Robert E. Lee, một đại tướng của miền Nam Hoa Kỳ trong cuộc nội chiến Mỹ. Ông đă bị thua nhưng tư cách và đạo đức của ông đă khiến toàn thế giới nể phục.
Robert Edward Lee (19 tháng 1 năm 1807 – 12 tháng 10 năm 1870)
Một trong những câu chuyện đẹp nhất mà lịch sử ghi lại về Tướng Robert E. Lee là việc ông đă tự kết án ḿnh về thất bại của Tướng Pickett trong trận tấn công ở Gettysburg.
Tướng George E. Pickett để tóc dài, đội nón lệch, cưỡi ngựa đi trước. Phía sau ông, hàng hàng quân sĩ cờ xí phấp phới, lưỡi lê sáng ngời. Họ dũng mănh xông lên bất chấp mưa bom băo đạn của đối phương. Có lúc họ đă chiếm lĩnh được trận địa. Nhưng cuộc tấn công mănh liệt và hào hùng ấy chỉ là khúc dạo đầu của sự thảm bại. Đoàn quân của Pickett bị đánh tan tác không c̣n manh giáp.
Trận Gettysburg là sai lầm nghiêm trọng nhất, gây tổn thất lớn nhất trong cuộc đời cầm quân oanh liệt của Tướng Lee. Thất bại này đánh dấu sự kết thúc vai tṛ lịch sử của quân miền Nam. Lee gửi đơn xin từ chức và yêu cầu Jefferson Davis, Tổng thống Liên minh miền Nam, bổ nhiệm “một người trẻ và có năng lực hơn”. Nếu như Lee muốn gán thất bại tệ hại đó cho một người nào khác th́ ông đă có thể t́m được hàng chục lời bào chữa cho ḿnh: một vài chỉ huy sư đoàn đă không mang quân đến chi viện cho ông. Kỵ binh đă không đến kịp thời để hỗ trợ cho bộ binh…
Nhưng Lee quá cao thượng nên không đổ lỗi cho bất kỳ ai. Khi đoàn quân bại trận của Pickett trở về pḥng tuyến, người đầy máu me, Robert E. Lee một ḿnh cưỡi ngựa ra gặp binh sĩ và chân thành nói với họ lời kết án chính ḿnh: “Tất cả việc này là do lỗi của ta. Ta, và chỉ ḿnh ta đă khiến cho trận chiến này đại bại”.
Trong lịch sử chiến tranh thế giới, hiếm thấy vị tướng nào có ḷng dũng cảm và tinh thần lănh đạo kiệt xuất như thế.
Tướng Robert E. Lee trong cuộc nội chiến có lần đă khen ngợi nồng nhiệt trước mặt Jefferson Davis, Tổng thống của Liên minh miền Nam, về một sĩ quan dưới quyền ông ta. Một sĩ quan hầu cận của ông ngạc nhiên hỏi: “Thưa tướng quân! Ngài quên rằng con người đó chính là một trong những kẻ thù không đội trời chung của ngài sao? Chính người đó đă không bỏ lỡ cơ hội nào để hạ nhục ngài!”. Tướng Lee đáp: “Đúng thế! Nhưng Tổng thống hỏi ư kiến của tôi về ông ấy chứ không hỏi ư kiến của ông ấy về tôi”.
Tướng Robert E. Lee là một anh hùng quân đội của miền Nam Hoa Kỳ và sau khi ông mất, ngay cả những người miền Bắc cũng phải thán phục ông. Robert E. Lee được công nhận là một biểu tượng cao đẹp trong quân sử Hoa Kỳ.