Vấn đề hạt nhân của Iran đang nóng tại nghị trường Mỹ. Mặc dù thỏa thuận về vấn đề hạt nhân của Iran đă được kư kết, nhưng đó mới chỉ là thỏa thuận khung. Hiên nay tất cả 19 thành viên Tiểu ban đối ngoại Thượng viện Mỹ đều không tán thành và nếu nó bị Quốc hội Mỹ băi bỏ th́ ông Obama buộc phải lùi bước?
Lệnh cấm Iran bán dầu mỏ và khi đốt cho châu Âu được cho là biện pháp trừng phạt mạnh tay nhất mà Quốc hội Mỹ vừa áp đặt.
Ngay từ đầu, thoả thuận “lịch sử” này đă vấp phải sự phản đối quyết liệt không chỉ từ phía Israel là nước đồng minh thân cận của Mỹ và cũng là nước thù địch với Iran. Ngay tại Mỹ, nó cũng vấp phải sự phản đối dữ dội của đảng Cộng hoà vốn thân thiết với Israel và một bộ phận không nhỏ đảng Dân chủ của chính ông Obama.
Toàn bộ 19 phiếu chống Tổng thống
Ngày 14/4 vừa qua, Tiểu ban đối ngoại Thượng viện Mỹ đă xem xét bản dự luật cho phép Quốc hội có quyền bác bỏ bất kỳ hiệp định nào mà Tổng thống Obama thoả thuận với Iran. Bản dự luật đă được toàn bộ 19 thành viên Tiểu ban (cả Cộng hoà lẫn Dân chủ) tán thành. Theo bản dự luật đó, nếu thoả thuận chung cục với Iran được kư kết, Quốc hội sẽ nghiên cứu văn bản này trong ṿng 30 ngày. Sau đó, Tổng thống sẽ được dành 12 ngày để quyết định có phủ quyết quyết định của Quốc hội hay không.
Nếu Tổng thống phủ quyết, Quốc hội sẽ có 10 ngày hành động để vượt qua quyền phủ quyết của Tổng thống. Trong suốt quá tŕnh tranh căi đó, Mỹ sẽ không gỡ bỏ bất kỳ một biện pháp trừng phạt nào đă áp đặt với Iran. Hơn thế nữa, nếu dự luật được 67 Thượng nghị sĩ thông qua, Tổng thống sẽ không thể thực hiện quyền phủ quyết của ḿnh.
Như vậy, Tổng thống Obama dù muốn cũng sẽ không thể tự quyết định về thoả thuận hạt nhân với Iran. Quyền quyết định giờ đây thuộc về Quốc hội. Nói cách khác, ông Obama đă phải lùi bước trước sức ép của Quốc hội.
Theo thoả thuận được kư kết tại Lausanne ngày 2/4, Iran sẽ được gỡ bỏ mọi biện pháp trừng phạt về kinh tế đă áp đặt từ trước. Nhưng giờ đây, theo Dự luật mới được thông qua, Tổng thống Obama chỉ có thể đơn phương quyết định băi bỏ những biện pháp trừng phạt mà chính ông đă áp đặt. C̣n Quốc hội sẽ đưa ra quyết định về những biện pháp trừng phạt mà Quốc hội đă áp đặt.
Lâm vào ngơ cụt
Có thể thấy, vấn đề hạt nhân của Iran lại có nguy cơ lâm vào ngơ cụt bởi v́ lập trường có tính nguyên tắc của Iran là mọi biện pháp trừng phạt đều phải được gỡ bỏ. Hơn thế nữa, những biện pháp trừng phạt do Quốc hội Mỹ áp đặt mới là những biện pháp nặng tay nhất, trong đó có lệnh cấm Iran bán dầu mỏ và khí đốt cho châu Âu.
Những diễn biến mới nhất tại Washington không khiến Iran thất vọng bởi v́ họ không có ảo tưởng đối với thực tế chính trường Mỹ cũng như đối với ảnh hưởng to lớn của những thế lực Israel chống Iran hoạt động tại hậu trường nước Mỹ.
Theo nhận định của các nhà phân tích, rất nhiều thành viên trong ban lănh đạo Iran phản đối bản thoả thuận khung đă kư kết tại Lausanne. Việc một nhân vật được coi là ôn hoà như ông Hassan Rouhani chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống ở Iran chỉ là do Iran muốn thử một lần nữa về khả năng thoả thuận với Mỹ.
Cũng theo nhận định của các nhà phân tích, dư luận rộng răi ở cả Mỹ lẫn Iran đều hiểu rằng việc khôi phục quan hệ giữa hai nước không có triển vọng vào thời điểm hiện nay mà phải chờ kết quả cuộc bầu cử Tổng thống sẽ diễn ra sang năm tại Mỹ. Tất cả những ǵ có thể thoả thuận đều đă thoả thuận rồi.
Không thể tiến xa hơn bởi v́ chẳng bao lâu nữa nước Mỹ sẽ có nhà lănh đạo mới. C̣n hiện nay tại Mỹ không có một nhân vật nào đủ khả năng đứng ra chịu trách nhiệm. Quyết định có tính chất dung hoà nói trên giữa Tổng thống và Quốc hội Mỹ đă xác nhận thực tế đó.
thearealrtz ©VietBf