Nền kinh tế Trung Quốc hiện nay thường được so sánh với nền kinh tế Nhật Bản cách đây hơn 20 năm, khi Nhật Bản bị rơi vào cuộc giảm phát lớn nhất trong lịch sử. V́ sao vậy?
Có rất nhiều điểm chung giữa kinh tế Trung Quốc hiện nay và kinh tế Nhật khi ấy, đó là suy giảm tăng trưởng, nợ công cao và nhiều khuyết tật ngầm trong nền kinh tế. Chính phủ Trung Quốc có lẽ cũng nhận ra điều ấy, và bắt đầu t́m giải pháp ứng phó. Nhưng thay v́ chọn cách làm mà người Nhật đang sử dụng vốn được đánh giá là rất khả quan, th́ Trung Quốc lại đang chọn cách học theo giải pháp mà Hàn Quốc đă sử dụng cách đây hơn 10 năm, một giải pháp sai lầm đă kéo nền kinh tế xứ sở kim chi thụt lùi không ít.
So sánh nền kinh tế Trung Quốc hiện nay với nền kinh tế Hàn Quốc cách đây hơn 10 năm, có thể nhận ra được không ít những điểm giống nhau. Cả hai đều đặt kỳ vọng vào các tập đoàn lớn nhận sự hỗ trợ từ phía chính phủ, ở Hàn Quốc là các chaebol nổi tiếng như Daewoo, Samsung hay Hyundai, c̣n ở Trung Quốc là các tập đoàn quốc doanh trực thuộc chính phủ. Nợ công của các tập đoàn này có ảnh hưởng mạnh đến cả hai nền kinh tế, khi mà một sự đe dọa về nợ của các tập đoàn này có thể khiến cả nền kinh tế lung lay.
Năm 1997, nỗi đe dọa này trở thành sự thực khi cuộc khủng hoảng tài chính châu Á nổ ra. Các chaebol Hàn Quốc lao đao khiến cho cả nền kinh tế Hàn Quốc đứng trước nguy cơ đổ vỡ. Chính phủ Hàn Quốc không c̣n cách nào khác ngoài việc chuyển phần lớn gánh nặng nợ ấy cho người dân dưới danh nghĩa ḷng yêu nước. Biện pháp này đem lại một hậu quả lớn đối với kinh tế Hàn Quốc, khi tỷ lệ nợ trên GDP của người dân nước này đạt tới 81%, một mức cao hơn rất nhiều so với các nước phương Tây như Mỹ hay Đức. Nó khiến cho nền kinh tế Hàn Quốc đặc biệt nhạy cảm với các biến động và suy thoái kinh tế thế giới.
Điều này có vẻ như đang được lặp lại ở Trung Quốc, khi núi nợ công quá cao của các tập đoàn quốc doanh nước này đang được chính phủ giải quyết bằng cách đẩy về phía người dân. Trong vài tháng qua, chính phủ Trung Quốc t́m mọi cách khuyến khích người dân mua chứng khoán, từ người giàu cho tới người nghèo. Và thị trường chứng khoán Trung Quốc bùng nổ như một sự tất yếu.
Trong 12 tháng qua, tổng giao dịch trên sàn chứng khoán Thượng Hải đă tăng 141%, ở sàn Thâm Quyến là 188%. Các tập đoàn và công ty Trung Quốc hưởng lợi lớn từ sự bùng nổ chứng khoán này, khi họ thu được trên 42 tỷ USD lợi nhuận từ chứng khoán kể từ đầu năm 2015 đến nay. Với khoản thu nhập lớn từ thị trường chứng khoán này, khả năng thanh toán các khoản nợ sắp đáo hạn của các tập đoàn Trung Quốc đă tăng lên đáng kể. Nguy cơ vỡ nợ được giảm thiểu một cách triệt để.
Trong vài tháng qua, chính phủ Trung Quốc t́m mọi cách khuyến khích
người dân mua chứng khoán, từ người giàu cho tới người nghèo.
Nhưng khi mà thị trường chứng khoán hạ nhiệt, vốn là điều không thể tránh khỏi, th́ ai sẽ là người chịu nhiều thiệt hại nhất? Câu trả lời là người dân Trung Quốc. Họ là những người lao vào thị trường chứng khoán theo tiếng gọi của chính phủ, với chính khoản tiền tiết kiệm ít ỏi của ḿnh. Và khi thị trường chứng khoán hạ nhiệt, chỉ trừ một số ít có thể kiếm lời bằng sự tinh ranh của ḿnh, c̣n đa số nhà đầu tư sẽ là những người chịu thiệt nhất. Hiểu một cách đơn giản, bằng sự kích động người dân lao vào thị trường chứng khoán, chính phủ Trung Quốc đă chuyển những khoản nợ của các tập đoàn sang vai người dân Trung Quốc một cách tài t́nh.
Người Hàn Quốc hiểu rơ cái giá phải trả của biện pháp có phần cực đoan này năm 1997, và họ t́m mọi cách để xoa dịu và giảm thiểu thiệt hại của nó. Các chaebol Hàn Quốc được cải tổ mạnh mẽ sau năm 1997, những chaebol nào không đủ khả năng được lại bỏ, nhưng những chaebol nào đă đứng vững sau cuộc khủng hoảng sẽ được đầu tư mạnh. Những tập đoàn như Samsung hay Hyundai tập trung mạnh hơn vào các thị trường nước ngoài để thúc đẩy nền kinh tế và thu nhập hộ gia đ́nh trong nước, một biện pháp cần thiết để giảm dần số nợ của người dân nước này đă gánh vác thay cho các tập đoàn này.
Với Trung Quốc, điều này lại đang là một thách thức. Phần lớn các tập đoàn quốc doanh Trung Quốc không hoạt động hiệu quả ở thị trường nước ngoài, hầu hết doanh thu của các tập đoàn này đều đến từ thị trường trong nước. Nhưng khi mà gánh nặng nợ trên vai người dân do chuyển từ các tập đoàn này sang đang trở nên quá lớn, th́ nó đang trở thành thứ vắt kiệt thị trường trong nước.
Người Hàn Quốc dám chuyển nợ của các tập đoàn sang cho người dân v́ họ biết các tập đoàn này có thể kiếm lời từ thị trường nước ngoài. C̣n các tập đoàn Trung Quốc th́ lại không. Thủ tướng Trung Quốc Lư Khắc Cường đă từng tuyên bố “cân bằng nền kinh tế là dùng một con dao lóc thịt chính ḿnh”. Và lời tuyên bố này có vẻ như cũng không sai sự thật bao nhiêu.
Nhàn Đàm (Theo Bloomberg)
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
