Mùng 1 và 15 âm lịch, nhiều người vẫn có thói quen đi chùa lễ Phật. Có những người cũng ăn chay niệm phật nhưng mấy ai hiểu về Phật? Và mục đích đi chùa lễ Phật là mọi người muốn cầu tài lộc và công danh, điều mà trái ngược với quan niệm của nhà Phật.
Từ xưa đến nay, đi lễ chùa – một hoạt động gắn liền với đạo Phật đă trở thành một tập tục đẹp luôn được duy tŕ trong mỗi người con, mỗi gia đ́nh Việt Nam. Tuy nhiên, không phải ai đến chùa cũng có những mục đích giống nhau và không phải ai cũng hiểu được ư nghĩa của việc đi chùa nên bên cạnh những người đến chùa với đúng nghĩa lễ Phật, học Chánh pháp, hành thiện tích đức th́ cũng không ít người đến chốn cửa thiền làm những điều trái giáo lư nhà Phật, ngược với thuần phong mỹ tục. Sự thiếu hiểu biết về đạo Phật đang làm méo mó, biến dạng các lễ hội gắn với chùa chiền. Do vậy, để hoạt động tín ngưỡng diễn ra đúng với bản chất, góp phần tiết kiệm thời gian, tiền bạc, bài trừ mê tín dị đoan th́ cần có cái nh́n đúng đắn về chùa chiền và giáo lư đạo Phật.
Đi chùa lễ Phật mà không "hiểu" Phật
Có một nghịch lư là: Mấy chục năm trước, thời bao cấp, đời sống nhân dân c̣n nhiều khó khăn, thiếu thốn đủ thứ, th́ người đi chùa lễ Phật ít lắm (đa phần là người lớn tuổi đă Quy y cửa Phật), chủ yếu để văn cảnh chùa và cầu b́nh an, sức khỏe cho tâm hồn thanh thản…Không hề có chuyện đốt vàng mă, cúng Phật, Thánh mâm cao, cỗ đầy…
Nay nhờ công cuộc đổi mới và kinh tế phát triển, nhiều người nhiều nhà giàu lên th́ việc đi lễ chùa lại khác xưa, nó như trở thành một phong tục. Rất nhiều người đi lễ chùa (phần lớn chưa phải là phật tử), cách thức lễ lạy khác nhau (người đứng, người quỳ, người chắp tay trước ngực, người trước trán), dâng lễ mâm cao, cỗ đầy, đốt rất nhiều vàng mă và cầu xin đủ thứ…!
Có thể tạm kể ra 5 nhóm người đi lễ Phật lễ Thánh và các việc cầu xin sau đây:
- Nam thanh nữ tú đang đi học th́ cầu học giỏi đỗ cao, được học bổng đi du học nước ngoài.
- Công chức, viên chức đang đi làm th́ cầu được cất nhắc thăng quan tiến chức…hoặc chuyển đổi
công tác
được công ty, doanh nghiệp nước ngoài (lương cao) tiếp nhận…
- Người kinh doanh đất đai, bất động sản…th́ cầu trúng thầu dự án, mua đất bán nhà, làm nhà…
- Người buôn bán tiểu thương th́ cầu “trúng quả” kinh doanh, phát tài phát lộc…
- Người muốn lấy vợ lấy chồng th́ cầu t́nh duyên
Dường như bây giờ nhiều người đi lễ chùa có quan niệm rằng, càng dâng lễ lớn, càng đốt nhiều kim ngân, ngựa, voi, trang phục và nhiều đồ tế lễ khác…để dâng Phật-Thánh th́ việc cầu xin của ḿnh mới có hiệu quả, Phật-Thánh mới chứng giám và phù hộ, độ tŕ cho!
Phải hiểu đức Phật là một vị chân tu đắc đạo Niết Bàn. Ngài không ban phát, mà chỉ khai thị, đưa đường chỉ lối cho chúng sinh biết cách tu hành, giác ngộ Phật pháp hướng tới Niết Bàn. V́ thế đức Thế Tôn mới nói: “Ta là Phật đă thành, chúng sinh là Phật sẽ thành!”.
Đi chùa lễ Phật th́ nên “hiểu” Phật như thế nào?
Đức Phật là bậc Đại từ bi (muốn giải thoát chúng sinh thoát khỏi khổ đau), Đại minh triết (giáo lư nhà Phật nhân văn, sâu sắc). Ngài không “cho” (ban phát), mà chỉ “dạy” (giác ngộ). Giáo lư nhà Phật có nhiều, chỉ xin nêu 5 điều sau đây (Thiết nghĩ, người đi chùa lễ Phật nên biết):
1- Phải từ bỏ tham-sân si, bởi phiền năo của con người cũng từ đây mà ra. V́ thế Phật dạy: “Tri túc tâm thường lạc” (Biết đủ th́ ḷng mới vui).
Vậy đi chùa đừng “xin” Phật quá nhiều thứ, mà nên chú ư đến việc Niệm Phật (NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT!) và LỄ PHẬT, bởi “Niệm Phật một câu Phước sinh vô lượng” và “Lễ Phật một lạy tội diệt hà sa”.
2- Phải phát tâm từ bi hỷ xả
- Từ bi là ḷng thương người, không chỉ thương người hoạn nạn, mà ‘thương” cả kẻ đă gây hoạn nạn cho ta (việc này mới khó!). Bởi theo Luật nhân quả của đạo Phật th́:
Nếu bạn gieo ḷng tốt – Bạn sẽ gặp thân thiện
Nếu bạn gieo tha thứ - Bạn sẽ gặt ḥa giải
3- Phải giữ ngũ Giới, không được vi phạm
Theo Ḥa thượng Thích Thanh Từ, người nào giữ được ngũ Giới th́ đời sau sẽ gặp nhiều may mắn, phước đức. Đó là:
Không sát sinh – Đời sau khỏe mạnh, sống lâu
Không trộm cướp – Đời sau giàu có
Không tà dâm – Đời sau là người nghiêm trang, đẹp đẽ
Không nói dối – Đời sau là người nói năng lưu loát, ai cũng quư mến
Không nghiện rượu, ma túy – Đời sau trí tuệ minh mẫn, sáng suốt
4- Phải hiểu tác dụng của việc bố thí, cúng dường
Như trên đă nói, không phải đi chùa cứ dâng lễ lớn, đốt nhiều vàng tiền, đồ mă là được nhiều phước đức (được Phật độ cho nhiều việc, ban cho nhiều thứ!). Làm như vậy, tức vẫn c̣n nặng ḷng tham, th́ phước đức rất ít (tỷ lệ nghịch với đồ cúng lễ!). V́ đức Phật đă dạy: “Phước báu nhiều hay ít là do Tâm bố thí nhiều hay ít, chứ không phải của bố thí nhiều hay ít”. Vậy chỉ cần ḷng thành, tâm tốt th́ việc cúng lễ dù ít, dù nhiều cũng đều được phước lớn. Người đi chùa lễ Phật nên biết tác dụng của 2 việc cúng dường sau đây:
Ngược lại với cách trên là bố thí vô tướng (không ghi tên, địa chỉ…), c̣n gọi là bố thí vô ngă, bố thí Ba la mật (bố thí bằng Tâm thanh tịnh, Tâm không chấp ngă) th́ công đức vô biên, vô hạn.
5- Phải hiểu nguyên lư Nghiệp (báo), Duyên (khởi) và quy luật Nhân quả
Hiểu được đạo Phật từ bi, công bằng, minh triết và nhân văn như vậy để làm theo lời Phật dạy th́ việc đi chùa lễ Phật mới thực sự có ư nghĩa và tác dụng!