽ không bao giờ thành công. Nhưng nếu làm cho du khách cảm thấy được đón tiếp nồng nhiệt, cho họ những ǵ mà họ muốn, và làm mọi cách để cho họ có được khoảng thời gian vui thú nhất, rồi th́ họ sẽ quảng cáo và tiếp thị giúp cho.
Thái Lan hiểu được điều này. Thậm chí Campuchia cũng hiểu được. Thật đáng buồn là Việt nam vẫn không chịu hiểu, và tiềm năng, kiến thức và sự sáng tạo của rất nhiều người nước ngoài và Việt nam có kiến thức về du lịch sẽ lại bị lăng phí.