VBF-Đây chính là ngôi mộ của 400 giao dân đă bị triều Nguyễn hành quyết trước khi thất bại v́ bị quân Pháp đánh chiếm.Chính v́ thế xung quanh nó tồn tại rất nhiều bí ấn mà ít người có thể biết tới.Nếu như giữa trung tâm Sài G̣n (khu vực ṿng xoay Dân Chủ: quận 10 và 3) từng là nghĩa địa lớn nhất Sài G̣n v́ có ngôi mộ tập thể (dân Sài G̣n xưa gọi “Mả ngụy”) chôn hàng ngàn người già, trẻ, trai, gái bị xử tử v́ tội phản nghịch trong cuộc nổi loạn của Lê Văn Khôi (1833-1835) dưới thời vua Minh Mạng, th́ cũng ngay tại trung tâm TP. Biên Ḥa (Đồng Nai) cũng từng tồn tại một khu nghĩa địa có ngôi mộ lớn chôn chung hàng trăm người mà dân Biên Ḥa xưa gọi là “Mả tù” dưới thời vua Tự Đức.
Cuộc thảm sát tàn khốc cách đây 155 năm
Ngày nay, khi nhắc đến đến địa danh “Mả tù” không nhiều người dân Biên Ḥa nào c̣n biết rơ tận tường, chỉ có những lăo dân kỳ cựu sống ở khu vực Dốc Sỏi, Ngă Ba Thành, chợ nhỏ Cây Chàm (thuộc phường Quang Vinh) th́ có thể c̣n nhớ chút ít. Dấu tích “Mả tù” xưa nay đă bị xóa mờ. Nhân dịp Giáo xứ Biên Ḥa kỷ niệm 150 thành lập, chúng tôi thử ḍ t́m manh mối từ những trang sử liệu công giáo để làm sáng tỏ thêm những bí ẩn của “Mả tù”.
Ngôi mộ tập thể ốp đá hoa cương của 400 giáo dân “tử đạo” trong nhà lao Biên Ḥa năm xưa nay được di dời về tại nghĩa trang mới của giáo xứ Biên Ḥa (thuộc phường Tam Ḥa, TP. Biên Ḥa)
Trong cuốn kỷ yếu Giáo xứ Biên Ḥa 150 năm thành lập viết, vào thế kỷ 18 “lệnh cấm đạo” gắt gao của chúa Nguyễn ở Đàng Trong ban hành nên các nhà thờ bị đốt phá, nhiều giáo sĩ và giáo hữu phải chết rũ trong tù.
Năm 1802, vua Gia Long lên ngôi, v́ đă chịu ơn Đức cha Bá Đa Lộc (Pigneau de Béhaine) giúp đỡ ông thời lưu vong nên vua đă ban hành tự do tôn giáo. Nhưng đến đời vua Minh Mạng, cấm đạo trở lại càng ác nghiệt.
Đến thời vua Tự Đức c̣n hơn thế nữa, vua đă ban hành chính sách tàn sát với 13 sắc chỉ cấm đạo đối với những đồng bào tôn thờ Thiên Chúa. Các tín hữu và họ đạo ở Mỹ Hội, Lái Thiêu, Thủ Dầu Một (tỉnh B́nh Dương), Tân Triều (Biên Ḥa) tổng cộng 600 người đă bị bắt giam vào ngục thất Biên Ḥa. Con số người bị hành quyết tại pháp trường Dốc Sỏi lên tới hàng trăm người.
Ngày 17-12-1861, khi quân Pháp tấn công và chiếm tỉnh Biên Ḥa th́ tại nhà lao Biên Ḥa c̣n 407 giáo hữu vẫn bị nhốt trong nhà lao. V́ không chống trả nổi trước sự tấn công mạnh mẽ của quân Pháp nên quan quân triều đ́nh nhà Nguyễn đành bỏ thành rút lui.
Trước khi rút chạy, triều đ́nh nhà Nguyễn c̣n ra lệnh cho lính phóng hỏa thiêu rụi nhà lao Biên Ḥa. Hàng trăm tiếng gào thét, tiếng la cứu thất thanh của những người bị nhốt vang vọng khắp thành Biên Ḥa. Nhưng ngọn lửa hung bạo cháy suốt ngày đêm đă thiêu rụi tất cả, chỉ có 7 người thoát thân được. 400 người chịu “tử đạo”.
