Một giáo sư Việt được Nhật Hoàng tặng Huân chương

[pizza]

Đó là nhà khoa học- GS Trần Văn Thọ. Ông là thành viên tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng vừa được Nhật Bản trao tặng Huân chương Thụy Bảo Tia Vàng vì những đóng góp thúc đẩy quan hệ giữa Nhật Bản và Việt Nam trong vòng 50 năm qua. Hiện vị giáo sư này đang giảng dạy tại Đại học Waseda (Tokyo). Ông từng là thành viên Hội đồng Tư vấn kinh tế của nhiều đời Thủ tướng Nhật.

Góp phần thúc đẩy quan hệ kinh tế và văn hóa giữa Nhật Bản và Việt Nam

Giáo sư Trần Văn Thọ sang Nhật du học từ năm 1968 với học bổng của chính phủ Nhật. Ông lấy bằng tiến sĩ kinh tế tại Đại học Hitotsubashi, Tokyo. Ông từng làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu kinh tế Nhật Bản (JCER) và giảng dạy ở Đại học Obirin (Tokyo). Ông cũng là cố vấn cho nhiều cơ quan của Chính phủ Nhật Bản như: Viện nghiên cứu Đầu tư quốc tế và Phát triển kinh tế thuộc Ngân hàng Xuất nhập khẩu nhà nước, Viện nghiên cứu Tài chính và Phát triển kinh tế thuộc Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC)...



GS Trần Văn Thọ.

Từ năm 1998, ông được mời làm ủy viên nghiên cứu chính sách của Diễn đàn Nhật Bản về quan hệ quốc tế, và được bầu làm chủ nhiệm nhóm nghiên cứu chính sách cho năm 1999 của diễn đàn này. Bản báo cáo “Kiến nghị về sự lựa chọn chiến lược tại châu Á trong bối cảnh toàn cầu hóa” do ông chủ trì nghiên cứu đã được trình thủ tướng Mori Yoshiro vào tháng 5/2000.

Năm 2003, GS Trần Văn Thọ được JBIC mời làm chủ nhiệm ủy ban đánh giá dự án viện trợ của Nhật (ODA) xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông Bắc bộ Việt Nam.

Ông là người khởi xướng và vận động thành lập Trung tâm Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (VAPEC) đặt tại Hà Nội, Đà Nẵng và TPHCM và từng giữ vai trò chủ tịch hội đồng điều hành trung ương của tổ chức này.

Với vai trò là nhà kinh tế học, Giáo sư Trần Văn Thọ đã góp phần thúc đẩy quan hệ kinh tế giữa Nhật Bản và Việt Nam trong vòng 50 năm qua kể từ lần đầu tiên sang Nhật Bản vào năm 1968. Giáo sư Trần Văn Thọ đã tiến hành nhiều nghiên cứu về kinh nghiệm công nghiệp hóa của Nhật Bản trong đó chủ yếu là giai đoạn sau chiến tranh.

Ông cũng giới thiệu về triết học kinh doanh của những doanh nhân người Nhật Bản và cách sống của những bậc vĩ nhân thời kỳ Minh Trị tới người dân Việt Nam bằng tiếng Việt. Chính điều này đã góp phần làm tăng cường sự hiểu biết của người dân Việt Nam về Nhật Bản. Bên cạnh đó, ông còn tham gia thành lập Trung tâm kinh tế Việt Nam - Thái Bình Dương (năm 1987) và Viện nghiên cứu tổng hợp về Việt Nam thuộc Đại học Waseda (năm 2004) và đã nỗ lực đào tạo những nhà nghiên cứu trẻ tuổi người Việt Nam am hiểu sâu sắc về xã hội và văn hóa của Nhật Bản.

Người đề xuất ý tưởng học đại học 2 năm

Mặc dù sinh sống và làm việc tại Nhật Bản nhưng GS Thọ luôn hướng về Việt Nam. Ông thường xuyên tham dự và có bài tham luận tại các hội thảo xây dựng chính sách phát triển kinh tế Việt Nam. Ông cũng từng là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TPHCM và Đại học Đà Nẵng.

GS Thọ có nhiều tác phẩm xuất bản bằng tiếng Nhật và tiếng Việt, chuyên về kinh tế Á châu, nhất là Nhật Bản và Việt Nam. Trong các sách xuất bản bằng tiếng Việt, có hai cuốn được nhận Giải thưởng Sách hay là "Biến động kinh tế Đông Á và con đường công nghiệp hóa Việt Nam" (NXB Chính trị quốc gia xuất bản năm 2006, nhận giải thưởng năm 2012) và "Cú sốc thời gian và kinh tế Việt Nam" (NXB Tri thức xuất bản năm 2016 nhân dịp kỷ niệm 40 năm chấm dứt chiến tranh và gần 30 năm đổi mới; nhận giải thưởng cùng năm).



Giáo sư Trần Văn Thọ (người thứ 2 từ phải sang) cùng các thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng. Ảnh: VGP

Cuốn "Cú sốc thời gian và kinh tế Việt Nam" đã tổng kết và đánh giá thành quả phát triển kinh tế Việt Nam trong 40 năm qua, phân tích những thách thức hiện nay và đề khởi đổi mới tư duy, chiến lược cho giai đoạn mới. Tác giả đã chỉ đích danh 3 nguy cơ của kinh tế Việt Nam trong vòng 10 năm tới: Chưa giàu đã già, chuyển sang thời đại hậu công nghiệp quá sớm và mắc bẫy thu nhập trung bình thấp.

GS Trần Văn Thọ cũng là người đề xuất ý tưởng phổ cập giáo dục đại học đoản kỳ (2 năm) song song với đại học 4 năm tại hội thảo khoa học quốc tế “Chính sách công nghiệp quốc gia của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035”.

Ông cho rằng, đa số lao động ở cấp bậc quản lý trung gian và chuyên viên như kế toán, thư ký, quản lý văn phòng… không cần học đại học 4 năm mà chỉ cần hệ 2 năm, gồm một năm học văn hóa và một năm học chuyên môn, ra trường là làm việc được ngay. Nguồn nhân lực chất lượng cao không nhất thiết phải học xong các bậc trên đại học, mà mỗi bậc học phải bảo đảm chất lượng cao, phải thật tinh.

Trước khi trở thành thành viên tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, GS Thọ từng tham gia tổ tư vấn cải cách kinh tế và hành chính của Thủ tướng Võ Văn Kiệt và cộng tác với ban nghiên cứu chính sách của Thủ tướng Phan Văn Khải