Mang trong ḿnh những mâu thuẫn uất hận, giờ đây lục địa già đang trong t́nh trạng báo động. Một châu Âu bất măn và hỗn loạn. Chính phong trào biểu t́nh "Áo ghi-lê vàng" đang nêu bật tâm trạng oán giận sâu sắc ở Pháp. Khởi đầu là làn sóng phản đối kế hoạch tăng thuế nhiên liệu, sự kiện này dần trở thành thách thức đối với quyền lực của Tổng thống Emmanuel Macron và khiến uy tín ông sụt giảm.
Các cuộc biểu t́nh phơi bày nhiều rắc rối của riêng nước Pháp nhưng cuộc khủng hoảng ông Macron đang đối mặt cũng nói lên vấn đề rộng lớn hơn về tâm trạng bất măn và sự hỗn loạn ở châu Âu, từ thắt lưng buộc bụng đến Brexit (Anh rời Liên minh châu Âu).
Khi mới lên nắm quyền, ông Macron được ca ngợi là bức tường thành ngăn cản chủ nghĩa dân túy. Quan điểm này không chỉ đến từ sự kiện ông đánh bại ứng viên cực hữu Marine Le Pen trong cuộc bầu cử tổng thống mà c̣n dựa trên niềm tin rằng chính phe cực đoan dân túy đang gây rắc rối cho các nước phương Tây.
Người Pháp tỏ ra mệt mỏi bởi cả phe cánh tả và cánh hữu truyền thống nên muốn thứ ǵ đó trung dung. Họ c̣n vỡ mộng v́ một hệ thống chính trị phớt lờ nhu cầu và lợi ích của ḿnh. Dù vậy, những chính sách cải cách của ông Macron rốt cuộc lại khiến cuộc khủng hoảng này thêm trầm trọng.
Một cuộc biểu t́nh của phong trào “Áo ghi-lê vàng” tại TP Strasbourg - Pháp hôm 12-1 Ảnh: REUTERS
Một câu hỏi quan trọng thường được đặt ra là có phải sự bất măn chủ yếu được thúc đẩy bởi các yếu tố kinh tế hoặc văn hóa hay không. Trước đây, yếu tố kinh tế thường bị xem là nguyên nhân hàng đầu. Dù vậy, ngày càng có nhiều ư kiến cho rằng tâm trạng bất măn c̣n là hậu quả của cảm giác văn hóa bị mất mát, chủ yếu do vấn đề nhập cư.
Tuy nhiên, các cuộc biểu t́nh của Pháp cho thấy mối quan hệ giữa yếu tố kinh tế và văn hóa c̣n phức tạp hơn thế. Nguyên nhân trực tiếp khiến người dân xuống đường phản đối là kinh tế - tăng thuế nhiên liệu. Đó chỉ là một trong những biểu hiện của sự tức giận nhằm vào t́nh trạng sụt giảm chất lượng sống của tầng lớp lao động khắp châu Âu.
Nhưng điều khiến mọi người lo lắng không chỉ là thu nhập không đủ sống và dịch vụ công bị cắt giảm. Vấn đề lớn hơn là họ không c̣n sức ảnh hưởng đến các chính sách định h́nh cuộc sống của ḿnh. Bất kể số phận của phong trào "Áo ghi-lê vàng" có là ǵ, vấn đề rộng lớn hơn này cần phải được giải quyết.