Sau khi quân Pháp chiếm được thành Biên Ḥa và b́nh định xong, th́ giáo dân Biên Ḥa di tản tứ phương do chiến tranh, đă trở về. Dân chúng mới moi t́m trong mớ tro tàn thi hài của những người giáo dân vô tội bị thiêu cháy đen, co quắp, không nhận được dạng, nên đem chôn chung một nấm mồ, tại vị trí chính nơi họ bị thiêu chết.
Đến năm 1875, cha cai quản giáo xứ Biên Ḥa người Pháp tên là Louvet (cha Ngôn) mới cho dựng tại nơi chôn một cây bia đá có khắc h́nh thánh giá để ghi nhớ cuộc thảm sát tàn khốc đó rồi chọn khu đất này làm “nghĩa trang đất thánh”. Địa danh “Mả tù” có từ đây.
Dấu tích “Mả tù” xưa
Cụ Nguyễn Văn Xanh (Tư Xanh, 86 tuổi) hiện là thủ từ miếu bà Ngũ Hành ở khu phố 3, phường Quanh Vinh là một trong những người hiếm hoi c̣n biết rơ về sự tích “Mả tù”. Cụ kể, xung quanh khu vực “Mả tù” ngày ấy cây cối rậm rạp, ít nhà dân sinh sống, măi đến năm 1954, dân tứ xứ đổ về Biên Ḥa h́nh thành nên cái “xóm mả tù”.
“Dân chúng “xóm mả tù” cứ đồn thổi những câu chuyện tâm linh khó giải thích, như cứ trời chạng vạng tối người dân nghe rơ chén, bát trong bếp nhà ḿnh khua loảng xoảng, nồi niêu treo lắc lư. Hoặc tầm 5 giờ chiều trong xóm thoang thoảng mùi hương rất thơm, người lớn trong xóm thường nhắc trẻ nhỏ không được ngửi hương đó v́ nếu ngửi tối sẽ bị “ma tù” dắt đi.
C̣n ai mà nhắc, nói xấu hoặc đùa giỡn quá trớn ở gần ngôi mộ tập thể th́ khi ngủ bị quăng vào bụi cây (?). Măi sau này, người dân mới dựng lên ngôi miếu nhỏ thờ cúng hương hồn cho những con người vô tội, th́ những việc chọc phá của người khuất mặt khuất mày cũng hết...”, cụ Tư Xanh kể lại.
Theo cụ Tư Xanh, thật ra khu “Mả tù” không phải là nơi có ngôi mộ tập thể của hơn 400 giáo dân chết cháy năm xưa mà ở đây c̣n chôn những tù nhân chính trị hay tù thường phạm dưới thời Pháp và Mỹ bị giam ở nhà tù Biên Ḥa.
Ông Tư Xanh c̣n nhớ cha và chú của ông thời đó làm cái việc là kéo xác tù nhân từ nhà tù Biên Ḥa ra khu đất “Mả tù” chôn cất. Sau năm 1975, ngoài ngôi mộ tập thể “Mả tù” được giáo xứ Biên Ḥa di dời th́ tất cả những ngôi mộ c̣n lại bị người ta san bằng để xây cất nhà cửa.
Ông Lê Ngọc Quốc, người có nhiều năm nghiên cứu về vùng đất Biên Ḥa xưa cho biết, đối chiếu với các bản đồ do người Pháp và Mỹ vẽ th́ vị trí “Mả tù” ngày nay là khu đất của một trường tiểu học khang trang tọa lạc trên đường Huỳnh Văn Lũy.
Ngôi mộ tập thể 400 giáo dân được di dời từ năm 1961 về khu nghĩa trang Đất Thánh mới của giáo xứ Biên Ḥa ở phường Tam Ḥa. Ông Nguyễn Văn Quang, quản lư nghĩa trang giáo xứ Biên Ḥa nói rằng, từ năm 1961 khi di dời mộ 400 giáo dân về vị trí mới th́ các hài cốt được phân chia chôn vào các hộc nhỏ, kéo dài một hàng dọc. Măi đến năm 2010, các hài cốt được khai quật lên và làm thủ tục cải táng một lần nữa và lại chôn chung trong một nấm mồ. Điều này thật “bí ẩn” không ai giải thích được lư do.
“Nhắc đến “Mả tù” không phải khơi gợi những chuyện đau thương xưa qua những trang sử buồn mà muốn gởi thông điệp đến cho người đời nay rằng, không có ai và không điều ǵ bị thời gian vùi lấp và lăng quên cả...”, ông Quang bày tỏ.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
